Alles begint bij overtuiging: zo leidde Luis Enrique Spanje naar de halve finale

© GETTY
Martin Grimberghs Medewerker van Sport/Voetbalmagazine

Het tikitakavoetbal was zogezegd uit de mode, maar Spanje maakt het opnieuw hip. De zomercollectie van 2021 is minder snobistisch dan vroeger, maar even elegant en ook een succes.

Om die momenten opnieuw te beleven dachten we voor eeuwig de tweedehandszaken te moeten afstruinen. Om ons de jaren 10 te herinneren zouden we steeds weer in het verleden moeten duiken. In die hittegolf tijdens het WK in Zuid-Afrika. Die impressie van perfecte grip. Van arrogante suprematie gecombineerd met ongeziene frisheid. Van wedstrijden die eindeloos leken omdat de bal voorbestemd scheen te zijn om altijd in dezelfde voeten te belanden. De kern van een tijdperk, vedetten van meerdere seizoenen: het tikitakavoetbal was eerder een revolutie dan een voorbijgaande hype.

Maar omdat alles op den duurt verveelt, zelfs de meest exquise gerechten, begon Spanje uiteindelijk ook te vervelen. En daarna werd het zelfs bespot wegens zijn eerloze exit in de poulefase van het WK 2014. Vervolgens werd het vernietigd door Italië in de achtste finales van het EK 2016 en in de achtste finales van het WK 2018 roemloos uitgeschakeld door een Rusland zonder ideeën maar tjokvol testosteron, en dat ondanks 78 procent balbezit. We dachten – naïef – dat het tikitakaverhaal van Spanje was afgelopen.

66 procent balbezit

Maar de wereld van nu lijkt op de wereld van vroeger. Spanje schaarde zich bij de laatste vier op dit EK en maakte daarmee een einde aan negen erg matige jaren op grote toernooien. Het deed dat door terug te grijpen naar zijn voetbal dat gestoeld is op balbezit. En met een voorkeur voor rollercoasters – dat heet dan nieuwe wijn in oude zakken. Het is de recente geschiedenis van een ploeg die erin slaagde om in oktober vorig jaar te verliezen van Oekraïne (1-0) en in november Duitsland een pak slaag te geven (6-0). Of zijn kwalificatiecampagne voor het WK 2022 in maart op de slechtst mogelijke manier te beginnen (1-1 tegen Griekenland), maar drie maanden later wel op de afspraak te zijn. Waar het dan ook nog eens zijn toernooi begon met een schizofrene 2 op 6, zij het zonder ooit minder dan 66 procent balbezit te hebben.

De vorm van de dag verandert, maar de basis niet. Of toch weinig. En dat is net de kracht, zo zegt men, van deze erfgenamen, die gulzig genoeg zijn om voor gelukkige dagen te zorgen. De dogma’s die de vorige generatie geïnstalleerd heeft zijn erg hardnekkig in een land dat nog niet vergeten is dat het de voetbalwereld gedomineerd heeft dankzij het heilige balbezit. La Roja werd Europees kampioen in 2008, wereldkampioen in 2010 en opnieuw Europees kampioen in 2012 en heeft dus genoeg zekerheden om zijn principes niet bij de eerste tegenslagen te verloochenen.

Alsof Spanje doof was voor de kritiek op zijn ongebreideld balbezit, heeft het besloten om zijn spelprincipes te baseren op de globale visie van een selectie die de heldendaden van Xavi en Iniesta met de paplepel heeft binnengekregen. Het zet een neus naar de huidige historici die hun principes vaak baseerden op het pragmatisme à la Didier Deschamps of de gegenpressing à la Jürgen Klopp als enige uitkomst voor het voetbal van de jaren 20.

Door een van de hotste voetbalteams op dit EK te worden deed Spanje zijn volgelingen rood kleuren van plezier en snoerde het de monden in alle hoeken van het continent. Het bewees dat men kon blijven dromen van positief voetbal, ook met een ploeg die beduidend minder talent heeft dan de vorige generatie.

De psycholoog van Morata

Soms scheelde het weinig, maar de algemene indruk die de Selección in 2021 nalaat, is er een van algemeen succes. Van een ploeg die permanent de controle heeft en zijn ideeën door de jaren heen niet is kwijtgeraakt. Luis Enrique, die het in zijn Catalaanse glorieperiode gewend was om te winnen, heeft voor een metamorfose gezorgd en heeft van een middelmatige groep een overtuigde ploeg gemaakt, voor wie de ideeën net zo belangrijk zijn als de bal.

Uitgejouwd door zijn eigen publiek na de matige start tegen Zweden (0-0 in Sevilla) sprak Luis Enrique tegenover degenen die hem al met pek en veren bedekt zagen, liever over een tegenslag. Vier dagen later herviel La Roja echter opnieuw tegen Polen (1-1, ook in Sevilla) en het fluitconcert was er dit keer niet alleen voor Alvaro Morata, de zondebok die verantwoordelijk gehouden werd voor de Spaanse onhandigheid. Een detail van het verhaal dat weldra significant zou worden. Achter de omhelzing tussen de Madrileense spits en zijn coach, toen hij tegen Polen van het veld ging, verschool zich inderdaad de toekomst van een selectie die op het punt stond te groeien in het toernooi.

Want je kunt 2 op 6 halen, een penalty missen, meerdere één-tegen-éénsituaties verliezen, en toch in leven blijven. En het slechts één man kwalijk nemen. Alvaro Morata leidt niet het leven van een gewone centervoor. De Madrileense aanvaller wordt bespot door de Spaanse pers, gekleineerd door zijn volgers, maar nog altijd gesteund in de kleedkamer, en is het bewijs dat de vox populi anno 2021 niet de ploeg opstelt. ‘Ik heb gedurende negen uur niet geslapen na de match tegen Polen’, verklaarde hij onlangs in een interview op de Spaanse radiozender COPE. ‘Ik heb doodsbedreigingen gekregen en zware beledigingen die niet alleen aan mij gericht waren, maar ook aan mijn kinderen en mijn familie.’

Voor de meeste stervelingen zou dat allemaal ruimschoots voldoende zijn om weg te zinken in een burn-out en depressie, maar evengoed kan het heilzaam werken voor sporters die van jongs af opgegroeid zijn met een ziekmakende concurrentie voortdurend sarcasme. In werkelijkheid is Alvaro Morata, zoals velen in zo’n situatie, bij een psycholoog langs gegaan. Die van de Spaanse selectie, Joaquín Valdes genaamd, zou in het openbaar bedankt worden door de man die hij geholpen had na de kwalificatie tegen Kroatië (5-3 na verlengingen in Kopenhagen).

Het bewijs dat het heil voor Spanje in zijn overtuiging ligt. Geroemd om zijn sterke keuzes, zijn capaciteit om zijn ploeg te doen draaien en de tegenslagen aan te voelen, beleefde Luis Enrique dit toernooi alle emoties. Van champagnevoetbal bij vlagen, over inzakkingen aan het eind van wedstrijden, tot herhaalde onhandigheden sinds het begin van het avontuur. Het bewijs dat Spanje in 2021 geen vaste waarde meer is, maar wel een veilige haven. Voor degenen van wie men zegt dat zekerheden tegen alle crisissen bestand zijn. En voor alle modes. Zoals dat zwarte jurkje dat elke zomer weer uit alle garderobes tevoorschijn komt.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content