Van eigen jeugd tot ‘marginal gains’: hoe Anderlecht op de achtergrond naar stabiliteit zoekt

Hoewel Anderlecht tussen de krijtlijnen nog altijd even onregelmatig presteert, lijkt het naast het veld de juiste koers te varen. Op voorwaarde dat het onderweg niet afdrijft.

De gezichten van de spelers trekken samen in een mistroostige grimas, met de blik naar het veld gericht. Alsof ze de tronie van Zinho Gano – en zijn dubbele meter – willen ontwijken die met zijn deviaties en de 0-2 net hun lot bezegelde. De onverwachte nederlaag zorgt ervoor dat Anderlecht voor het eerst dit seizoen zijn Lotto Park verlaat zonder extra punten op de teller. In de race naar de top vier trappelt Anderlecht alweer ter plaatse.

Voor de camera’s lijkt Vincent Kompany nochtans minder geërgerd te zijn door het resultaat dan door de manier waarop de nederlaag tot stand kwam. ‘Als je verliest van Kortrijk heb je bij Anderlecht altijd een probleem. Maar er zijn verschillende manieren om met 0-2 te verliezen. Als je ten onder gaat, doe het dan met behoud van je identiteit.’

In de wandelgangen van Neerpede, waar de toekomstige topcoach volgens de laatste geruchten unanimiteit geniet binnen de verschillende geledingen van de club, laat Kompany graag een van zijn favoriete mantra’s weergalmen. Don’t believe the hype, don’t believe the drama. The Prince tekent zijn voetbaltraject uit met de horizon als enige limiet.

Kortom: hij laat zich niet verleiden tot een buitensporige vorm van euforie na een klinkende overwinning en hij zakt na een nederlaag niet weg in een ernstige depressie. De term process verbande hij uit zijn discours – de rivalen en zelfs de eigen supporters staken er de draak mee – maar Anderlecht is niet van plan om zijn zorgvuldig gekozen pad naar de top te wijzigen. Want voor je aan een spurt begint, moet je weten in welke richting je moet lopen.

Nieuw navigatiesysteem

De uiterst rigoureuze Karel Van Eetvelt moest zijn functie intussen afgeven aan Jos Donvil, maar toen hij zijn kostuum van CEO aantrok was hij snel klaar met zijn diagnose. ‘Ik stelde meteen vast dat er bij de club een leider ontbrak’, vertelde Van Eetvelt in de lente van vorig jaar in Le Soir. ‘Er waren verschillende beleidsbepalers, maar niemand wist echt wie de beslissingen nam.’

In de coulissen, op het moment dat het seizoen voortijdig gestaakt wordt, zet de club zijn vernieuwing voort door middel van het ‘Plan 2020-2025′ en koopt het tijd door een langetermijnvisie uit te stippelen. Het is een nieuwigheidje in het paarse district van de hoofdstad waar kwatongen beweren dat Purple Talents – in 2007 uitgerold door Youri Tielemans’ raadgever Peter Smeets – het laatste project is van een club die zichzelf blind staarde op zijn titels.

‘Het management van Roger Vanden Stock, Philippe Collin en Herman Van Holsbeeck was destijds niet verkeerd, maar ze hebben zichzelf niet vernieuwd’, bevestigde Wouter Vandenhaute aan Le Soirtoen hij moest omschrijven welke evolutie Anderlecht had doorgemaakt. Bij de machtsovername van het nieuwe bestuur vielen er evenveel trofeeën uit de rekken als lijken uit de kasten. En in hun doodstrijd om aan de top te blijven hebben Marc Coucke en zijn metgezellen, die elkaar in sneltempo opvolgden, meer rommel binnengebracht dan dat ze titels wonnen. Dat resulteerde onder andere in een opeenstapeling van dure transfers zowel op het veld als in de burelen. Het nieuwe plan moet daar een einde aan maken.

De nieuwe bewindvoerders constateren al snel dat de meest dissidente stem binnen de club belichaamd wordt door iemand die in de dug-out zit. Het is daar dat het realisme van Frank Vercauteren botst met de Brusselse voetbalidealen van Kompany. Na twee competitiewedstrijden wordt het debat afgesloten met een redenering die wellicht het nieuwe beleid goed samenvat: Vercauteren stelt het heden voor, Kompany is de toekomst. In Youth We Trust. Ook in de dug-out.

Rendabele investering

Volgens insiders was Kompany bij zijn terugkeer naar Brussel zo overweldigd door de kwaliteit van de groeibriljanten uit Neerpede dat hij hun vermogen om dominant te zijn in de Jupiler Pro League schromelijk heeft overschat. Wat niet verwonderlijk is aangezien hij de Belgische competitie slechts vanop een afstand heeft gevolgd in het laatste decennium.

Anderhalf jaar later blijft de oud-Rode Duivel zijn tieners in het middelpunt van zijn project plaatsen. Met een gemiddelde van 23,4 jaar is Anderlecht de jongste ploeg van de competitie en dat argument wordt bij elke tegenvallend resultaat door Kompany grijsgedraaid. In die mate dat hij soms zijn eigen aanhang irriteert. ‘De jeugdigheid van de ploeg verklaart niet alles! En stel dat het echt de schuld is van de jeugd, waarom worden de ervaren spelers in de kern dan over het hoofd gezien?’, vraagt AFSA (de Franstalige vereniging van Anderlechtsupporters) zich af in een open brief na de nederlaag tegen Kortrijk.

In een interview met Sport/Voetbalmagazine liet Peter Verbeke al doorschijnen dat je geen titels wint met een ploeg die exclusief samengesteld is uit gasten van achttien tot twintig jaar. De Head of Sports van Anderlecht is niet toevallig dé man achter de zomertransfers van Bohdan Mychajlytsjenko (23 jaar), Matt Miazga (25 jaar) en Josh Cullen (24 jaar) naar Brussel.

Daar waar de meeste clubs hun rekrutering richten op jonge profielen met een hoog potentieel moet Anderlecht anders te werk gaan. Enerzijds laten de financiële middelen niet toe om te concurreren met clubs die ook op zoek zijn naar de sterren van morgen. Anderzijds is Neerpede een haast onuitputtelijke vijver aan talent zoals blijkt uit de recente promotie van vijf jongeren naar de A-kern tot het einde van het seizoen.

Om in de voetsporen te kunnen blijven van Club Brugge, dat een aanzienlijke voorsprong heeft uitgebouwd op al zijn rivalen, moet RSCA dus zijn eigen Ruud Vormer of Clinton Mata vinden. Het soort spelers dat deel uitmaken van een onwrikbare ruggengraat waar beloftevolle spelers zich aan kunnen vasthechten.

In afwachting dat het juiste evenwicht gevonden wordt – een cruciale factor om weer op prijzenjacht te kunnen gaan – heeft Anderlecht beslist om zijn jonge talenten te laten rijpen. ‘Anderlecht is de ploeg met de grootste progressiemarge van de competitie’, vertelde Kompany in december op Sportmagazine.be.

Om het proces te versnellen, en de loonmassa die het grotendeels geërfd heeft door excessen uit het verleden te doen dalen, werden Michel Vlap, Peter Zulj en Landry Dimata naar alle uithoeken van Europa gestuurd. Dat ze allemaal wisten te scoren in hun debuutwedstrijd voor hun nieuwe club werd op Anderlecht op een monkellachje onthaald.

Kompany is ervan overtuigd dat plaatsmaken voor en speelminuten geven aan een Anouar Ait El Hadj op termijn een meer rendabele investering is dan de andere opties. Op dit moment is het voor Anderlecht onmogelijk om mee te doen voor de titel en het verkiest dus om zijn toekomstige kansen om zich naast Club Brugge te hijsen zo veel mogelijk te maximaliseren.

Europese stimulans

Verbeke weet maar al te goed hoe Club Brugge jaren geleden recht gekropen is aangezien hij van 2013 tot 2018 onder Vincent Mannaert en Bart Verhaeghe heeft gewerkt als coördinator voor de scouting. ‘Bij Club Brugge heb ik een project meegemaakt dat gespreid werd over enkele jaren en dat was een voordeel’, legde Verbeke uit in november.

Enkele weken eerder herhaalde Vandenhaute in Le Soir dat Mannaert en Verhaeghe 5,5 jaar nodig hadden om hun eerste titel te vieren. ‘Maar hun manier van managen was duidelijk en ze hebben uiteindelijk de juiste weg gevonden.’

Club Brugge is tijdens zijn lange periode zonder titel nooit zo diep weggezakt als paars-wit omdat het toen al in een andere gewichtsklasse bokste dan het grootste deel van de concurrentie. De recente evolutie in de Jupiler Pro League, met hoogwaardige uitgaande transfers voor KRC Genk en KAA Gent en de komst van ambitieuze buitenlandse investeerders, heeft de homogeniteit van de competitie verhoogd en het gevecht voor de hoogste plaatsen alleen maar geïntensifieerd.

Door de precaire financiële situatie moest Anderlecht afgelopen zomer zijn uitgaves beperken tot vijf miljoen euro. Acht ploegen, waaronder KAS Eupen, Cercle Brugge en STVV, spendeerden dit seizoen zelfs meer aan transfers dan Anderlecht.

In de presentatievideo van het ‘Plan 2020-2025’ zijn de woorden van Kompany een echo van wat Verbeke en Vandenhaute verkondigen. En dat is het bewijs dat de belangrijkste gezagdragers binnen de club met één stem spreken. ‘Eerst en vooral financieel gezond worden en sportief een heel duidelijk traject volgen. En dan is het een kwestie van tijd.’

Hoewel een deel van het publiek zijn geduld lijkt te verliezen, blijft Anderlecht op schema om volgend seizoen weer aan te knopen met Europees voetbal. Op financieel vlak zou een Europees ticket een meevaller zijn, maar het zal ook als een belangrijke stimulans gezien worden om de huurovereenkomsten van sommige spelers te verlengen. Te beginnen met Lukas Nmecha, wiens prestaties onlangs werden toegejuicht met spandoeken langs een van de trainingsvelden in Neerpede.

Lagekostenstructuur

Anderlecht is de weg van de stabiliteit ingeslagen, maar in de zomer zal er opnieuw veel transferbeweging zijn in het Lotto Park. De vele huurdeals, die onontbeerlijk zijn om zich te versterken zonder veel uit te geven, vervallen en de bikkelharde onderhandelingen tussen het bestuur en de minderheidsaandeelhouders laten niet meteen het beste verhopen.

Er is geen enkele garantie dat Verbeke over een grotere enveloppe zal beschikken dan tijdens de vorige mercato’s om bepaalde aankoopopties te lichten of om de ploeg te versterken op enkele sleutelposities. De flanken zijn bijvoorbeeld twee probleemgevallen, want niemand slaagt er blijkbaar in om een plaats als titularis af te dwingen.

In het tijdperk van Herman Van Holsbeeck, waarin de almachtige Mogi Bayat het transferverkeer regelde zoals recente onthullingen van Football Leaks laten uitschijnen, werd de scoutingcel compleet genegeerd, maar nu wordt dat departement beschouwd als een van de hoekstenen van het nieuwe Anderlecht. Onder het vorige bestuur werd het werk voornamelijk op het terrein opgeknapt, maar dankzij de opwaardering van de data- en videoscouting is de cel rekrutering een van de vele diensten op Anderlecht die in een andere dimensie is overgestapt. En dat is hoe dan ook een kleine revolutie in een club waar ouderwetse methodes de norm waren omdat de titels de nood aan modernisering maskeerden.

Om zijn spelerskern te optimaliseren ging het management niet alleen over tot een hervorming van de scoutingcel. Zowel binnen het medisch departement als op het vlak van voeding werkt de club nu samen met specialisten die de zogenaamde marginal gains, een term die gangbaar is in het wielrennen, moeten gaan opschroeven. Onder andere via individuele bijscholingssessies voor spelers van het opleidingscentrum, want dat zijn de gasten die Anderlecht zullen toelaten om er weer bovenop te komen via een businessmodel met een lagekostenstructuur. Vergis u niet: heel binnenkort zullen er van Anderlecht opnieuw resultaten geëist worden die bij de standing van het huis horen. En daar is Kompany zich natuurlijk van bewust. Anders zou hij in de winter van vorig seizoen niet aan Amir Murillo toevertrouwd hebben dat het zijn doel is om Anderlecht terug naar de Champions League te brengen. De eindmeet is nog lang niet in zicht. De Brusselaars beginnen nu pas een versnelling hoger te trappen, maar deze keer hebben ze tenminste het stuur aan de goede kant van het gevaarte gemonteerd.