Controlefreak, superprofessional en conflictzoeker: wat voor een coach is Mark van Bommel?

© Getty Images
Steve Van Herpe
Steve Van Herpe Redacteur bij Sport/Voetbalmagazine

Als speler was Mark van Bommel al geen onbesproken figuur, ook als trainer is hij dat niet. Wat mogen ze bij The Great Old verwachten?

‘Een goed paard is nog geen goede ruiter.’ Dat zei oud-succescoach Co Adriaanse ooit over Marco van Basten. Die had er als speler een glansrijke carrière op zitten, maar kon nooit echt overtuigen als coach. Later zou Van Basten ook zelf – euhm – ruiterlijk toegeven dat hij niet gemaakt was voor het trainerschap.

Dat je als speler op het hoogste niveau hebt geacteerd, betekent niet noodzakelijk dat je het als coach gaat maken. In Nederland zijn de voorbeelden legio van ex-topvoetballers die hun trainerscarrière niet van de grond krijgen: Jaap Stam (49) probeerde het zonder succes bij Reading, PEC Zwolle, Feyenoord en FC Cincinnati; Edgar Davids (49) werd door de voorzitter van het Portugese Olhanense ronduit ‘een catastrofale aanstelling’ genoemd; ook voor Clarence Seedorf (46) ging het licht overal – AC Milan, Deportivo La Coruña… – vrij snel uit.

Zelfs coaches als Phillip Cocu (51) en Frank de Boer (52), die successen kenden bij respectievelijk PSV en Ajax, slaagden er niet in om in het buitenland hun stempel te drukken. Cocu werd vroegtijdig doorgestuurd bij Fenerbahçe en Derby County; de kortstondige periode van De Boer bij Inter en Crystal Palace was een fiasco en bij Atlanta United werd hij na anderhalf jaar op straat gezet.

Mark van Bommel (45) is daarop geen uitzondering. De trainerscarrière van de oud-middenvelder van onder meer PSV, FC Barcelona en Bayern München kende een vliegende start bij PSV, waar hij in zijn tweede seizoen toch bedankt werd voor zijn diensten. En zijn avontuur bij VfL Wolfsburg duurde exact dertien wedstrijden. Waar liep het mis?

Dat je als speler op het hoogste niveau hebt geacteerd, betekent niet noodzakelijk dat je het als coach gaat maken.

Klankbordtrainer

Een fenomeen dat je in de Eredivisie wel vaker aantreft, is dat van de ‘klankbordtrainer’. Ruud van Nistelrooij staat straks voor zijn eerste opdracht als T1 bij PSV, hoewel de 45-jarige ex-spits het eigenlijk te vroeg vond om zijn trainersdebuut te maken. Daarom dokterde PSV een oplossing uit: de dertig jaar oudere Guus Hiddink gaat hem bijstaan als ‘klankbord’. Hiddink deed dat eerder ook al bij Ernest Faber en Phillip Cocu.

De doorgewinterde coach die een beginnend trainer bijstaat, is iets typisch voor Nederland. Dick Advocaat vervulde die rol van oude meester achter de schermen bij Feyenoord en FC Utrecht.

Ook Mark van Bommel liet zich in zijn eerste seizoen als trainer van PSV bijstaan door zijn toen 66-jarige schoonvader Bert van Marwijk. Het tweetal zette bij de Eindhovenaren fantastische cijfers neer: slechts drie wedstrijden verloren, 98 goals gescoord in 34 matchen en met 26 tegendoelpunten de beste verdediging van de Eredivisie. Alleen: het Ajax van Erik ten Hag deed nog een streepje beter. Het maakte 119 goals en pakte uiteindelijk drie punten meer dan PSV.

Van Bommel met schoonvader Van Marwijk bij PSV
Van Bommel met schoonvader Van Marwijk bij PSV© GETTY

‘Dokter Van Bommel’

Maar in de herfst van 2019 komt de klad erin, misschien niet toevallig omdat Van Marwijk net in die periode niet in Eindhoven is. Hij is ook nog bondscoach van de Verenigde Arabische Emiraten en moet wekenlang met die ploeg op pad.

Na een nederlaag tegen Feyenoord wordt Mark van Bommel ontboden bij algemeen directeur Toon Gerbrands. Die heeft zijn voorzorgen genomen. Terwijl Van Bommel binnen zit, wordt het persbericht over zijn ontslag al naar de vaste verslaggevers rond de club gestuurd. Kwestie van de regie in eigen handen te houden.

Van Bommel is diep geraakt door het ontslag en laat zijn woede de vrije loop. Nadat de trainer uitgeraasd is, vraagt Gerbrands hem wat hem het meest dwarszit aan de hele situatie. Van Bommel is duidelijk: dat hij zijn afscheid niet zélf heeft kunnen regisseren, dat hij er geen controle over had.

Het zegt veel over het karakter van Van Bommel, die in de Nederlandse media omschreven wordt als een controlefreak. Op de Herdgang, het trainingscomplex van PSV, kunnen ze erover meespreken. In het NRC Handelsblad hebben anonieme bronnen het na zijn ontslag over ‘dokter Van Bommel’ die zich zelfs bemoeide met de medische staf en hun behandelingen.

Ex-voetballer Ibrahim Afellay, die Van Bommel bij PSV meemaakte, was duidelijk in Studio Voetbal: ‘Het allerbelangrijkste als trainer is dat je met mensen moet kunnen omgaan. Je hebt te maken met verschillende karakters, verschillende nationaliteiten. Maar hij ging op een gegeven moment de arts zeggen hoe hij moest opereren. Ja, schoenmaker blijf bij je leest.’

De Belgische dokter Stijn Indeherberge relativeert dat in Het Laatste Nieuws. Hij zat één seizoen in de medische staf van PSV toen Van Bommel er trainer was. “Dat hij ‘dokter Van Bommel’ genoemd werd, was eerder al lachend bedoeld omdat hij op alle vlakken heel professioneel is. Hij wil alles zo goed mogelijk doen. Hij werkt volgens het principe: wrijving geeft glans.’

‘Van Bommel ging de arts zeggen hoe hij moest opereren. Ja, schoenmaker blijf bij je leest.’

Ibrahim Afellay

Discussies aangaan

Daarmee belanden we bij een tweede aspect van de persoonlijkheid van Van Bommel: zijn professionalisme. In Eindhoven ergerde hij zich vaak aan de clubcultuur van PSV, een sfeertje van typische Brabantse gemoedelijkheid. Dat vrijblijvend familiaire moest er volgens Van Bommel uit.

Dat liet hij desgewenst ook luidop merken. De zachte aanpak is aan hem niet besteed. Voortdurend ging hij over van alles en nog wat discussies aan, met bestuur, jeugdtrainers en medische staf.

Indherberge in HLN: ‘Van Bommel stelt in alle aspecten hoge eisen, ook de medische. Als een scan pas een dag later kon, kon dat tot discussies leiden. Voor mij was dat geen probleem. Een dag later was hij dat trouwens al vergeten.’

Het trainingscomplex ging ook meteen op slot. Geen supporters meer op trainingen, en dus ook geen pottenkijkers meer.

Van Bommel zelf was dag in dag uit, 24/7, met voetbal bezig. Soms bleef hij op de Herdgang slapen na een late zaterdagavondwedstrijd, zodat hij zondagochtend weer vroeg aan de slag kon. Voortdurend stond hij via WhatsApp ook in contact met iedereen, nooit liet hij de aandacht verslappen.

Zijn aanzien als professional was dan ook groot bij PSV. Toen hij in de zomer van 2018 Phillip Cocu opvolgde als trainer, twijfelde niemand in Eindhoven aan zijn kwaliteiten. Hij had de U19 van PSV ook als eerste coach ooit een titel bezorgd.

Maar dat Van Bommel vaak zaken openlijk in vraag stelde, leidde natuurlijk ook tot conflicten. In het eerste seizoen bleef een en ander nog redelijk onder controle, maar toen het in het seizoen 2019/20 slechter begon te gaan en de stress toenam, vertoonde Van Bommel steeds extremer gedrag, aldus de Nederlandse media. Dat leidde tot een sfeer van ruzies, woede-uitbarstingen en verwijten over en weer.

Soms bleef Van Bommel zaterdagavond na een match op het trainingscomplex van PSV slapen, zodat hij zondagochtend weer vroeg aan de slag kon.
Soms bleef Van Bommel zaterdagavond na een match op het trainingscomplex van PSV slapen, zodat hij zondagochtend weer vroeg aan de slag kon.© GETTY

Visie overbrengen

Eén ding is zeker: waar Van Bommel ook komt, heeft hij vrienden maar zeker ook vijanden. Als speler gold hij geregeld als splijtzwam: hij speelde subtiele spelletjes en maakte gebruik van de media om invloed te kunnen uitoefenen op zijn omgeving.

Types als Marco van Basten, Ruud van Nistelrooij en Klaas-Jan Huntelaar hadden een hekel aan Van Bommels manier van communiceren. Dat Van Basten nogal schamper reageerde op het ontslag van Van Bommel bij VfL Wolfsburg, had ook daarmee te maken.

‘Als hij aan het woord kwam, had hij het vaak over allerlei zaken behalve over voetbal.’

Marco van Basten

Van Basten reageerde toen bij Ziggo Sport: ‘Ik schat hem niet hoog in, niet als een goede trainer. Hij had natuurlijk altijd andere ideeën dan ik, maar het is vooral de manier waarop hij overkomt als trainer. Ik vind hem niet zoveel inhoud hebben. Over voetbaltechnische en tactische zaken. Als hij aan het woord kwam, had hij het vaak over allerlei zaken behalve over voetbal. Daar gaan spelers op een gegeven moment doorheen prikken.’

Waar Van Bommel bij Jong-PSV net geprezen werd om de manier waarop hij zijn visie kon overbrengen en zijn inhoudelijk sterke trainingen, was dat bij Wolfsburg blijkbaar een probleem. Volgens de Duitse media maakte de Nederlander na een nederlaag een wat hulpeloze indruk en zette hij steeds dezelfde plaat op.

Ook Ibrahim Afellay was bij PSV niet onder de indruk van de redenaarskunsten van zijn trainer: ‘Hij kon het niet goed overbrengen’, zei hij in Studio Voetbal. ‘Je hebt als trainer een manier van spelen, een filosofie. Maar dat moet je ook kunnen overbrengen op de spelers. Zij moeten het begrijpen.’

Benieuwd wat het straks wordt op de Bosuil.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content