Wat is het geheim van het gouden duo Vormer-Vanaken?

Peter t'Kint
Peter t'Kint Redacteur bij Sport/Voetbalmagazine

Een van de bepalende factoren bij Club Brugge is de stabiliteit die Hans Vanaken en Ruud Vormer brengen. Voor de 225e keer stonden ze zondag samen op het veld. Het hoofd en het hart van blauw en zwart, dat na een slechte start weer is opgerukt naar een tweede plaats en vol vertrouwen uitkijkt naar de topper tegen Anderlecht.

Het was een beetje symbolisch. Toen hij in de 85ste minuut door Philippe Clement werd gewisseld, nam Ruud Vormer (32) even de tijd om Hans Vanaken (28) de aanvoerdersband te omgorden. Vier jaar schelen ze, de partners in crime op het middenveld. Vormer is al sedert eind augustus 2014 in dienst van blauw-zwart, Vanaken een jaar later. Samen veel lief en leed gedeeld, nu al 225 wedstrijden lang. Misschien haalt een transfer het duo nog uit elkaar, in het voetbal weet je nooit, maar anders zijn het certitudes. De Nederlander kwam als zes, maar werd in Brugge een acht; de Limburger kwam als tien, maar werd er vaker een acht. Ze vullen elkaar perfect aan. Het zijn twee kilometervreters, met de voeten op de grond. Familiemensen ook, die veel aan hun vader en hun partner hebben. Voetballers tikken ook thuis hun twijfels af. En geen van beiden heeft zin in veel avontuur, ook dat. Dat heeft niks met ambitie te maken, maar met ‘het complete plaatje’.

Keffertje uit Hoorn

Ruud was eerst, maar eigenlijk ook weer niet. Ruud was eerst, omdat de prijs op zijn hoofd niet zo hoog was. Een half miljoentje slechts, omdat hij liep te verkommeren bij Feyenoord, dat hem zelf transfervrij weghaalde bij Roda JC. Aan Vormer kleven geen transfermiljoenen. Zelfverzekerd kwam hij aan in de Kuip, maar na twee seizoenen was er van die branie amper wat over. Ze vonden hem… te braaf. Te lief. Geen pitbull, maar een keffertje uit Hoorn. Amsterdamse branie die opgroeide ver weg van de stad, omdat pa en ma de combinatie Amsterdam en kinderen maar niks vonden.

Je krijgt Vanaken niet opgejaagd, tenzij bij het kaarten of een spelletje biljarten.

Michel Preud’homme, die hem nog kende uit zijn periode bij FC Twente, tilde hem uit de anonimiteit, Club scoutte, keek naar kilometers, fysiek vermogen en traptechniek, maar ook naar de prijs en hapte toe. Birger Verstraete, Vadis Odjidja en Jesper Jörgensen gingen weg, een half miljoentje, daar scheur je je broek niet aan. Prompt belde Vormer zijn roomie en vriend van bij Roda, Davy De fauw, eerder die zomer getransfereerd naar Brugge. Club Brugge, Anderlecht en Standard kende hij van naam, maar daar hield het op. Aan leider worden, laat staan aanvoerder, dacht Vormer op dat moment niet. ‘Mijn eerste doel was in de ploeg raken’, liet hij in de beginweken noteren.

Veel hoger op het Brugse prioriteitenlijstje stond diezelfde zomer Hans Vanaken. Op dat moment jong en schitterend voor Lokeren, en eerder voor Lommel, waar ex-Bruggeboegbeeld Franky Van der Elst lovend was over zijn tien. In de zomer van 2014 belde Club, dat al begin juni liet weten vol voor Vanaken te gaan, herhaaldelijk met Sporting Lokeren. Roger Lambrecht gaapte wijd. Acht miljoen plakte hij op het hoofd van zijn speler. Eind augustus kwamen de Bruggelingen nog eens polsen, maar toen het bedrag niet daalde, besloot men een jaartje te wachten. Er was ook wel wat twijfel rond Hans. Te traag om de top te halen, klonk het in Lommel. En dat was ook af en toe de kritiek in Lokeren. Een slome soms. Tijdens een derby tegen Waasland-Beveren haalde Peter Maes hem ooit naar de kant met de woorden dat het maar ‘slappe hap’ was. Zijn stopwoordje voor jonge spelers die balverlies lijden door hun lichaam niet goed te gebruiken. Vanaken reageerde gefrustreerd, de ploegmaats blij. ‘Eindelijk krijgt Hans het eens te horen.’ Maes spaarde hem vaak, omdat Vanaken heel veel andere kwaliteiten toonde.

Ruud Vormer was dit seizoen alweer goed voor 4 assists.
Ruud Vormer was dit seizoen alweer goed voor 4 assists.© belgaimage & getty

Slome uit Lommel

Prijs-kwaliteit blijkt Ruud Vormer een topper. Zijn eerste seizoen is uitstekend: 29 wedstrijden in de basis, 2490 speelminuten, 7 doelpunten, 2 assists. Onvermoeibaar, groot volume, dirigeren en controleren, aanjagen en infiltreren. Het klikt met Preud’homme, die hem in een heel andere rol ziet dan hij zelf ooit vermoedde. Niet als pitbull op zes maar als acht. Club wint de reguliere competitie, maar vergooit het in de play-offs en botst op het Gent waar Vormer woont en tegen wie de Nederlander altijd sterk presteert. De eerste prijs is wel binnen: met roomie De fauw wint Vormer in het Koning Boudewijnstadion de beker.

Opvallend in de Preud’hommejaren: met Claudemir of de corrigerende Timmy Simons in zijn rug, is er veel ruimte voor aanvallen en ligt Vormers inbreng in de score vooral bij doelpunten. Op dat moment minder bij assists. Daarvoor zijn er Víctor Vázquez, Lior Refaelov en later José Izquierdo. Spelhervattingen, nu zijn wapen, zijn dan nog niet voor de Nederlander.

In de Preud’hommejaren lag de focus bij Vormer nog op scoren en minder op assists.

In de zomer van 2015 is Lokeren minder gulzig en kan Hans Vanaken voor ongeveer 4 miljoen de overstap maken.

‘Hey slome’, wordt na een tijdje het vaste begroetingsritueel van de Amsterdammer, steevast een van de eersten op het oefencomplex. Vormer noemt Vanaken zo vanwege diens soms wat gelaten uitstraling. De Limburger heeft er geen problemen mee, het is zijn karakter. Je krijgt hem niet opgejaagd, tenzij bij het kaarten of een spelletje. Biljarten bijvoorbeeld, dan roert hij zich wel. Zijn vader zegt al vroeg dat Hans een karakter heeft dat hem als profvoetballer nog voordelen zou bezorgen. Hij maakt zich niet snel zorgen, alle druk glijdt van hem af. Een troef als het wat minder loopt.

Zoektocht naar partnership

De eerste weken/maanden is dat ook zo. Vanaken, die op zijn 22e de overstap naar Brugge, kent een ‘Ceulemansdebuut’, synoniem voor een moeilijk jaar. Hij komt terecht bij een trainer die heel veel tactische flexibiliteit van hem verwacht. Het is pendelen tussen tribune, bank en basis, en daar tussen 3-4-3, 3-5-2 en 4-3-3. De ene keer staat hij naast Vormer op het middenveld, een andere keer moet hij wat dichter bij de centrumspits naar combinaties met Vázquez zoeken. Soms is de Spanjaard er niet en Hans de tien, in een 4-3-3, met jonge buitenspelers. Het is zoeken, aanpassen. En vooral: verliezen.

16 juli 2015 is het de eerste keer dat Vormer en Vanaken samen in de Brugse basiself staan. Het decor: de Ghelamco Arena. Inzet: de supercup. Gent wint met 1-0, doelpunt Laurent Depoitre. Op weg naar de Champions League krijgt Club een oplawaai van Manchester United (0-4) en verliest het in Waregem. Het zijn geen vrolijke momenten voor ons duo. Op 11 september, in Moeskroen, gaat Club alweer kopje-onder. Vierduizend fans zien wel hoe Vanaken in de zevende minuut Vormer op weg zet naar een doelpunt. Dat gebeurt voor de tweede keer, de eerste succesvolle combinatie was er tegen KV Kortrijk half augustus. Het zijn zeldzame pareltjes van onderling succes. Pas op 15 mei 2016 zal de ene middenvelder de andere nog een keer vinden bij een goal. Die zondag wordt Anderlecht met 4-0 opzijgezet en Club kampioen. Vormer geeft dit keer de assist, zijn vijfde van het seizoen, Vanaken kopt binnen, zijn tiende van het seizoen. Met ook nog eens elf assists zit hij, na een lastig eerste jaar, toch weer mooi in de dubbele cijfers. De interne strijd met Vázquez heeft hij en passant ook gewonnen, tijdens de winterstop is de Spanjaard verkocht aan het Mexicaanse Cruz Azul.

Robbe Decostere probeert Hans Vanaken af te stoppen in de Brugse derby.
Robbe Decostere probeert Hans Vanaken af te stoppen in de Brugse derby.© belgaimage & getty

Na het kampioenenjaar zet Michel Preud’homme vol in op het duo Vormer-Vanaken. De ene het hart, de ander het hoofd. Opvallend: is de trainer meestal/altijd lief voor de Nederlander die steeds blij en goedgemutst naar de training komt, dan probeert hij bij Vanaken dat slome uit de voetballer te halen. Als de ploeg Europees speelt in Leicester stuurt hij op de training voorafgaande aan de match Laurens De Bock met één opdracht het veld op: ga maar eens hard in op Vanaken, zodat hij voorbereid is op de manier van spelen van de tegenstander. Vanaken reageert daar bijzonder geprikkeld op en is boos op zijn trainer. Uit het profiel dat Club vooraf van de Limburger heeft gemaakt, blijkt dat hij een perfectionist is. Maar Preud’homme heeft het gevoel dat Vanaken alleen naar zichzelf kijkt om dat te bereiken en niet makkelijk om hulp vraagt. Betrokkene beaamt en beseft: ik weet goed wat ik wil, alleen komt dat misschien niet zo over bij mensen.

Onder Ivan Leko moeten Vormer en Vanaken de matchwinnaars worden, in afwezigheid van een scorende spits.

Over hun cijfers/statistieken kan Preud’homme niet klagen. Club zal dat seizoen uiteindelijk geen kampioen worden, maar de statistieken van de twee zijn goed. Als het seizoen 2016/17 er op zit, heeft Vormer 9 goals en 9 assists achter zijn naam en Vanaken 10 goals en 3 assists. Meer afwerker dan aangever, er is een beweging ingezet. Wel opvallend: slechts één keer trekken ze samen een scorende combinatie: thuis tegen het STVV van Ivan Leko. In de 52e minuut schildert Vormer een corner op het hoofd van Vanaken. STVV speelt die middag in maart gelijk bij Club en maakt indruk met zijn manier van aanpakken. Als Preud’homme er ondanks een contract geen zin meer in heeft en de top het nog te vroeg vindt om Philippe Clement door te laten stromen, zal men uiteindelijk… bij Leko uitkomen om het schip in handen te nemen. En dat geeft de carrière van ons duo een boost.

Op Gouden Schoenen

‘Lekker’ is het woord dat Vormer geregeld in de mond neemt. Lekker op het strand wat bakken of een glijbaantje doen met de kids. Maar lekker loopt het aanvankelijk niet wanneer Leko overneemt. Zijn analyse na een moeizame start is dat de ploeg niet mee zal kunnen spelen voor de titel in een 4-2-3-1 of de 3-4-3 waarmee wordt gestart. Vanaken komt niet tot zijn recht. Leko kent hem uit zijn periode bij Lokeren en weet dat hij een goeie tien kan zijn, maar helemaal de top als acht. In een 4-3-3 kan er dan maar één centrumspits staan, terwijl Club er vier in de kern heeft. Dus schakelt Leko om naar een 3-5-2. Tégen de zin van Vormer, die vindt dat het onder Preud’homme wel ‘lekker’ liep.

Wat is het geheim van het gouden duo Vormer-Vanaken?

Leko buigt nog even onder de groepsdruk, maar als Club er Europees uit gaat, speelt hij alles of niets. Vormer en Vanaken moeten – in afwezigheid van een spits die veel scoort – zijn matchwinnaars worden, denkt hij. Twee spelers die allebei in de dubbele cijfers kunnen komen qua goals en assists. Daarop wordt alles afgestemd.

Leko krijgt gelijk, de twee ontploffen ook. Ruud Vormer in het seizoen 2017/18: 13 doelpunten en 19 assists in de competitie, een selectie voor Oranje is de beloning. Hans Vanaken in hetzelfde seizoen: 11 goals, 10 assists. Twee keer vinden ze elkaar. Vanaken scoort een keer op een pass van Vormer en laat Vormer ook een keer scoren. Wel opvallend: van de elf goals maakt Vanaken er negen op Jan Breydel, en de tien assists zijn allemaal in eigen stadion.

De slome heeft de adem van het eigen publiek nodig. Dat ergert Leko. Als Vanaken ook in de play-offs niet beslissend is, slaat de stress toe en plaatst Leko hem in Charleroi op de bank. Geprikkeld doet Vanaken als invaller de partij keren. Vier dagen later is Club kampioen en wordt Vanaken Profvoetballer van het Jaar. Vormer is dan al Gouden Schoen.

Voor Vormer slaat de slinger nu steeds verder door. De doelpuntenmaker wordt meer en meer assistgever. Hij krijgt een nieuw contract, verhuist weg van Gent naar de kust, maar tijd om lekker op het strand te liggen, is er niet. Leko zit iedereen voortdurend achter de veren. Vormer komt door al het rennen wat in ademnood en vliegt al eens naar de bank. Of wordt vervangen. Het alfamannetje baalt. De assists zijn er nog, de goals steeds minder. Vanaken komt tegelijk tot volle wasdom. Mbark Boussoufa haalde ooit gecombineerd 35 goals en assists in één seizoen, Vanaken strandt op 33 (16 plus 17). Drie goals maakt hij op aangeven van Vormer. Een selectie voor de Rode Duivels is de beloning. Inmiddels heeft de ene ook de andere afgelost bij het nemen van de strafschoppen.

De slome heeft de adem van het eigen publiek nodig en dat ergerde Leko.

Wanneer Clement terugkomt, grijpt die in eerste instantie terug naar het systeem-Preud’homme. Vormer is er aanvankelijk blij mee, maar als blijkt dat ook David Okereke niet die scorende spits is, installeert Clement opnieuw het systeem-Leko. Met nuances: meer vrijheid, meer onderlinge positiewissels om de tegenstander te verwarren en constructies over een andere flank. Daar waar jaren veel over links liep, loopt nu nagenoeg alles over rechts. De flank van Vormer. Die scoort nog amper – slechts twee keer – maar ontpopt zich tot assistkoning: 17. Zijn populariteit wordt groter en groter. ‘Ruud, Ruud, Ruud’, scanderen de fans verwachtingsvol als Vormer achter een vrije trap gaat staan, of een corner neemt. Hun hart heeft hij veroverd, Vormer is het hart van de ploeg.

Vanaken heeft het hoofd en ziet het helder, timet vaak juist. Onder Clement gaan zijn assists omlaag maar stijgt zijn doelpuntenproductie: in een geamputeerd coronajaar komt hij uit op 17 doelpunten. Vier op assist van Vormer. Hans moet niet altijd de bal hebben, zegt Clement, die door de beweging de tegenstander de lust om het met harde mandekking aan te pakken, wil ontnemen. Een tweede Gouden Schoen is het logische vervolg, in België is ‘de slome’ veruit de beste.

Die tendens zet zich door. Dit seizoen al vier goals (waarvan twee op pass van Vormer) en twee assists voor Vanaken. Een goaltje en vier assists voor Vormer. Nieuw nu, als Charles De Ketelaere speelt, is dat Vanaken nog meer vrijheid krijgt, want ontlast wordt van het verdedigende hollen achter een rechtsachter. Dat is voor de jonkie, zijn gedoodverfde opvolger. De aanloop was lastig, maar de bijsturing lijkt ons duo ten goede te komen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content