Waarom de Tourorganisatie Russische roulette speelt

© belga
Jonas Creteur
Jonas Creteur Sportredacteur bij Knack.

Het stressniveau bij renners en ploegleiders in de Tour stijgt vandaag richting zenit, want morgenochtend weten ze of ze uit de race vliegen na mogelijke positieve coronatests.

Hoewel het maandag rustdag is, wordt het voor alle leden van de teambubbels misschien wel een van de twee zwaarste dagen van deze Tour, net als volgende week, op de tweede rustdag. Dan en vandaag wordt iedereen, zo’n 650-tal personen, getest op het coronavirus: bij de stafleden gebeurde dat zondagmorgen al, voor de renners was dat maandagmorgen.

Dinsdagochtend maakt Tourorganisatie ASO bekend wiens resultaat positief was. En of er renners, of zelfs een hele ploeg, in quarantaine en dus uit de wedstrijd wordt gezet.

Dat gebeurt wanneer op één week twee leden binnen een teambubbel positief testen, ook als het om een soigneur en een mecanicien gaat. ASO en de Internationale Wielerunie hadden dat, na druk van de ploegen, aanvankelijk gewijzigd naar twee positieve gevallen bij alleen renners, maar ze moesten dat de dag voor de Tour nog herzien, opgelegd door de Franse gezondheidsautoriteiten.

Hoe groot is het gevaar dat het coronavirus na negen dagen koersen de teambubbels heeft doorprikt, of de komende twee weken nog zal doorprikken? Enkele vragen aan Herman Goossens, professor microbiologie aan de Universiteit Antwerpen.

Gisteren en vandaag moesten/moeten alle leden in de teambubbels een PCR-test ondergaan. Bij een positieve test volgt een tweede test om vals positieve gevallen uit te sluiten. Kunnen die resultaten beschikbaar zijn voor de start van de rit op dinsdagmiddag?

Herman Goossens: “Ja, dat is perfect mogelijk, aangezien ze de afnames hebben gespreid over twee dagen, en omdat de Tour met een mobiel labo werkt. Die stalen zijn onmiddellijk beschikbaar, en moeten dus niet worden opgestuurd naar een laboratorium. Daarom duurt het voor een ‘gewone’ persoon vaak 24 uur of langer eer hij zijn resultaat kent.

“De procedure op zich neemt, na een PCR-test, slechts vier à zes uur in beslag. Als ze die testen bij de renners op maandagmorgen uitvoeren, hebben ze de resultaten dus in de loop van maandagmiddag. En kunnen ze bij een positief geval meteen een tweede keer testen. Als dat gebeurt via een sneltest, dan hebben ze het resultaat binnen de anderhalf à twee uur, maar zelfs met een tweede PCR-test ook nog in de loop van maandagavond.

“Indien nodig zou je zelfs nog een derde test kunnen laten uitvoeren, waarvan je het resultaat tegen dinsdagochtend weet, nog voor de start van de volgende etappe. Niet toevallig dus dat de Tourorganisatie dan pas zal bekendmaken wie er positief is. Omdat ze dan zo goed als zeker is dat die positieve gevallen effectief positief zijn.”

Het risico op vals positieve testresultaten, een van de grootste bezorgdheden bij de ploegen, is dan helemaal uitgesloten?

Goossens: “Ik vermoed dat ze PCR-testen met heel diepe neuswissers zullen uitvoeren, en die zijn zeer betrouwbaar: slechts twee procent is vals positief. Soms door een menselijke fout, soms omdat een zeer sterk positief staal in een labo een ander negatief staal heeft gecontamineerd.

‘Helaas niet uit te sluiten: een vals négatieve test. Die kans is zelfs groter dan een vals positief geval: zo’n tien procent.’

Herman Goossens

“Twee procent op ruim 160 renners, dat is nog altijd drie mogelijke vals positieve gevallen, dus is zo’n tweede test absoluut noodzakelijk. Ik weet niet of dat het geval zal zijn, maar het best gebeurt dat met een PCR-test van een andere fabrikant en via een ander toestel. Als dat ook hetzelfde positieve resultaat oplevert, dan mag je er zeker van zijn dat dat resultaat juist is.

“Is het resultaat van de eerste test, die soms ook zwak positief kan zijn, en de tweede test verschíllend, dan gebeurt het best nog een derde test, weliswaar dan met een nieuw afgenomen staal bij de renner.

“Helaas wel niet uit te sluiten: een vals négatieve test. Die kans is zelfs groter dan een vals positief geval: zo’n tien procent.”

Alle renners en stafleden werden vóór de Tour tweemaal getest, de laatste keer op woensdag. Vandaag, elf dagen later, dus opnieuw, waarna de volgende algemene test gebeurt op de tweede rustdag, volgende maandag. Is dat, gezien die tien procent kans op vals negatieve tests, voldoende in een race van ruim drie weken?

Goossens: “Neen, die periodes tussen de testen duurt veel te lang. In het ideale geval zou je iedereen elke dag moeten testen, of toch minstens om de twee, drie dagen – dan pas ben je bijna honderd procent zeker. Ik vind het onbegrijpelijk en onverstandig dat een grote organisatie als de Tour dat niet doet. Nochtans gaat het, zeker met zo’n mobiel labo, om gemakkelijk en vlug af te nemen testen, die voor zo’n organisatie ook niet te duur kunnen zijn, als je ziet wat er op het spel staat.

“Gelukkig testen sommige teams blijkbaar wel op eigen houtje (het UAE Emirates Team van Tadej Pogacar liet zelfs al drie testen uitvoeren, nvdr), maar niet allemaal, vermoed ik, en zeker niet om de twee dagen. Praktisch gezien, reizend van de ene stad naar de andere, is dat voor één ploeg ook heel omslachtig, om afspraken te maken met Franse labo’s, die stalen te vervoeren…”

Waarom de Tourorganisatie Russische roulette speelt
© BELGA

Wat is het grootste risico van die lange periodes tussen de testen voor alle renners en teamleden?

Goossens: “De incubatieperiode na een besmetting: pas na een dag of drie, vier is er voldoende RNA, virusdeeltjes, aanwezig eer die persoon positief test. En pas na vijf à zes dagen treden er symptomen op – als die überhaupt al optreden, want veel personen voelen niets.

“Het is dus goed mogelijk dat een renner zaterdag op de Peyresourde besmet is geraakt door een schreeuwende toeschouwer, dat die vandaag op de rustdag negatief test, morgen dus verder mag koersen en de komende dagen ploeggenoten of andere renners besmet. In een peloton waar het speeksel en snot in het rond vliegt, is die kans niet klein.

“Misschien zullen er bij de testen vandaag nog relatief weinig positieve gevallen zijn, maar volgende maandag, bij de volgende test, een pak meer, met mogelijke uitsluitingen van verschillende teams tot gevolg.

“Eigenlijk hadden ze de testen, na die rit van zaterdag over de Peyresourde, beter woensdag uitgevoerd, dan pas had je mogelijke besmettingen kunnen opsporen. Nog los van de vaststelling dat er op die col zoveel toeschouwers werden toegelaten, zonder mondmasker. Onbegrijpelijk.”

Hoe groot is de kans dat er daar een renner besmet is geraakt?

Goossens: “Die kans is zeker reëel. In de buitenlucht is het besmettingsrisico weliswaar een pak minder dan in een afgesloten ruimte. Maar als mensen zonder mondmasker dicht bij de gezichten van renners schreeuwen, die bergop bovendien met de mond open en met een lagere snelheid voorbijfietsen, dan is dat zeker mogelijk. Al roepend, sommigen misschien zelfs al spuwend, verspreiden die personen immers veel meer aerosolen en virusdeeltjes die in het gezicht van renners kunnen belanden. En je kan er vanop aan dat er tussen die duizenden toeschouwers op de Peyresourde mensen stonden die besmet waren, zeker gezien de fel stijgende besmettingsgraad in Frankrijk.

Waarom de Tourorganisatie Russische roulette speelt
© BELGA

“Dat publiek is dus het grootste gevaar om de bubbels te doorprikken, niet het gedrag van de teams en de renners. Ik twijfel er niet aan dat zij alle mogelijke hygiënische en social distancingmaatregelen hebben genomen en die ook toepassen, tot zelfs het ontsmetten van hotelkamers. Al ben je natuurlijk ook niet zeker dat iedereen, ook een soigneur of mecanicien, élke dag alles strikt opvolgt.”

Veertien leden en drie stafleden van de nationale U17-voetbalploeg zijn besmet door één superverspreider. Vermoedelijk tijdens de busreis van enkele uren, waar nochtans iedereen een mondmasker droeg. Renners zitten elke dag een paar uur op de bus, zondagavond moesten ze zelfs een verplaatsing van 450 kilometer maken. Dus ook een risico op besmetting, ondanks de stringente maatregelen?

Goossens: “Ik hoor dat sommige ploegen extra ventilatiesystemen lieten inbouwen, maar dat is helaas niet voldoende. Altijd zullen er in zo’n gesloten ruimte minuscule aerosolen blijven hangen. Je kan het vergelijken met roken op de bus, die geur verdwijnt nooit helemaal, zelfs niet met goed ventileren. In zo’n omgeving, waarin ze urenlang blijven zitten, kunnen renners besmet raken. Zelfs met mondmasker aan, want die zijn niet honderd procent veilig.”

Speelt de Tourorganisatie Russische roulette?

Goossens: “Ze had tenminste frequenter kunnen testen en minder toeschouwers kunnen toelaten op sommige cols, met name op de Peyresourde. Hopelijk trekt ASO daar lessen uit. Maar misschien is het kwaad al geschied. Hopelijk blijft in dat geval het aantal besmettingen en uitsluitingen van teams beperkt, mede dankzij hun eigen strikte maatregelen.

“Alleen is dan de vraag: wat is het breekpunt voor de Tour als meerdere teams besmette gevallen hebben? Volgens Tourbaas Christian Prudhomme bestaat daar geen scenario voor, maar dat lijkt me onwaarschijnlijk. Dinsdagochtend, of misschien volgende week, na een volgende (te late) test, zullen we meer weten…”

Waarom de Tourorganisatie Russische roulette speelt
© BELGA

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content