Eerst dreigde hij met een rechtszaak na de motor- (én doping)beschuldigingen van ex-prof Phil Gaimon. Daarna daagde Fabian Cancellara de Amerikaan uit voor een fietsduel. Hoe is die opmerkelijke switch te verklaren?
Eerst nog even de context duiden van het verhaal dat vorige week de wieleractua beheerste, in binnen- en buitenland.
In oktober bracht ex-prof Phil Gaimon zijn tweede boek op de markt: Draft Animals, waarin hij zijn leven als renner beschrijft. Daarin pikt de Amerikaan in op de nog steeds smeulende geruchten rond het motortje dat Fabian Cancellara in het verleden in zijn fiets zou hebben gebruikt.
‘Ik heb de beschuldigingen aan Fabians adres altijd ontkend, tot ik zijn ploegmaats hoorde praten. Zij hadden het over bepaalde evenementen waarvoor Fabian een persoonlijke mecanicien had en dat zijn fiets tijdens die evenementen niet bij de andere fietsen van het team mocht staan. Wanneer je de beelden bekijkt, dan ziet zijn versnelling er totaal niet natuurlijk uit. Alsof hij problemen heeft om zijn pedalen bij te houden.
‘Hij gebruikte waarschijnlijk een motor. Die motortjes zijn nooit een echt thema in het peloton geweest, maar ik denk wel dat een aantal renners er hun voordeel mee hebben kunnen doen. Ik ga geen namen noemen, maar ik ken meerdere (ex-)renners die Fabian wel degelijk sterk verdenken.’
Gaimon bleef, toen de quotes een mediastorm veroorzaakten, bij zijn standpunt: ‘Al zet je een geweer tegen mijn hoofd, dan nog zou ik achter mijn uitspraken blijven staan.’
Codenaam Luigi
Wat veel media vreemd genoeg níét vermeldden, is dat de Amerikaan Cancellara ook linkte aan dopinggebruik. Hij schreef dat hij ‘pretty sure’, vrij zeker, was dat de codenaam Luigi, in de documenten van de Operación Puerto (rond dopingarts Fuentes) aan de Zwitser toebehoort.
Cancellara reageerde via zijn advocaten en eiste bij de uitgeverij Pinguin de onmiddellijke stopzetting van de verkoop van Gaimons boek. ‘Daarnaast willen we ook dat Gaimon publiekelijk zijn verontschuldigingen aanbiedt’, zei Cancellara’s manager Armin Meier. Vreemd genoeg werd van de dopingbeschuldiging geen gewag gemaakt.
Amper vier dagen later maakte Cancellara een opmerkelijke switch: hij daagde op zijn Twitterpagina Phil Gaimon uit voor een ‘duel’. ‘Ik ken jou eigenlijk niet’, opende Spartacus in zijn tweet. ‘Maar ik nodig je vriendelijk uit om mij volgend jaar te kloppen in een van mijn Chasing Cancellara-evenementen. Jij mag de datum en het land kiezen. Ik ben zeer benieuwd naar hoeveel watt jij kunt trappen. Begin maar al te trainen. #geenmotornodig.’
Gaimon antwoordde op een ludieke manier: ‘Are there cookies? Bike rides should have cookies’, verwijzend naar de running gag binnen zijn ex-Garminteam over zijn koekjesverslaving.
Juridisch niet zwart-wit
De vraag is: kan Cancellara effectief het boek van Gaimon, op basis van diens ‘beschuldigingen’, uit de handel laten halen? En ook publieke excuses eisen? En/of waarom veranderde de Zwitser plotsklaps van toon, via de Chasing Cancellara-uitdaging?
We legden deze zaak voor aan Frank Hendrickx, professor Arbeids- en Sportrecht aan de KU Leuven.
‘Zolang men geen harde bewijzen heeft, moet men ook hier uitgaan van onschuld. Dat het gevaarlijk is om zulke niet-aantoonbare uitspraken te doen, staat alleszins vast. Ook als men zoiets doet in publicaties.
‘Het recht op eer en goede naam van (in dit geval) de betrokken sporter staan op het spel en die worden juridisch beschermd. In het strafrecht door het misdrijf ‘laster en eerroof’, maar ook in het burgerlijk recht. De algemene zorgvuldigheidsplicht vraagt dat men de reputatie van iemand niet onrechtmatig publiekelijk in vraag stelt.
‘Weliswaar kan de betrokkene – in dit geval Cancellara – eventueel een recht op antwoord vragen, maar in een al gepubliceerd boek is dat moeilijk.
‘Een eis tot schadevergoeding is een optie, maar niet vanzelfsprekend: in een eventuele rechtszaak zal de rechter rekening houden met de vrije meningsuiting en met hoe de auteur, Gaimon dus, de zaken heeft geformuleerd. Dat hangt af van de stijl en de context van de beschuldigingen (afgewogen tegen het hele boek). Bovendien moeten Cancellara’s advocaten naast de fout, ook de schade bewijzen en hoe zal men die begroten?
‘Het woord “waarschijnlijk” beveiligt Gaimon enigszins tegen een claim. Niettemin gaat hij verder dan het indirect insinueren. Hij had bijvoorbeeld kunnen zeggen dat hij geen bewijzen heeft, maar er zich wel vragen bij stelt. Gaimon beweert nu iets, hoewel het niet stellig gedaan wordt, en met een formulering van “waarschijnlijkheid”.
‘Of dat echter voldoende is om het boek te verbieden en uit de rekken te halen? Dat is drastisch en ligt helemaal niet voor de hand. Zo’n maatregel moet ook proportioneel zijn en vanuit de auteur zal men argumenteren dat men de quotes moet kaderen in de algemene geruchtenmolen. Dat ze bovendien ook als een (vrije) mening zijn verkondigd en dat Cancellara al voldoende zijn standpunt publiek kenbaar heeft kunnen maken.
‘Dat de Internationale Wielerunie UCI, bij monde van voorzitter David Lappartient, aangekondigd heeft ook een onderzoek te willen voeren naar deze zaak, verzwakt eigenlijk ook Cancellara’s positie naar de buitenwereld. Dat doet immers blijken dat er toch vermoedens zijn en dat men dus de insinuaties ernstig neemt.
‘Maar vermoedens zijn nog geen vaststellingen van schuld. Juridisch gezien blijft Cancellara volledig onschuldig en blijven publieke beweringen van schuld gevaarlijk. De juridische discussie is op dit vlak echter geen zwart-witverhaal en een moeilijke evenwichtsoefening.
‘Mogelijk zien Cancellara en diens advocaten die moeilijkheden nu in. En misschien dat hij daarom een meer ludieke reactie heeft geuit, via die fysieke uitdaging aan het adres van Gaimon.
‘Zo is het onderwerp mogelijk snel weer uit de spotlights, want met een eventuele rechtszaak zou het motorvuurtje blijven smeulen in de media, net als de onderbelichte dopingbeschuldiging. En daar is Cancellara ook niet bij gebaat.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
