Propere Handen, vier jaar later: een geslaagde operatie

In oktober 2018 daverde het Belgische voetbal op zijn grondvesten. De naschokken zijn tot op vandaag te voelen. Maar heeft ‘Operatie Propere Handen’ écht iets veranderd in het wereldje? Dat vroegen we aan enkele sleutelfiguren. ‘Het gesjoemel is verdwenen, afwachten wie gestraft zal worden.’

Peter Bossaert: ‘Extreme make-over bij de bond’

CEO van de Belgische voetbalbond

‘Operatie Propere Handen is een van de grootste crisissen die het Belgische voetbal heeft doorgemaakt. En dat is het nog steeds voor een stuk omdat het strafrechtelijke luik nog aan de gang is. Maar een zware crisis opent ook de ogen en betekent een kans om beter te doen. Je kan natuurlijk niet blij zijn met wat er aan de oppervlakte is gekomen, maar uiteindelijk is het resultaat wel dat de voetbalbond vandaag een volledig andere organisatie is die qua werking helemaal in lijn ligt met de hoogste normen op het vlak van governance en ethiek en die eindelijk de toets kan doorstaan met elk groot internationaal bedrijf. Dat was ook nodig, want qua imago heeft de KBVB een enorme dreun gekregen in 2018. Om dat weer om te draaien, is er tijd nodig. Wij blijven gewoon consequent verder werken en dan denk ik dat de balans op termijn weer zal doorslaan naar een positiever gevoel bij de mensen.

‘Nu, bij de bond heeft onmiddellijk iedereen die betrokken is bij Operatie Propere Handen – en daarbij wil ik toch even benadrukken dat men onschuldig is tot het tegendeel is bewezen – een stap teruggezet. Dat andere in opspraak gebrachte personen in het voetbal hun job wél verder blijven uitoefenen, is, zolang er een vermoeden van onschuld is, hun volste recht. Het nadeel in het voetbal is dat het een zeer gemediatiseerde sector is waardoor je automatisch in de kijker blijft lopen. Dat is in andere sectoren veel minder het geval.

‘Misschien even verduidelijken: wij zijn een sportbond. We hebben met onze een eigen reglement en een eigen sportrechtbank, maar waar wij ons bij de KBVB mee bezighouden, is het sportrecht. Wat niet onze bevoegdheid is, dat is het strafrechtelijke luik van Operatie Propere Handen, dat nu nog volop bezig is, en dat voornamelijk betrekking heeft op financiële en sociale fraude in de relaties met voetbalmakelaars. Hierin hebben wij als KBVB geen bevoegdheden. Wij moeten ervoor zorgen dat het voetbal op een faire manier gespeeld wordt en dat competities op een eerlijke manier verlopen. Dat is in dit verhaal onze belangrijkste zorg.

Vandaag beschikken we over de strengste regelgeving en wetgeving in de wereld op het vlak van makelaars, maar onze bevoegdheid stopt natuurlijk bij de grens.’

Peter Bossaert

‘In 2019 is het tuchtproces rond matchfixing (waarin Waasland-Beveren en KV Mechelen betrokken waren, nvdr) afgehandeld zodanig dat het seizoen erop op een normale manier kon beginnen. Vanaf het moment dat er sprake was van mogelijke matchfixing, hebben onze onderzoeks- en disciplinaire instanties de feiten onderzocht en de betrokkenen disciplinair vervolgd. Dat hele proces is afgehandeld in 2019, nadat het in beroep voorgekomen is voor het BAS (Belgisch Arbitragehof voor de Sport, nvdr). Eigenlijk is dat heel snel na het uitbarsten van het schandaal.

‘Dan zijn wij ook intern aan de slag gegaan, met als resultaat een extreme make-over. Onze werking is nu helemaal anders dan in 2018. Wij hebben nu een volledig nieuwe corporate governance. Vandaag is er nog slechts één vzw met een duidelijke rolverdeling tussen de raad van bestuur en het management. Er is geen uitvoerend comité meer. De raad van bestuur heeft een puur strategische en budgettaire verantwoordelijkheid, zoals dat in bedrijven ook is, terwijl de operationele bevoegdheid bij het management zit. In die raad van bestuur zitten tien mensen: vier vertegenwoordigers van de profclubs, vier van de amateurafdelingen – twee van Voetbal Vlaanderen en twee van ACFF, de Franstalige vleugel – en twee onafhankelijke bestuurders, onder wie Paul Van den Bulck. Die is recent ook de eerste onafhankelijke voorzitter van de KBVB geworden. Hij heeft dus geen banden met een club. Dat toont nogmaals aan dat onze werking volledig veranderd is. De bedoeling was om alle conflicts of interest uit onze werking te halen en dat is gelukt.

‘We hebben ook een nieuw bondsreglement geschreven, in samenwerking met de Katholieke Universiteit van Leuven. Daar zijn allerlei hiaten uitgehaald die voor verwarring zorgden. We hebben een integriteitscommissie opgericht en voerden een nieuw licentiesysteem in. We hebben een compliance officer in huis die de krijtlijnen van een correcte bedrijfsvoering uittekent en daarover waakt.

‘We hebben ook een nieuw reglement voor tussenpersonen, waardoor een duomandaat verboden is en er niet meer betaald kan worden aan niet-geregistreerde makelaars. We hebben een clearing house, dat toeziet op alle betalingen aan makelaars. En ten slotte is er nu ook antiwitwasgeving, die ons verplicht om verdachte transacties aan te geven. Vandaag beschikken we over de strengste regelgeving in de wereld op het vlak van makelaars.

‘Nu, het is wel zo dat die regelgeving nog krachtiger zou zijn als we die aan wetgeving zouden kunnen ophangen. Het probleem is dat je daar in de knoei komt met bevoegdheden: wat is federaal, wat is regionaal? We zitten vandaag al met de handicap dat het in België strenger is dan in de rest van de wereld, wat het voor clubs niet altijd gemakkelijk maakt om transfers te kunnen doen. Als je dat daarbovenop nog eens onderbrengt in wetgeving, moet je opletten dat het niet verschillend wordt in de Vlaamse, de Waalse en de Duitstalige gemeenschap. De reden dat die wetgeving er vandaag nog niet is, heeft daarmee te maken.

‘Kortom, op vlak van bestuur, reglementering en werking hebben we de afgelopen vier jaar een hele gedaanteverwisseling ondergaan. En ik denk dat dat die oefening afgerond is. Vandaag functioneren wij op de juiste manier. Maar wat wij wel vaststellen, is dat onze bevoegdheid stopt bij de grens. Daarom zijn we ook verheugd dat de FIFA, mede dankzij onze druk, van plan is om een internationaal clearing house op te richten en een internationale regelgeving met betrekking tot makelaars in te voeren. De meerderheid van de transfers vandaag in de Jupiler Pro League zijn immers nog altijd internationale transfers, dus als je die conform wil krijgen met hoe wij naar die wereld kijken, dan is het belangrijk dat de controle niet ophoudt bij de grens.’

Kris Luyckx: ‘Eind dit jaar een nieuw momentum’

Advocaat Dejan Veljkovic

‘Sinds oktober 2018 is er een iets grotere bewustwording na wat er in het verleden is misgegaan. Er was sprake van een zeer grote normvervaging. In de Belgische voetbalwereld is men voorzichtiger geworden.

‘Maar het is ook maar België. In het buitenland, en zeker als je wat zuidelijker gaat, zijn nog volop makelaars aan het werk op een manier waar je veel vragen bij kan stellen. Zij krijgen commissies waarvan je je kan afvragen of ze in het voordeel zijn van de speler. Wij hebben een afdeling sportrecht en krijgen wel eens vragen van Belgische clubs over dat soort praktijken. We adviseren dan om niet in zee te gaan met dat soort makelaars.

‘Dat kan op termijn wel een concurrentieprobleem worden als dat onevenwicht blijft. Het kan in de toekomst onmogelijk worden om bepaalde spelers naar hier te halen, terwijl dat vroeger wel kon. In veel van die zuidelijke landen is voetbal nog een pak belangrijker dan bij ons. En in landen waar voetbal tot een religie is verheven, zullen de overheden twee keer nadenken voor ze ingrijpen.

Bestuurders of eigenaars die betrokken zijn in een gerechtelijk onderzoek zouden als verdachten een stap terugzetten als ze actief zijn. Dat gebeurt nu in het voetbal niet.’

Kris Luyckx

‘Wat de wetgeving in België betreft, valt het Belgische voetbal nu onder de antiwitwaswet waaraan ook de financiële wereld, de vastgoedmarkt en de diamantsector sinds 2017 zijn onderworpen. Het is een goede beslissing geweest om dat uit te breiden naar het voetbal. De clubs passen het wel nog niet allemaal tot op de letter toe, maar dat zal verbeteren wanneer justitie er ook aandacht voor zal krijgen.

‘Wat wel zo is: de clubs zijn de dans ontsprongen in de Operatie Propere Handen. Justitie heeft gekozen om de vennootschappen niet te vervolgen, dat zou in andere sectoren in het geval van dit soort fraude zeker wel het geval geweest zijn. Ik veronderstel dat de afweging van het parket geweest is: als we ook de betrokken clubs meenemen, dan zou dat wel eens het einde van de voetballerij kunnen betekenen. We zouden alleszins niet dezelfde competitie hebben als nu. Ik denk dat het voor een club als Antwerp zuur moet zijn om de concurrentie aan te gaan met bijvoorbeeld Club Brugge dat volgens het openbaar ministerie heeft meegedraaid in het fraudecircuit.

‘Ik kom wel eens op het voetbal en de vraag die ik het vaakst hoor is: er komt niks meer van zeker? Er zal zeker nog iets van komen, verzeker ik de mensen dan. Ik verwacht dat het eind dit jaar, begin volgend jaar duidelijk zal zijn wie van de 57 verdachten (zie kader, nvdr) die in de Operatie Propere Handen in opspraak zijn gekomen, zich zullen moeten verantwoorden voor de rechtbank. Dan zal het dossier een nieuw momentum krijgen. En dat zal een sterk signaal zijn voor de mensen die nu aan het roer staan van voetbalclubs om voorzichtig te blijven.

‘Opnieuw is er hier een verschil met andere sectoren. Bestuurders of eigenaars die betrokken zijn in een gerechtelijk onderzoek zouden als verdachten een stap terugzetten als ze actief zijn. Dat gebeurt nu in het voetbal niet.

‘De Belgische voetbalbond heeft dus een kans gemist om doortastend op te treden. Ze waren noch juridisch, noch administratief voldoende voorbereid om die zaak tuchtrechtelijk deftig af te handelen, hoewel mijn cliënt Dejan Veljkovic ook tegenover de voetbalbond open kaart wilde spelen. Dat hebben ze geweigerd. Ze dachten dat ze het wel zouden oplossen. We hebben nog een schadeclaim in de kast liggen voor het prutswerk dat ze gedaan hebben. Ze hadden ook via de licentiecommissie makelaars kunnen aanpakken, maar dat is ook niet gebeurd. Daar zie je de corporatistische reflex van bestuurders. Er zijn mensen die in opspraak gekomen zijn die belangrijke functies hebben/hadden bij de voetbalbond. En daarom wilden ze dat potje dichthouden.

‘Met Veljkovic gaat het intussen goed. Hij realiseert zich dat het in België zeer moeilijk zal zijn om opnieuw aan de slag te gaan. Hij probeert in het buitenland terug voet aan de grond te krijgen. Maar zijn familie (vrouw, broer en vader, nvdr) wordt nog vervolgd. Dus dat is momenteel zijn grootste zorg.’

Roland Duchâtelet: ‘Matchfixing minder erg dan vroeger’

ex-voorzitter STVV en Standard, ex-eigenaar van verschillende buitenlandse voetbalclubs

‘Kijk, je hebt verschillende soorten omkoping in het Belgische voetbal. Als het over matchfixing gaat – het vervalsen van wedstrijden – dan denk ik dat dat, dankzij Propere Handen, minder erg is dan vroeger. Volgens mij heeft het feit dat er nu veel meer Belgische clubs in buitenlandse handen zijn daar ook iets mee te maken. In de Belgische voetbalwereld is het nu minder een onderonsje van een aantal bestuursleden dan vroeger.

‘Het viel mij destijds bij Charlton ook al op dat er in de Premier League, en in het Engels voetbal in het algemeen, veel minder matchfixing was. En bijvoorbeeld ook in de Primera División. Dus de vraag die zich stelt: is er een relatie tussen het aandeelhouderschap van clubs en het fiksen van matchen? In de Belgische eerste klasse is het landschap op dat vlak veel internationaler geworden. Ik kan mij niet voorstellen dat de Japanners van STVV zouden gaan samenzitten met arabieren om een match te fiksen. Dat is een evolutie. Het is misschien een interessant thesisonderwerp voor een student sportwetenschappen. (lacht)

‘Er is ook een ander soort omkoping. Dan gaat het over het omkopen van kaderleden van clubs om spelers aan te werven. Dat zag je ook wel in Engeland. Dat is volgens mij nog altijd sterk aanwezig in ons voetbal.

Het omkopen van kaderleden van clubs om spelers aan te werven is volgens mij nog altijd sterk aanwezig in ons voetbal.’

Roland Duchâtelet

‘En dan heb je ook nog fiscale fraude. Dan probeert men de normale fiscaliteit te omzeilen door bepaalde stukken van het loon van een trainer of een speler op een andere manier te betalen dan via de wettelijke weg. Dat kan je door bepaalde constructies op te zetten of gewoon carrément in het zwart, zoals bij sommige trainers blijkbaar gebeurde. Ik denk niet dat dit soort fraude nog bestaat in het Belgische voetbal. In tegenstelling tot in de horeca waar er nog vele zaken voor de helft in het zwart werken. En dat in een sector waar sinds 2016 de witte kassa verplicht is. In het professionele voetbal is dat weg nu.

‘Wat zeker een serieuze invloed gehad heeft op het gedrag van de mensen, is het besef dat ze veroordeeld kunnen worden en dat sommigen ook effectief veroordeeld zijn.

‘Je merkt bijvoorbeeld ook dat sinds Propere Handen er een verbetering is wat betreft makelaars. Een aantal van hen hebben duidelijk afstand genomen van frauduleuze praktijken. Zij hebben succes bij verstandige, goed opgeleide ouders van jonge talentvolle voetballers die op lange termijn denken. Dat is een grote evolutie in een goeie richting.

‘Anderzijds: in de zaak van Standard tijdens het seizoen 2013/14 (Roland Duchâtelet heeft bewijzen dat er toen in de play-offs matchfixing is gebeurd zodat Standard uiteindelijk geen kampioen werd, nvdr) is er nog altijd geen uitspraak. Ik vind het heel spijtig dat dat niet vooruit gaat. De voetbalbond wijst naar het gerecht. Dus eigenlijk heeft de KBVB die zaak niet onderzocht, ze hebben gewoon beslist dat het aan justitie is om daar iets aan te doen.

‘Of ik daar nog mijn gelijk wil halen? Het belangrijkste is dat ze onderzoeken wat er is gebeurd en dat er veroordelingen komen met echte, zware straffen. Als je niet consequent bent met die dingen en je laat het op zijn beloop, heb je eigenlijk heel veel geld geïnvesteerd in het gerecht om niets te bereiken. Het is dan slecht besteed belastinggeld. Justitie moet gewoon zijn werk verderzetten, want nu lopen er nog altijd veel mensen rond die iets verkeerd gedaan hebben, maar die niet gestraft zijn.

‘Kijk naar de zaak-Ye. Dat proces heeft heel lang geduurd en er zijn een paar mensen gestraft geweest, maar dat heeft duidelijk onvoldoende impact gehad, want men is daarna vrolijk verder gegaan. En dat is nu nog altijd niet echt van de baan.

‘Kortom, er is dus altijd nog een serieuze weg af te leggen.’

Sebastien Stassin: ‘Makelaars zijn transparanter’

Vertegenwoordiger bij spelersvakbond United Athletes

‘Vroeger wisten spelers vaak niet hoeveel hun makelaar verdiende. Makelaars beloven steeds vaker sinds Propere Handen aan spelers om transparant te zijn. Ze tonen dan alle transacties en zijn open over de commissies die ze zullen ontvangen bij een transfer of wanneer spelers een nieuw contract krijgen. Volgens een nieuw reglement zouden de clubs het commissieloon aan de spelers moeten betalen in plaats van aan de makelaars. Als dat de nieuwe regel zou worden, dan zouden de commissies wellicht verlagen. Niet voor de heel grote spelers, daar speelt de wet van vraag en aanbod, maar wel voor de spelers met een gemiddeld of een klein loon. Spelers voelen zo echt in hun portefeuille hoeveel een makelaar verdient.

‘Of makelaars nu te veel verdienen? Agenten die mee helpen zoeken naar een appartement en alle papieren in orde brengen, dat is iets anders dan een makelaar die een transfer regelt en zich daarna nooit meer laat zien. Als een makelaar alles van a tot z regelt voor een speler, dan mag die wel wat verdienen.

‘Het is goed dat er iets beweegt sinds Operatie Propere Handen. Maar nu schiet de politiek wel met scherp op het voetbal. Dat is overdreven. Alsof in andere sporten alles koosjer verloopt. Voetbal is nu de gemakkelijkste prooi gezien de reputatie bij de publieke opinie. Neem nu de discussie over de RSZ. Ja, voetballers zijn een uitzonderingscategorie. En dan maken ze wel eens de vergelijking: Simon Mignolet betaalde minder RSZ dan een verpleger… Maar Mignolet betaalt wel 50 procent belastingen op zijn hoge loon. Dat bedrag is een veelvoud van de belastingen die een verpleger betaalt. En sinds de nieuwe regeling betaalt Club Brugge op zijn loon een veelvoud van wat het vroeger betaalde.’

Lorin Parys: ‘België is een voorloper’

CEO van de Pro League

‘‘Als je terugblikt, is Propere Handen op lange termijn in feite een geschenk geweest voor de voetbalsector. Er is intussen heel wat veranderd. Ik ben ervan overtuigd dat als we een aantal zaken anders aanpakken, we de reputatie van de voetbalsector kunnen krijgen waar we die willen hebben. Er zijn in het verleden een aantal gewoontes ontwikkeld die in een buitenaardse baan rond de aarde zijn gaan zweven. Dat kan niet de bedoeling zijn. Voetbal staat niet los van de samenleving. Propere Handen is een hefboom geweest voor veranderingen die al langer nodig waren, maar die nooit het licht hadden gezien.

‘Heel concreet denk ik aan het clearing house. Met de oprichting daarvan hebben de clubs zich ingeschreven in de nood aan corporate governance (goed bestuur, nvdr) en transparantie. Sinds de zomermercato van 2020 is het clearing house als controle- en transparantiemechanisme operationeel. Het is het model geweest voor de FIFA die ook een clearing house uitbouwt. We zijn dus een voorloper geweest. Of beter: we zijn verplicht geworden om een voorloper te zijn.

‘Een tweede grote verandering is de invoering van de antiwitwaswetgeving voor het voetbal. We spreken dan van AML of Anti Money Laundering. We zijn de enige sporttak in de wereld die zich daaraan moet onderwerpen. Dat betekent wel wat voor de clubs. Ze moeten heel wat extra procedures doorlopen vooraleer transacties zijn afgerond.

‘In de kranten was te lezen dat alle gecontroleerde clubs tekortkomingen vertonen in het toepassen van die nieuwe regels. Maar daar hoort wel een belangrijke nuance bij. Het is totaal nieuw en de wetgeving is niet aangepast aan de voetbalsector. En de tekortkomingen zijn eerder formeel, zoals het opstellen van verslagen, maar dat zijn we aan het oplossen. In de toekomst willen we dat er van elke risico-inschatting automatisch een schriftelijk spoor is terug te vinden.

Werken aan een nieuwe cultuur is een werk van lange adem, maar het startschot is gegeven.’

Lorin Parys

‘We hebben met de Pro League nog een extra laag aan toegevoegd aan die maatregelen met de uitwerking van Football First, een globaal voetbalplan waarmee we ons engageren tot een strikte corporate governance. We willen een heldere, transparante bedrijfsvoering. We hebben zelf een kleinere, maar daadkrachtige raad van bestuur samengesteld met Wouter Vandenhaute (voorzitter Anderlecht), Sven Jaecques (general manager Antwerp), Philippe Bormans (CEO Union Saint-Gilloise) en Harm van Veldhoven (voorzitter Lommel) die de clubs vertegenwoordigen en twee onafhankelijke bestuurders Bart De Smet (voorzitter VBO) en IsabelleMazzara (algemeen directeur ULB en voorzitter van het Franstalig gemeenschapsonderwijs). Die laatste twee zorgen voor een externe injectie van professionele knowhow en ervaring. Hun aanstelling betekent een absolute meerwaarde voor het Belgische profvoetbal. Mijn aanduiding als uitvoerend voorzitter zie ik als een fijne aanmoediging om verder te werken op de principes van Football First.

‘De clubs hebben ook de oprichting van de Pro League University goedgekeurd, een nieuw opleidingsinstituut in samenwerking met de Universiteit Antwerpen dat het bedrijfsbeleid van de clubs moet versterken. In januari 2023 starten we daarmee.

‘De clubs engageren zich om binnen de vijf jaar een positief eigen vermogen te hebben, ieder jaar moet er een verbetering zijn van 20 procent. Op straffe van puntenaftrek. Dat is revolutionair. En binnenkort mag slechts 70 procent van de omzet mag naar het sportieve gaan, nu is dat soms 120 procent.

‘Misstoestanden zullen we nooit helemaal kunnen uitsluiten, maar met al die maatregelen werken we aan een nieuwe cultuur die het wel een pak moeilijker maakt om de regels te overtreden. Voor ik er was, was er zeker al een aanzet om dit allemaal uit te rollen, maar nu schakelen we een versnelling hoger. Werken aan een nieuwe cultuur is een werk van lange adem, maar het startschot is gegeven. Zoals bij elke verandering kan je al eens stevig tegen de muur botsen met het hoofd, maar de marsrichting is duidelijk.

‘We kijken richting toekomst en gaan dus niet oordelen over individuele gevallen. Ik ga niet bepalen wie een club wel of niet kan aanstellen of kan laten aanblijven. Het vermoeden van onschuld zullen we niet zomaar opzijschuiven.

‘Wat er naar aanleiding van een proces over Propere Handen nog allemaal naar boven zou kunnen komen, weet ik niet. Maar laat de transparantie maar komen. Niets is zo goed als het daglicht laten schijnen. Alleen hoop ik dat ook onze nieuwe regels aandacht krijgen. Er zijn zaken gebeurd die absoluut niet kunnen, maar dankzij dat verleden is het professioneel voetbal een nieuwe weg ingeslagen.’

Jesse De Preter: ‘Graag een wettelijke basis voor makelaars’

Advocaat en bestuurslid van The Football Forum, een internationale organisatie voor makelaars en spelers

‘Of de BFFA (Belgian Federation of Football Agents, nvdr) nog bestaat? Goh, wij komen nog wel een keer per kwartaal samen en dan bekijken we nu vooral hoe we de makelaars die in de problemen zitten door Operatie Propere Handen juridisch kunnen bijstaan, maar eigenlijk is er nu met The Football Forum een veel grotere organisatie voor makelaars én spelers, aangestuurd door Jonathan Barnett (topmakelaar, nvdr) en vroeger ook door Mino Raiola (overleden in april, nvdr). De drie grootste makelaarskantoren in België dragen financieel ook bij aan The Football Forum, dat gevestigd is in Zwitserland.

‘Sinds 2018 is de FIFA bezig met het opstellen van een internationaal reglement voor tussenpersonen – de term ‘makelaars’ wordt daar niet gebruikt. Dat is belangrijk, want de FIFA zal aan alle nationale bonden vragen om dat reglement toe te passen. Een jammere zaak, want dat reglement is volledig in strijd met het Europees recht. We vragen ons dus af wat het nut daarvan is. Goed menende makelaars zullen in hun bewegingsvrijheid beperkt worden, terwijl de cowboys – niet alleen de cowboymakelaars maar ook de cowboyclubs – de vrije hand krijgen. Ook omdat ze weten dat, als het tot een rechtszaak komt, ze toch zullen winnen.

Het clearing house heeft een nuttige rol, maar volgens mij worden de privacyregels er geschonden.’ Jesse De Preter

‘Daarom zijn we bij The Football Forum bezig met twee dingen. Eén: hoe kunnen we zorgen dat de FIFA binnen het wettelijk kader van Europa blijft? Twee: we werken zelf aan een reglementering, een nog strengere dan die van de FIFA zelfs. Dat is een intense strijd die we nu voeren, want intussen heeft de FIFA doodleuk aangekondigd dat ze op hun volgende algemene vergadering, eind oktober, dat nieuwe makelaarsreglement gaan voorstellen.

‘Nieuw voor de makelaars in België sinds Propere Handen is natuurlijk het clearing house van de voetbalbond. Daar ben ik altijd voorstander van geweest. Dat clearing house heeft een nuttige rol omdat die mensen alle documenten bij een transfer nakijken. Dat is geen overbodige luxe, want in het Belgische voetballandschap wordt er met die documenten soms niet al te oordeelkundig omgesprongen. Als jurist heb ik er wel mijn vragen bij, omdat de privacyregels daarbij worden geschonden. Er moeten immers allerlei documenten overgemaakt worden aan de databank van het clearing house. Sommige van die papieren bevatten extreem persoonlijke gegevens over spelers en makelaars, en ook heel confidentiële gegevens over clubs. Daarna worden veel van die gegevens gepubliceerd. De vraag is: mag dat? Volgens mij is het antwoord daarop: nee. Dus er is nog een en ander voor verbetering vatbaar. Maar ik maak mij er niet druk om, omdat ik vind dat de voordelen voorlopig groter zijn dan de nadelen.

‘Een ander probleem: in dat nieuwe reglement rond de clearing house zijn ook regels opgenomen over wat je moet doen bij een geschil tussen makelaars, clubs en spelers. Daar staan clausules in die in strijd zijn met het recht en die onder meer de rechten van de verdediging niet respecteren. Dus bij het eerste serieuze geschil gaat dat reglement op de schop voor een rechtbank. Daar heeft de BFFA destijds de voetbalbond nog op gewezen, maar ja…

‘Naast het clearing house is er nog een tweede evolutie sinds Propere Handen, namelijk de toepassing van de antiwitwaswetgeving op de voetbalbond, de clubs en de makelaars. De clubs zijn daar nog niet helemaal klaar voor omdat ze dat nog niet goed kennen. Daarom vragen ze elke keer een massa aan papierwerk om toch maar in orde te zijn. Ook bij makelaars betekent dat een hele administratieve rompslomp. Better safe than sorry is de redenering, waardoor er overdreven gereageerd wordt. Dat systeem draait dus nog niet zoals het moet. We zijn het enige land in Europa dat daar zo streng in is, vandaar dat de transfermarkt dit seizoen wat langer open bleef (tot 6 september, nvdr). Maar dat was ook een strategische afweging, want wij zijn een verkopende markt. Als je op 30 of 31 augustus nog een speler kan verkopen voor 10 miljoen euro, dan heb je als clubleider het mes op de keel om nog een vervanger te vinden. En iedereen weet dat ook. Dus het is dan wel een geruststellende gedachte dat je wat extra marge hebt. Dat speelt misschien meer mee dan die antiwitwaswetgeving.

‘Dat zijn zowat de belangrijkste veranderingen sinds Propere Handen. Maar er is nog een hele werf die open ligt: het nieuwe reglement van de voetbalbond over tussenpersonen (van 1 juli 2020, nvdr) is gewoon kaduuk. Het is een slecht reglement, je kan dat niet anders noemen. Het heeft ook geen wettelijke basis. Als dat ooit ter discussie komt voor een rechtbank, wordt dat afgeknald. Plus: het clearing house zou een onafhankelijk instituut moeten zijn. Want nu valt dat onder de voetbalbond en de Pro League. Rechtspraak op dat vlak zit ook bij de KBVB, dat is niet normaal. Want de voetbalbond, dat is eigenlijk een club van de voetbalclubs, dat is geen overheid. De bond kan niet onderzoeken, heeft geen procureur die huiszoekingen kan doen en heeft geen politie die kan optreden indien nodig.

‘Bij de BFFA hebben wij destijds enorm veel tijd geïnvesteerd om een federaal wetsvoorstel te schrijven. Dat ligt nog altijd in de Kamer, maar wordt daar tegengehouden omdat het toxisch is – het komt immers van makelaars. Dat is heel jammer, want ons wetsvoorstel ging veel verder en was veel strenger dan het reglement van de voetbalbond. Onze bedoeling was om de sector in heel België op dezelfde manier te reguleren. Dat die wettelijke basis in ons land ontbreekt, is een enorm gemis. En politici begrijpen dat blijkbaar niet, want ze zeggen: we hebben toch wetgeving op arbeidsbemiddeling? Maar ten eerste: dat zijn drie verschillende decreten in het Vlaams, Brussels en Waals gewest. Dus als een makelaar een speler wil intekenen bij een Vlaamse club, is dat een andere reglementering dan bij een Waalse club. En ten tweede: voetbalmakelaar zijn gaat wel iets verder dan louter arbeidsbemiddeling.

‘Ik weet niet hoeveel keer ik al geroepen heb dat die wettelijke basis er moet komen. En we geven de politici met ons wetsvoorstel, dat door een studiecentrum is afgetoetst en goedgekeurd, de pap in de mond, maar er gebeurt gewoon niks mee. Men durft daar niet in voortgaan uit schrik, men wil daar niet mee geassocieerd worden. Als we dat erdoor krijgen, zou dat een enorme stap vooruit zijn.’

Peter Vandenbempt: ‘Het voetbal is niet meer boven de wet verheven’

Commentator en analist voor Sporza en Proximus TV

‘Toen ik Dejan Veljkovic interviewde voor het VRT-reportagemagazine Pano (uitgezonden in december 2021, nvdr) was het snel duidelijk hij zou uitgespuwd worden door de voetbalwereld. Door zijn verhaal te doen als spijtoptant heeft hij heel wat anderen aan de galg gepraat. Hij heeft dat niet gedaan omdat hij tot schuldbesef is gekomen, maar omdat de bewijzen tegen hem onweerlegbaar waren. De manier waarop hij het heeft voorgesteld – ik ben een slachtoffer en ik moest wel meedraaien in dat foute systeem of ik kwam niet aan de bak – hebben velen hem kwalijk genomen. En dat was ook gewoon onzin.

‘Of Propere Handen het beste is wat ons voetbal kon overkomen? Dat is voor een deel zeker zo. Een van de onderzoekers in het dossier vertelde me ooit dat je dat kan vergelijken met de transportsector. Daar is een tijdlang alles mogelijk geweest omdat velen zich onaantastbaar waanden. Tot ze de mistoestanden zijn gaan aanpakken. Intussen is die sector naar verluidt veel meer gereguleerd. In het voetbal heerste dat gevoel ook. Het gevoel van boven de wet verheven te zijn. Het gevoel van: wij doen wat we willen en niemand doet ons iets. Het was voldoende om af en toe een politicus uit te nodigen in de loges en champagne te serveren. Dat bestaat niet meer sinds Propere Handen. Niet bij de clubs en ook niet bij de makelaars.

Ik vond het zeer teleurstellend dat Union een makelaar als Bayat inzette om de transferprijs voor Casper Nielsen op te drijven.’

Peter Vandenbempt

‘De voetbalwereld wil nu de relatie met de overheid herstellen. En dat is nodig. Want het voetbal heeft jarenlang haar grootste sponsor opgelicht, namelijk de overheid. Er was de voordelige RSZ-regeling, er zijn de subsidies… En toch bleek dat voor sommige clubs nog niet genoeg. In de pogingen om de schade te herstellen, kunnen ze het zich niet meer permitteren om in de fout te gaan. Ik denk dus dat het gesjoemel met zwart geld en allerlei constructies met fake scoutingopdrachten niet meer bestaan. Al kan ik daar geen bewijs voor leveren. Waar we zeker niet licht mogen overgaan is de antiwitwaswetgeving die nu van toepassing is op de voetbalclubs. Dat is een heel belangrijk element. Daarmee zijn heel wat transacties uit de illegaliteit gehaald.

‘Wat volgens mij niet veranderd is, is de naijver onder heel wat makelaars. Mogi Bayat wringt zich nog steeds tussen heel wat transfers. Clubs zetten nog steeds makelaars in om zaken te regelen. Die mentaliteit is niet veranderd. Ik vond het dan ook zeer teleurstellend dat een club als Union een makelaar als Bayat inzette om de transferprijs voor Casper Nielsen op te drijven. Dat alles nu ethisch verloopt tussen makelaars, clubs en spelers, dat geloof ik niet.

‘Enkele betrokkenen zijn op de een of andere manier wel al gestraft. Toen Mehdi Bayat in opspraak kwam als verdachte van valsheid in geschrifte en omkoping, moest hij vertrekken als voorzitter van de voetbalbond. Hij is niet vertrokken omdat hij te veel werk had bij Charleroi, zoals soms verteld wordt. Maar het blijft afwachten wie er uiteindelijk zal veroordeeld worden. Vele verdachten blijven hameren op het vermoeden van onschuld, ook al liggen er volgens het parket keiharde bewijzen op tafel. Maar dat betekent nog niet dat je veroordeeld zal worden.’