‘Je moet een speler kunnen zeggen dat hij niet goed is’

Hoewel hij vaker ‘wij’ dan ‘ik’ zegt, alsof hij wil vermijden de pluimen van zijn spelers op zijn eigen hoed te steken, is Felice Mazzu het gezicht van het succes van Charleroi. Aan de hand van citaten uit de mond van gereputeerde trainers vertelt hij over zijn vak.

We zakken naar de perszaal van de Zebra’s af met een vijftiental citaten, allemaal afkomstig van toptrainers. En we vallen met de deur in huis.

Diego Simeone: ‘Als je in het voetbal een speler de waarheid niet zegt, raak je hem uiteindelijk kwijt.’

FELICE MAZZU: ‘Honderd procent mee eens. Je moet een speler kunnen zeggen dat hij niet goed is, dat het hem aan overgave ontbreekt. Je moet de waarheid zeggen en niet liegen, want zodra je liegt, keert zich dat op een dag tegen je. Je moet meteen door de zure appel heen bijten, liever dan de zaak te laten doodbloeden.’

Mauricio Pochettino: ‘Ze zeggen dat wie wint sowieso een goede trainer is. Ik ben het daar niet mee eens. Voor mij zijn de beoordelingscriteria je erfenis, wat je jaren later hebt nagelaten, en de mate waarin je erin geslaagd bent om van je spelers betere voetballers te maken.’

MAZZU: ‘Er is om te beginnen de ontwikkeling op persoonlijk vlak: wat je de mensen die je voor je hebt kunt bijbrengen. Als ik iemand gelukkig kan maken en doen openbloeien, is al een heel groot doel bereikt. Daarnaast, helaas, word je als trainer beoordeeld op de resultaten. Door het brede publiek, altijd, en door het bestuur, dikwijls. Ik zeg ‘dikwijls’, omdat enkele besturen oog hebben voor de manier waarop je werkt binnen de club, voor de tijd die je er doorbrengt, en begrijpen dat het gebrek aan resultaten op een gegeven moment niet wil zeggen dat je slecht werk levert. Er spelen veel parameters een rol.’

Arsène Wenger: ‘Meer dan drie spelers aanwerven binnen één transferperiode is een risico.’

MAZZU: ‘Ik voel dat de mercato van Charleroi anders was in vergelijking met de voorbije jaren, maar niet omdat er vier inkomende transfers waren. Ik ben er tevreden over, want het is mijn vijfde jaar hier en er was absoluut nood aan wat vers bloed in de groep om nieuwe ideeën te krijgen en opdat ik nieuwe mensen kon ontdekken. Waar de mercato daarentegen in verschilt, is dat er spelers van wie het vertrek was aangekondigd,

hier nog steeds zijn, en dat de verkochte speler pas heel laat verkocht werd. Dat is dus minder vanzelfsprekend om mee om te gaan. Ik roep het luid en duidelijk: men moet stoppen met transferperiodes van twee maanden. Die komen bepaalde clubs en makelaars zeker goed uit, maar het leven van een trainer is niet simpel tijdens zo’n periode.’

Arrigo Sacchi: ‘Het spel, in tegenstelling tot een speler, blesseert zich nooit en kent nooit minder goeie periodes. Het spel is niet de vrucht van één enkele persoon, maar van heel de ploeg.’

MAZZU: ‘Op Charleroi hebben we altijd in zone gespeeld, omdat ik wil dat de volledige groep betrokken is, en dat het niet de fout is van één speler als we geklopt worden of een doelpunt slikken. Ik probeer altijd de fases in groep te analyseren. Wanneer we dit zonesysteem hebben, slagen we erin om iedereen te betrekken. Bij mijn debuut kreeg ik heel wat kritiek voor het feit dat we bij verdedigende stilstaande fases in zone speelden. Maar als je dan een doelpunt slikt, is het niet de fout van één bepaalde speler, wat bij mandekking wel het geval is. In dat geval verdeel je de groep door te zeggen: we hebben een goal geslikt, het is zijn fout.’

Claudio Ranieri: ‘Dat jullie balbezit hebben, kan me niet schelen. Jullie denken dat jullie domineren. Maar wat als ik jullie in een hinderlaag lok, om vervolgens een doelpunt te scoren?’

MAZZU: ‘Dat kan ook een spelfilosofie zijn. Iedereen zal denken dat diegene die het meeste balbezit heeft de mooiste ploeg heeft, maar je hebt verschillende wapens in het voetbal. Je organiseert je en komt er dan uit op de tegenaanval, ofwel verkies je om balbezit te hebben, met voortdurend uitgespeelde acties. Het hangt ook allemaal af van je spelers. Als je heel beweeglijke flankspelers en spitsen hebt, maar die erg veel ruimte nodig hebben om productief te kunnen zijn, kun je je blok vragen om wat lager te spelen. Dat hangt af van de kwaliteit van de spelers.’

Michael Laudrup: ‘De ideale speler bestaat niet. Voor de ene ploeg zal het voetbal van een kleine speler geschikt zijn. En voor de andere zal het dat van een fysiek sterke speler zijn.’

MAZZU: ‘Exact. Je hebt geen ideale speler. Je hebt de speler die het best past bij de filosofie van de trainer, of die zich het best integreert in het collectief. Ik heb heel goeie spelers, echt heel goeie, die voor het ogenblik minder spelen omdat hun kwaliteiten, hun loopwerk minder passen in de opstelling, ook al zullen ze het tegendeel beweren. Je kunt perfect een speler met enorme technische kwaliteiten, maar die niet past in het huidige systeem, op de bank laten. Ik geef het voorbeeld van Benavente. Ik heb het hem proberen uit te leggen, en ik denk dat hij het begrijpt, dat ik in deze 4-4-2 op het middenveld volume verkies boven creativiteit. Hetzelfde geldt voor Enes Saglik.’

Sir Alex Ferguson: ‘Was het te herdoen, dan zou ik alle spelers dwingen te leren schaken. Zodra je begint partijen te spelen waar een zet in dertig seconden moet gebeuren, word je goed. Snel beslissingen nemen, onder druk, het is daar waar het om draait in het voetbal.’

MAZZU: ‘Ik kan niet schaken. Maar het voetbal vandaag is snelheid van beslissingen nemen. Ik heb het nog herhaald aan mijn spelers tijdens de videosessie dat er twee heel belangrijke dingen zijn in het voetbal: de eerste controle en het inwinnen van informatie voor die eerste controle. Dus de informatie moet je heel vlug verzamelen. Je moet vooruitlopen op wat er zou kunnen gebeuren, en in functie daarvan bedenken wat je moet doen.’

Leonardo Jardim: ‘Veel vrienden zeggen me dat spelers vroeger een beter voetbal speelden. Uiteraard, maar ze hadden veel meer tijd om na te denken, en dus de tijd om goed te spelen.’

MAZZU: ‘Ja, het voetbal is veranderd. Vroeger, dertig of veertig jaar geleden, had je minder atleten in het voetbal. De fysieke voorbereiding was minder doorgedreven, er was minder wetenschappelijke objectiviteit in de sport. Vandaag zijn de spelers echte atleten, die alles doen met meer kracht, vermogen, snelheid en reactie. Alles gaat dus sneller. In het verleden was het voetbal allicht wat trager, je had dus de kans om veel meer individuele hoogstandjes te doen.’

Cesare Prandelli: ‘De waarheid is dat er in het voetbal geen waarheid is.’

MAZZU: ‘Als het daarover gaat, citeer ik altijd die fameuze zin van Jean Gabin: ‘Nu weet ik het! Ik weet nu dat we het nooit weten.’ Voor mij is het voetbal dat. De trainer die alleen maar zekerheden heeft, vergist zich. Ik heb geen enkele zekerheid, want niets staat vast. Alles hangt af van de conditie, de emoties, de omgeving, de manier waarop de spelers geslapen hebben, de controle eerder naar voren of naar achteren. In het voetbal denken we dat we de zaken kennen, maar de enige zekerheden komen na het resultaat. Als je gewonnen hebt, denk je dat je gelijk had en voel je je goed. Maar voordien kon je het niet weten…

‘Het mooiste voorbeeld is die goal die we slikken in de negentigste minuut tegen Waasland-Beveren twee jaar geleden, terwijl ze met drie buitenspel staan. Als wij die match winnen, kan het seizoen anders zijn. En het andere voorbeeld is op Genk, waar Siebe Schrijvers een blijkbaar geldig doelpunt maakt, maar dat wordt afgekeurd. Als het wordt goedgekeurd, zou dat misschien alles veranderd hebben wat er gezegd werd in de interviews, de commentaren, de analyses… Niets is zeker of verworven. Het voetbal zit zo in elkaar. Voor mij is het belangrijkste moment het moment van de match. Want je kunt heel veel zaken voorzien, maar voor Genk maakte ik een hele theorie over Maehle, de rechtsachter van Genk, en uiteindelijk is het Clinton Mata die de match begint. Als de voorziene zaken niet gebeuren, moet je handelen en reageren tijdens de wedstrijd.’

Miguel Angel Lotina: ‘Een ordelijke middelmatige speler is meer waard dan een nonchalant talent.’

MAZZU: ‘Volledig akkoord. Ik heb liever een gedisciplineerde en georganiseerde werker met middelmatige kwaliteiten dan een fenomeen dat geen discipline heeft. We hebben hier zulke gevallen gehad. Ik denk aan Neeskens Kebano, die in een nieuwe omgeving aankwam met een ongepaste attitude. En vandaag is hij dan uitgegroeid tot een fenomeen, ook al is hij naar Engeland vertrokken.’

Zinédine Zidane: ‘We hebben veel afgezien, maar ik heb altijd gezegd dat de overwinning komt met afzien.’

MAZZU: ‘Als je ziet dat Amara Baby zijn wedstrijden uitgeput beëindigt, als je Pollet ziet, Rezaei, al diegenen die enorm veel lopen, en ik kan heel de ploeg opnoemen… Als je jezelf geen pijn kunt doen, doe je dat loopwerk niet. En als je het niet doet, pak je geen punten. Dus is afzien een belangrijke waarde.’

Marcelino: ‘Ik denk dat alle grote ploegen zich sterk maken vanaf de achterlinie, dankzij hun defensie.’

MAZZU: ‘Als je geen doelpunt slikt, ben je al zeker van een punt. Voor mij moet je alles opbouwen vanaf de achterlijn. Dat wil niet zeggen dat je een defensieve trainer bent. Trouwens, 4-4-2 is geen defensieve opstelling. Voor de mensen die zeggen dat we een defensieve ploeg zijn, 4-4-2 is voor mij het meest offensieve systeem. Je staat steeds met vieren achteraan. Het is een systeem dat toelaat om goed te verdedigen als je goed georganiseerd bent, maar het is geen defensief systeem. Een 3-5-2 of 4-5-1 is veel defensiever. Dat betekent niet dat je niet meer doelpunten zult maken in die systemen, want alles hangt af van de spelbeweging.’

José Mourinho: ‘Als je een training wilt houden over defensieve organisatie of pressing, kun je die in twee muisklikken vinden. Maar voor een specifieke training voor je ploeg zal niemand een beter idee kunnen hebben dan jijzelf.’

MAZZU: ‘Mee eens. Als je het probleem begrepen hebt en erin slaagt de oplossing te vinden, ga je op een niet alledaagse manier je boodschap aan je spelers kunnen overbrengen. Dat is geen pretentie, maar ik heb nog bijna nooit een boek moeten opendoen om een training te houden. We bekijken natuurlijk boeken, tijdschriften, we laten ons door bepaalde dingen inspireren, maar ik denk dat je de training zelf moet creëren. Vooral corrigerende trainingen, over wat je wilt verbeteren ten opzichte van de voorgaande match, want dat kun je nergens kopiëren.’

Diego Simeone: ‘Als je een minder goede wagen hebt, moet je uitzoeken hoe je een band bij je tegenstander kunt lek zetten, om hem zoveel mogelijk te naderen.’

MAZZU: ‘Als ik een minder goede wagen heb, vraag ik Mehdi Bayat dat hij mij een nieuwe koopt. (lacht) Maar ja, het is een manier om de dingen te bekijken. Als je motor minder krachtig is, moet je een manier vinden opdat de wagen vóór jou minder krachtig wordt. In het voetbal kun je een match winnen terwijl je op papier minder goed bent, omdat je erin slaagt om je tegenstrever minder goed te maken op het veld.’

Jorge Sampaoli: ‘Op een avond ben ik met een vrouw op café geweest. We hebben heel de avond gepraat. We lachten, we flirtten, ik heb de drank betaald. Rond vijf uur ’s ochtends kwam er een kerel, hij pakte haar bij haar arm, nam haar mee naar de toiletten en ze bedreven de liefde. Ze is met hem vertrokken, maar ik had die avond balbezit.’

MAZZU: (lacht) ‘In het leven is het belangrijk om zo snel mogelijk efficiënt te zijn. Want als je dingen misloopt, kan dat tegen jou keren. Het is goed om heel snel de dingen te doen slagen. Die gast die om vijf uur ’s ochtends in het café passeerde, ik geloof dat ik dat was.’ (lacht)