Seks, demonen en Noord-Korea: het gekke leven van basketballegende Dennis Rodman

De spectaculaire, arrogante en excentrieke Dennis Rodman, vijf keer kampioen in de NBA, wordt vandaag 60 jaar. Door de Netflixdocumentaire The Last Dance kwam dit sport- en cultuurfenomeen weer in de aandacht. Ook al is hij bijna een zestiger en heeft hij er twee decennia van excessen en onwaarschijnlijke vriendschappen opzitten, The Worm blijft even ongrijpbaar als vroeger.

De avond zit er bijna op. Het publiek begint zoetjesaan de Anchor Bar in Costa Mesa (Californië) te verlaten. De comedyshow was geen groot succes. Plots maken enkele toeschouwers rechtsomkeer. Vanuit het niets is Dennis Rodman opgedoken. ‘Maak grapjes over mij’, daagt hij de humoristen uit. Bij elk raak woord deelt hij bankbiljetten uit. Eerst van één dollar, nadien van honderd. ‘Kun je me niet promoten in een comedyclub in Pyongyang?’, lacht Evan Cassidy, een van de stand-ups. Het is dan de herfst van 2017 en de jongeren kennen de naam van de NBA-kampioen vooral van zijn verrassende vriendschap met de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un.

En dan grijpt The Worm de micro en zingt Every Little Thing Is Gonna Be Alright van Bob Marley. Hij probeert ook verward een stand-upnummertje en eindigt in tranen. ‘Het was één brok energie, hij vulde de hele zaal’, zei Cassidy nadien. Bij de sluiting blijft hij dralen met enkele gasten. ‘Het gaat niet om geld, maar om liefde’, klaagt hij.

Het is maar één nacht van de vele die hij de voorbije twee decennia rondhing in Orange County, een buurt ten zuiden van Los Angeles. Hij heeft er bijna het statuut van stadslegende bereikt.

Madonna

Twintig jaar na zijn laatste optreden in de NBA met de Dallas Mavericks hebben de excessen en strapatsen van het onverbeterlijke feestbeest Dennis er bijna voor gezorgd dat men vergeten is wat een fenomenale basketter Rodman was. Enkele recente feiten ter illustratie: spookrijden op de snelweg, diefstal van kristal in een yogaclub en natuurlijk enkele reisjes naar Pyongyang.

De documentaire The Last Dance had op zijn minst de verdienste om de interesse voor dit volstrekt unieke personage weer aan te wakkeren. Rodman overschaduwde daarin bijna de held van de serie, Michael Jordan. Uit de documentaire blijkt welke cruciale rol Rodman speelde in het seizoen 1997/98, dat van de tweede Three Peat, drie titels in drie jaar. Hij werd kampioen aan de zijde van His Airness, terwijl hij dat voordien ook al twee keer was met de Detroit Pistons (1989 en 1990). De speler met de onvoorstelbare defensieve kwaliteiten drukte zijn stempel op een hele generatie in het basket.

Maar het is ook en vooral door zijn excentrieke en hypersensitieve persoonlijkheid dat hij na zijn gloriejaren zo’n buitengewoon personage is geworden. Alcohol was daarbij zijn voornaamste partner. ‘We hebben allemaal demonen. Ik heb er een hoop gehad. Alcohol is er daar één van, dat weet iedereen’, gaf hij vorig jaar toe in een interview voor ESPN. Nochtans begon hij pas te drinken op zijn dertigste, toen hij al twee titels had gewonnen met de ruige Pistons, bijgenaamd de Bad Boys.

‘Sindsdien heeft hij zich wel herpakt’, zegt journalist Michael Silver. ‘Het is de plezantste mens die ik ken om samen mee te drinken. Ik spreek uit ondervinding. Maar hij heeft moeite met maat houden en ik zou ook niet willen dat hij eraan ten onder gaat.’

Beide mannen zijn bevriend sinds het beruchte nummer van Sports Illustrated in 1995, dat D-Rod het statuut van vedette gaf. Het artikel bestond uit een opsomming van wilde feestjes in Los Angeles, Las Vegas en Texas tussen twee play-offwedstrijden in met San Antonio, waar hij twee seizoenen verbleef (van 1993 tot 1995).

Rodman, die destijds gekend was om zijn tatoeages, zijn geverfde haren en zijn kortstondige relatie met Madonna, bekende toen dat hij geregeld homobars bezocht en al eens fantaseerde over een man. Het sloeg in als een bom in een decennium waar het stereotype van de macho-atleet de norm was.

‘Ik verdoe niet graag tijd met slapen’, zei hij in zijn biografie Bad as I wanna be (1996), die een bestseller werd. The Worm zette toen al de bloemetjes buiten in de nachten voor hij de topscorers van de NBA in bedwang hield. ‘Ik dacht toen dat hij de veertig niet zou halen, zijn kaars brandde aan beide uiteinden’, vertelde Michael Jordan in de documentaire For better or worse (2019). Maar hij is ondertussen 59 en leeft nog altijd. ‘De mensen zien hem als iemand die extravagant en gek is’, aldus A.J. Bright, een van zijn makelaars. ‘Maar hij is niet echt zo, alleen wanneer hij uitgaat en drinkt. Voor de rest is hij erg introvert en zeer slim. Men begrijpt hem niet.’ Een verlegen jongen dus achter de zonnebril die hij in het openbaar altijd draagt.

Dragqueen

Zijn afscheid van de sport, twintig jaar geleden, leidde tot een leven met permanente braspartijen. Een routine om de verveling te maskeren, zo liet hij verstaan. Een spectaculair portret in de New York Broward beschreef een leven vol drinkgelagen, stripclubs, sportzalen en ochtendlijke bezoekjes aan Starbucks.

Maar ook in die disciplines bereikte hij de pensioengerechtigde leeftijd. ‘Hij doet het nu veel kalmer aan. Dat is toch wat hij me vertelt…’, zegt Elaine Lancaster, een bekende dragqueen uit Miami die al dertig jaar met hem bevriend is en die nog altijd zijn nagels lakt. ‘Dennis zegt soms dat hij gestopt is met drinken terwijl dat niet zo is. Drugs heeft hij nooit gepakt zolang ik hem ken, maar met alcohol overdrijft hij. En het is een seksmachine. Dat houdt hem in vorm.’

Als speler had hij de gewoonte om op elk mogelijk uur te trainen en de eerste de beste gymzaal die hij tegenkwam binnen te stappen. Nog steeds doet hij twee sportsessies per dag. ‘Het is te gek om zoveel energie te hebben’, zegt Bright. De makelaar heeft geleerd om met de grillen van zijn opdrachtgever om te gaan. Soms hangt die de telefoon op zonder tot ziens te zeggen. ‘We proberen hem niet te controleren. Dat werkt niet. Het kan gebeuren dat hij voor twee dagen verdwijnt, maar hij duikt dan wel weer op als hij er klaar voor is.’

Rodmans levenswijze is niet echt afgestemd op de arbeidsmarkt, maar zijn financiële situatie is ‘gezond’, verzekert Bright. De website Celebrity Net Worth schat zijn fortuin op 500.000 dollar. Dat is veel minder dan de 27 miljoen die hij tijdens zijn carrière verdiend heeft maar ook niet zo erg als je zou kunnen verwachten gezien de gaten in zijn hand en de alimentaties die hij betaalt voor drie kinderen uit drie huwelijken. Naar verluidt woont hij nog altijd in een luxeappartement in Santa Ana.

Waar komt het geld dan vandaan? Vooral van het merk ‘Dennis Rodman’. Zijn handtekeningen worden voor 100 à 200 dollar verkocht, bevestigt Ryan Filterman, die ook Mike Tyson en Hakeem Olajuwon in zijn stal heeft. Voor corona nam de ex-Bull deel aan twee fanbijeenkomsten per maand. ‘Hij was altijd al populair en door The Last Dance kent een jonger publiek hem nu ook.’ Het onlinecasino Celebrity Slot, actes de présence van 30.000 tot 100.000 dollar volgens Bright, optredens als dj, een kinderboek ( Dennis de wilde stier) en sponsors als cryptomunt Potcoin helpen hem om de facturen te betalen. En de sociale media onderhouden zijn merk. Rodman is actief op Instagram en TikTok. Rodzilla vindt altijd wel een manier om van zich te doen spreken. Het interview van magazine Vice over zijn drie penisbreuken rechtvaardigt op zich al het bestaan van het internet.

De reconversie van de basketter tot acteur heeft dan weer niet zolang geduurd. Hooguit een film of tien, waaronder Double Team met Jean-Claude Van Damme, toen hij nog bij de Bulls speelde. In een van zijn laatste rolletjes, in Little Hoop Dreams, speelde hij zichzelf (in het Italiaans gedubd door Fabio Cannavaro). In die film nam hij deel aan een basketbaltoernooi met een ploeg van … dwergen. Alles voor de publiciteit. Of hij misschien ook een dwerg naar de ring gooide? De vraag stellen is ze beantwoorden.

Redelijk wat cinema dus in zijn nacarrière, maar tot dan nog geen NBA, ondanks zijn indrukwekkende palmares. Uiteindelijk kwam Rodman, zeven keer de beste rebounder in de NBA, toch bij een ploeg terecht. Hij kreeg een rol als technisch adviseur bij Jerry West, een van de directieleden van de Clippers.

Niets van wat hij in zijn nacarrière ook deed, tastte zijn imago aan in Detroit, waar hij zijn loopbaan begon en zeven jaar speelde, met drie NBA-finales en twee titels als resultaat. Toen de Pistons in 2017 hun speelzaal Palace uitzwaaiden, ging ook Rodman in op hun uitnodiging. ‘De band die je creëert door te winnen, gaat nooit weg. De fans hier hebben begrip voor zijn moeilijkheden. Hij is hier altijd geliefd geweest en dat zal zo blijven, ook al komt hij niet vaak terug’, schreef Shawn Windsor, journalist van de Detroit Free Press.

Noord-Korea

Maar de ‘ambities’ van de oud-basketter in de NBA zijn niet alleen van technische aard. De voormalige Piston bood zijn diensten aan begin dit jaar, toen er spanningen waren tussen de NBA en China. ‘Ik ken wel iets van diplomatie. Boek mij een ticket voor Sjanghai’, schreef hij op Twitter en hij ondertekende met ‘Ambassadeur Rodman’. Dennis de diplomaat? Weer een nieuw hoofdstuk in zijn hobbelige parcours, waarvan vooral de episode Noord-Korea en zijn onwaarschijnlijke vriendschap met de grote leider Kim Jong-un zullen bijblijven. Ook al is hij al drie jaar niet meer in Pyongyang geweest (verboden door Washington voor VS-burgers), hij spreekt nog vaak over zijn ‘maatje’ Kim. Hij bad zelfs voor hem toen er alarmerende geruchten opdoken over de gezondheid van de Noord-Koreaanse leider. Hoe is die vriendschap eigenlijk ontstaan?

In 2013 organiseerde Vice een reis naar Noord-Korea. Omdat ze wisten dat Kim Jong-un, die in Zwitserland werd opgevoed, een fan was van de Bulls, namen ze Rodman mee. Jean Lee, op dat moment verslaggeefster ter plaatse voor Associated Press, coverde dat eerste bezoek. Ze herinnert zich ‘een zachte man, die een mogelijkheid zocht om weer in de aandacht te komen’, maar die eigenlijk niet veel wist over het land waar hij terechtkwam – zijn makelaar wist zelfs niet dat er twee Korea’s waren. Rodman werd goed onthaald en kreeg een goede band met de Noord-Koreaanse leider, die hij ‘een goeie maat’ noemt, heel anders dan diens tirannieke vader en grootvader. Het Koreaanse volk, dat nog nooit van Rodman had gehoord, stond perplex. Dat hij happy birthday neuriede voor de man die dreigde Amerika te bombarderen, viel nogal slecht in het land. Dat was in januari 2014, net voor de opgooi van een historische basketwedstrijd in Pyongyang tussen oud-NBA-vedetten aangevuld met streetballers en een Noord-Koreaanse selectie. Simon Cockerell, de baas van Koryo Tours in Peking, mocht daar samen met twintig toeristen bij aanwezig zijn. ‘Het was geen grootse match, dat kon ik zelfs zien’, vertelt de Britse gids zes jaar later. ‘Er was iemand als hij nodig om zo’n evenement te laten plaatsvinden. Maar dat was tegelijk een catastrofe voor hem. Er zat ook iets van een Griekse tragedie in.’ Onder de druk van het moment dronk Rodman zoveel tijdens die trip dat hij bij terugkeer in de VS een ontwenningskuur moest ondergaan.

Ondanks zijn onhandigheid en dronkenschap hebben zijn reizen tussen 2013 en 2017 er volgens Cockerell wel toe bijgedragen dat de Noord-Koreanen een andere wereld hebben leren kennen. De lokale televisie zond een samenvatting van die match nog wekenlang uit. Tatoeages, piercings, flamboyante kleding, dat hadden ze in het geïsoleerde land nog nooit gezien. ‘Het zal de mening van de mensen niet doen veranderen, maar het heeft toch zaadjes geplant door te tonen dat er ook iets anders bestaat dan de staatspropaganda.’ Rodman zelf gelooft graag dat zijn ‘basketbaldiplomatie’ voor een toenadering heeft gezorgd. Hij droomde zelfs even van de Nobelprijs en weende live op CNN toen Donald Trump in 2018 Kim Jong-un ontmoette in Singapore.

Bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen van november stond Rodman achter de man die hij gewoon ‘Donald’ noemt. ‘Ik zie hem niet als de president, ik zie hem als een vriend’, vertelde hij aan Sports Illustrated. En in vriendschap is Rodman erg trouw. De entourage verandert al eens, maar de echte naasten blijven. Terwijl sommigen het plezant vinden dat hij op de tafels danst en de rekening betaalt, benadrukken zijn oude vrienden zijn zachtheid, grenzend aan onschuld (hij werd nochtans al beschuldigd van huiselijk geweld). Of zijn ze misschien wat ongerust? Die vraag is niet zo gek sinds een nacht in februari 1993, toen de politie hem slapend in zijn pick-up aantrof met een geweer in zijn handen. In zijn biografie ontkende hij drie jaar nadien niet dat hij een zeker doodsverlangen heeft en als zijn uur gekomen is zichzelf een kogel door de kop zou schieten. Onlangs nog vertelde hij in de podcast van Mike Tyson dat hij zonder parachute uit een vliegtuig zou willen springen om het bestaan van God te bewijzen.

Pais en vree

‘Ik ben een van de tien meest herkenbare mensen op deze planeet. Dan zou ik toch gelukkig moeten zijn, niet?’, vraagt hij aan het einde van de documentaire For better or worse, maar daar is hij zichtbaar niet van overtuigd. ‘Het is een erg emotionele gast’, getuigt Lonn Reisman, zijn ex-coach aan de kleine universiteit Southeastern Oklahoma State, waar zijn shirt met nummer 10 uit de roulatie is gehaald. ‘Hij was altijd bang dat hij je zou teleurstellen. Hij heeft echt aan zijn zelfvertrouwen en zijn zelfbeeld moeten werken.’ Reisman pikte hem op in een sporthal in Dallas en veranderde zo het lot van een jongen die – zoals Rodman het zelf zegt – voorbestemd was voor de dood, het gevang of de straat.

De jonge Dennis werd al snel in de steek gelaten door zijn vader (die vorig jaar overleed) en opgevoed door een moeder die karig was met affectie. Ze zette hem het huis uit van zodra hij zijn middelbare school had afgemaakt.

Rodman is ondertussen zelf grootvader en voortdurend op zoek naar liefde – die hijzelf evenmin weet te geven. Hij is zich bewust van zijn tekortkomingen als vader, meer geïnteresseerd als hij was in de bal en de fles dan in de opvoeding van zijn kinderen. ‘Ik heb maar van één ding spijt: ik was graag een betere papa geweest’, bekende hij met waterige ogen tijdens zijn speech bij zijn opname in de NBA Hall of Fame in 2011. Tien jaar later is hij erg fier op zijn dochter Trinity, een beloftevolle negentienjarige voetbalster, en zijn zoon D.J. die basket speelt aan de universiteit. Maar een normale relatie met hen opbouwen, dat lukt hem niet. Hij, de ultieme ploegspeler, geobsedeerd door het werk in de schaduw, heeft moeite om zijn dagelijkse rol te spelen. ‘Ik weet niet hoe ik van mijn kinderen moet houden’, bekent hij.

Tim Keown, de auteur van zijn biografie, heeft de contradicties die in de man verenigd zijn, van dichtbij mogen meemaken. In een kwarteeuw is Rodman weinig veranderd. ‘Ik denk dat het voornaamste conflict waar hij mee worstelt, is dat hij zijn succes moet accepteren als iets dat hij verdient. Als je het gevoel hebt dat je het niet waard bent om graag gezien te worden, dan kun je jezelf ook moeilijk graag zien. Het zou geweldig zijn mocht hij peis en vree vinden. Ik denk dat hij daar nog altijd naar op zoek is.’ Keown speelt met het idee om die biografie na 25 jaar te updaten. Er is genoeg materiaal om de bladzijden mee te vullen.

Door Löic Pialat (L’Équipe)