Michel Vlap is een Oprjochte Fries (*een echte Fries). De nieuwe nummer tien groeide op in Sneek, tussen Heerenveen en Leeuwarden in Noord-Nederland. ‘Ik heb der niet voor kozen om een Sneeker te weze, ik heb gewoon stront mazzel had.’
Wie Sneek wil binnen rijden, mag zeker niet gehaast zijn. De voormalige hoofdplaats van Friesland, inmiddels behorend tot de entiteit Súdwest-Fryslân, is overgeleverd aan de grillen van een tiental ophaalbruggen, draaibruggen en basculebruggen, die de historische binnenstad omsluiten. Op een boogscheut van de Sneeker Waterpoort, hét symbool van de stad en een trekpleister voor Duitse toeristen, probeert de uitbater van een ouderwetse videotheek te overleven te midden van een generatie die teert op Netflix en video on demand. Klanten komen er haast niet over de vloer en er doen de wildste geruchten de ronde over wat er zich echt afspeelt tussen de vier muren van de handelszaak. Ook in Sneek hebben ze blijkbaar hun broodjeaapverhalen.
Er zijn supporters van Heerenveen die het shirt van Anderlecht bestellen en Michel in België aan het werk willen zien.
Officieel is Sneek een stad – het is een van de elf Friese steden die tussen de 12e en 15e eeuw stadsrechten kregen – maar het heeft de uitstraling van een groot dorp. Tijdens de wintermaanden valt het leven er stil. In de eerste week van augustus wordt de stad zeven dagen lang overspoeld door 150.000 toeristen die de Sneekerweek bezoeken, het grootste watersportevenement op binnenwateren in West-Europa, aangevuld met een muziekfestival en een kermis. Veel mensen in Sneek bezitten een bootje, maar er zijn relatief weinig locals die echt aan watersport doen. De 35.000 Snekers zijn vooral trots op de Friese cultuur. In het huis van de familie Vlap wordt hun fierheid samengebald in een spreuk die aan een schoolbordje tegen de muur hangt: ‘ Ik heb der niet voor kozen om een Sneeker te weze, ik heb gewoon stront mazzel had.’
‘ Michel voelt zich honderd procent Fries’, zegt papa Jan Vlap. ‘Hij spreekt de taal niet, maar hij begrijpt alles. Van thuis uit hebben we dat ook niet gestimuleerd. Sneek is een stad, een van de elf steden, en daarom wordt er geen Fries gesproken. In de omliggende dorpen is de Friese taal wel nog aanwezig.’
Sporters hebben in Friesland een speciaal statuut. Epke Zonderland (turnen), Sven Kramer (schaatsen), Sjinkie Knegt (shorttrack), Nyck de Vries (formule 2), Sherida Spitse (vrouwenvoetbal) en de zusjes Marrit en Hester Jaspers (volleybal) zijn er halfgoden. Vorige maand zwom Maartenvan der Weijden de Elfstedentocht uit en op de plaatsen waar hij kwam, zag het zwart van het volk. Het zegt veel over de verbondenheid die de gemiddelde Fries voelt met zijn sporthelden.
De voorbije jaren heeft Michel Vlap zich ook in de harten van de Friezen gespeeld. Vader Jan: ‘De meeste voetballers komen uit de Randstad, de regio met de steden Rotterdam, Amsterdam, Den Haag en Utrecht. Er zijn maar weinig voetballers die uit het noorden komen. Jan Kromkamp ( ex-speler van AZ, Villarreal, Liverpool en PSV, nvdr) is een van de weinige Friezen die carrière hebben gemaakt in het buitenland. Bij Jong Oranje was Michel de enige noordeling in de selectie. De anderen speelden bij Ajax, PSV of Feyenoord en hij zat daar als Fries tussen.’
Door het ijs zakken
Zijn eerste shows voert Michel Vlap op aan het pleintje in Zwetteplan, een kraaknette woonwijk ten noorden van het stadscentrum. De afstand tussen de twee doelpalen op het grasveld is kleiner dan vroeger, voor de rest ligt de locatie erbij zoals Michel ze jaren geleden heeft achtergelaten. ‘Als het gras te lang stond, dan verhuisden we naar het betonnen pleintje waar enkel gescoord kon worden door de bal tegen de paal aan te trappen’, vertelt Rik Reinsma, een vriend van het eerste uur. ‘Michel kon ons het bloed van onder de nagels halen. Hij was heel klein, maar bijzonder vaardig met de bal. En hoewel hij twee jaar jonger was dan de andere jongens van de bende, daagde hij ons graag uit. Kappen en draaien, dat soort dingen. Wanneer je dacht te bal te kunnen veroveren, tikte hij die net voor je voeten weg. Dan zei hij: ‘Sorry, net te laat!’ Dat pleintje was ons tweede huis. We moesten om 19 uur of ten laatste 20 uur thuis zijn. Maar voor 21 uur waren we daar niet weg en daar kwam vaak gedonder van.’
De vaste kliek rond Michel en grote broer Patrick wisselt voetbal af met kwajongensstreken. Als er iets gebeurt in de straat, dan gaan de buren ervan uit dat Michel en zijn vriendjes er voor iets tussen zitten. Patrick moet meer dan eens het enthousiasme van zijn broer temperen wanneer hij opgenaaid wordt door andere jongens. ‘Ik was de rustige van de twee. Michel was net iets sterker dan ik in het bedenken van kattenkwaad’, aldus Patrick Vlap, die in het bedrijf van zijn vader werkt en ’s nachts een carrière als dj uitbouwt. ‘Met Nieuwjaar staken wij vaak veel te vroeg vuurwerk af en mensen vonden dat uiteraard niet prettig. Het is meer dan eens gebeurd dat we in de tuinen van mensen liepen en over sloten moesten springen omdat we achtervolgd werden door een paar kwade buurmannen. Bij Michel ging dat vlot, want hij woog bij wijze van spreken dertig kilogram. Ik was iets zwaarder en ben eens letterlijk door het ijs gezakt.’
In Sneek, dat vooral bekendstaat om de nationale successen van volleybalclub VC Sneek, vechten in totaal zes amateurclubs om de gunst van de beste voetballers uit de streek. Vlap speelt achtereenvolgens bij Wit Zwart Sneek en fusieclub VV Sneek Wit Zwart. Thuis doen de poten van de eettafel dienst als doel. Patrick, die met zijn hoofd net boven de tafel uitsteekt, staat tussen de geïmproviseerde palen terwijl Michel schietoefeningen houdt. Tot een van de poten scheef begint te staan en voetballen verboden wordt door de ouders. Tijdens een toernooi in Peize, waar hij uitgeroepen wordt tot beste speler, komt Vlap junior op de radar te staan van FC Groningen, maar het moest en zou Heerenveen worden. Michel is al jaren fan van Heerenveen en in zijn kamer hangt een poster van de toenmalige sterspeler van het team, Ugur Yildirim. Via een scout van Heerenveen die in dezelfde straat woont, komt Vlap bij de Superfriezen terecht. Het internaat is geen optie, de familie Vlap kiest er bewust voor om Michel in Sneek te houden. Ze schakelen de grootouders in om soms tot vier keer per dag op en af te rijden naar Heerenveen. Gekkenwerk.
Brandweerman spelen
Vanuit de achterdeur van zijn kantoortje heeft Jan Vlap, zaakvoerder van mediaproducent en evenementenbureau Mimicry Sneek, een goed zicht op de velden van ONS Sneek. Hij was er negen jaar geleden nog trainer van het eerste elftal en Michel was op dat moment nog gewoon de zoon van Jan. Nu is het omgekeerd. Onbewust profiteert Vlap senior mee van de naambekendheid van zijn zoon. Als hij samen met zijn rechterhand een afspraak heeft met klanten, dat wordt er eerst een halfuur over Michel gepraat en wordt de zakelijke kant op vijf minuten afgehandeld.
Voor Patrick was het leven als ‘broer van’ niet elke dag aangenaam. ‘Mensen die mij vaag kenden, vroegen: ‘Ben jij de voetballer?’ Neen, dat is mijn broertje. Het ging altijd over Michel en voetbal. En je merkt dat je plots niet meer interessant bent. Nu zie ik er het grappige van in, maar van mijn dertiende tot mijn zestiende ben ik meerdere keren met tranen in de ogen uitleg gaan vragen bij mijn moeder. Ik vroeg mij af waarom niemand zich in mijn interesseerde. Voor de buitenwereld leek het alsof het hele huishouden rond Michel draaide, maar dat was zeker niet zo. Mijn ouders hebben Michel nooit voorgetrokken. Mama heeft er altijd voor gezorgd dat we allebei gelijk behandeld werden. Eigenlijk waren wij een doodnormaal gezin.’
Michel vond het heerlijk bij het uitgaan om aan mensen te vertellen dat hij bij de brandweer werkte.
Patrick staat langs de lijn wanneer Michel, tweeënhalf jaar geleden, op een druiligere avond thuis tegen Jong Heracles de perfectie benadert. ‘Hij speelde een wedstrijd die alles overtrof wat ik daarvoor van hem had gezien. Na die match zijn alle spelers van Heracles naar hem gekomen om te zeggen dat hij bij hen moest komen voetballen. Toen besefte ik: misschien komt hij er wel.’
Enkel zijn familie en vrienden weten dat Michel heeft moeten bikkelen om bij Heerenveen aan de bak te komen. Het succesverhaal van de spelverdeler heeft immers ook minder fraaie passages. Bij de B-junioren, het equivalent van de U16 en U17 in België, had hij last van de rug, omdat hij een enorme groeischeut had gekregen. Toen dachten veel mensen: het gaat hem niet lukken. ‘Hij werd sowieso niet als hét grote talent gezien’, zegt Kees Regeling, een vriend uit de inner circle van Vlap. ‘Bij de U19 liep het goed, maar dan werd hij bankzitter bij het A-elftal. Ik hoor het de mensen nog zeggen: ‘Waarom ga je met die vent om? Hij gaat het nooit halen. Hij is pas de vijfde wisselspeler en hij is veel te lang om goed te zijn.’ Zijn carrière liep niet loodrecht naar boven. Onderweg heeft hij veel kronkels moeten nemen, maar hij is tot het uiterste gegaan om er te geraken.’
In de periode dat hij bij Heerenveen begint door te breken, kan hij nog gewoon op stap gaan in Groningen, waar zijn maats studeren. Hij geniet ervan om zomaar een kroeg in te duiken en een biertje te drinken zonder herkend te worden. Regeling: ‘Hij vond het heerlijk om aan mensen te vertellen dat hij bij de brandweer werkte. En hij zei het alsof hij het echt meende. Wij hebben altijd gevonden dat hij het te gemakkelijk ging voor hem met de vrouwen, omdat hij voetballer was. Op Instagram heeft hij zo’n blauw vinkje achter zijn naam staan en in principe is dat al genoeg om de aandacht te trekken. Hij wilde aan ons bewijzen dat mensen hem ook leuk zouden vinden mocht hij gewoon brandweerman zijn. Tegenwoordig wordt hij overal herkend en kan hij geen rolletje meer spelen. Als bekende Heerenveenspeler was het af en toe lastig om in Groningen uit te gaan. Zeker als je diehards van FC Groningen tegenkomt. Maar het helpt dat er in onze vriendengroep veel grote jongens zitten en we zorgen ervoor dat we altijd bij hem in de buurt blijven. We weten hoe belangrijk het is voor zijn carrière dat er hem niets overkomt. Op dat vlak gaan we heel bedachtzaam te werk. Ik weet niet of het studentenleven iets voor hem is, maar hij is vaak onder de indruk van onze planning. Soms gaan we de hele nacht op stap en de dag erna zitten we op FIFA. ( lacht) Hij snapt niet hoe wij dat ritme vier of vijf dagen per week kunnen aanhouden.’
Vervelende internethelden
Sinds december van vorig jaar, toen er nog geen sprake was van Anderlecht, laat de man van 8 miljoen een huis bouwen in Sneek, in de buurt van het Houkesloot Aquaduct. Het decor is idyllisch: de achterzijde van het huis geeft uit op een uitgestrekte plas water, die na enkele meanders uitmondt in het Sneekermeer. In de toekomst moet een aanlegsteiger rechtstreeks toegang geven tot het meertje. Jan Vlap: ‘Het huis wordt in september opgeleverd. Na Patrick vorig jaar zou Michel voor het eerst alleen gaan wonen. Hij kan voor zichzelf zorgen en zijn vriendin, die haar studies zal voortzetten in België, gaat mee, maar Brussel wordt toch een hele aanpassing voor hem. Wij gaan dus komend seizoen alle thuismatchen bijwonen. Vorig seizoen hebben we enkel de uitwedstrijd tegen Excelsior gemist. Zelfs de oefenmatchen hebben we gezien. In de voorbereiding waren we er tegen Ajax, AZ en Hamburg. We hebben zelfs tot het laatste moment getwijfeld om het vliegtuig te nemen naar Lissabon om de match tegen Benfica live te bekijken.’
Jan Vlap krijgt het woord halfgod maar niet over zijn lippen wanneer het over zijn zoon gaat. Het klinkt klef, maar volgens zijn naasten is Michel een normale jongen die toevallig goed kan voetballen en nu bekend is. Begin mei speelde ONS Sneek thuis tegen Jong FC Groningen. En wie was er bij de rust in de gang een balletje hoog aan het houden met drie jochies? Michel Vlap. Zijn toegankelijkheid leverde hem in Heerenveen en omstreken veel bijval op. ‘In de ogen van veel fans ben je niets meer waard wanneer je de club verlaat’, merkt Jan Vlap op. ‘Maar er zijn supporters van Heerenveen die het shirt van Anderlecht bestellen en die Michel in België aan het werk willen zien. Ze beschouwen hem nog steeds als een van hen. Wat Michel op zijn 22e heeft losgemaakt bij Heerenveen is apart.’
Een klein deel van de Friese goegemeente misgunt Vlap zijn transfer naar Anderlecht. ‘Mensen die totaal niets weten over het Belgische voetbal vinden het een vreemde stap’, aldus Patrick. ‘Anderlecht? Dan had hij evengoed naar Cambuur kunnen gaan. ( zucht) Die zien het plaatje dus niet.’
De Vlaps hebben het moeilijk met de commentaren op de sociale media. Woordspelingen als vlapdrol en andere verwensingen rolden al eens over het internet. ‘Het ergste wat ik gelezen heb? Dat durf ik niet te herhalen… In het begin trok ik mij dat heel fel aan, maar ik weet dat vooral mijn moeder ervan heeft afgezien’, zegt Patrick. ‘Michel is er niet echt mee bezig. Maar wij hebben geen starterspakket meegekregen dat ons moet leren hoe wij moeten omgaan met internethelden die anoniem de meest nare dingen schrijven. Bij Anderlecht hebben wij een voordeel: de helft is in het Frans en daar begrijpen we niets van.’
Kees, Patrick, Rik en de anderen vrienden zijn al jaren het krachtveld rond Michel. Ze durven tegen hem in te gaan en ze zorgen ervoor dat hij niet naast zijn schoenen gaat lopen. Het is een van de redenen waarom Michel vrij nuchter is gebleven en zijn populariteit niet uitbuit. Kortom, hij is een typische Sneker gebleven. ‘Na zijn carrière komt hij weer in Sneek wonen’, weet Regeling. ‘Het maakt mij niet uit of ik in China, bij Arsenal of bij Barcelona heb gevoetbald. Ik kom sowieso terug naar Sneek.’ Dat heeft hij onlangs toch gezegd. En als hij iets in zijn hoofd heeft, dan gebeurt het ook.’
Penaltytrauma tegen Duitsland
Op 21 juli 2016 beleefde Michel Vlap in het BWT-Stadion am Hardtwald van SV Sandhausen wellicht de grootste teleurstelling uit zijn carrière. Jong Oranje had de groepsfase van het EK U19 niet overleefd, maar de Nederlanders kregen een herkansing tegen gastland Duitsland in de vorm van een testmatch waar een ticket voor het WK 2017 aan vast hing. Na een spectaculaire match (3-3) moest de beslissing vallen in de strafschoppenreeks. Abdelhak Nouri, die als vijfde mocht trappen, kon Nederland naar het WK sturen, maar miste. De Duitsers kwamen op gelijke hoogte en dan ging Vlap achter de bal staan. ‘Michel had nog nooit een strafschop gemist, dat was dus een zekerheidje‘, zegt Patrick Vlap. ‘Maar hij raakte de bal verkeerd en trapte vol tegen de lat. Duitsland en niet Nederland plaatste zich voor het WK.’
De negentienjarige Michel kon zich toen gelukkig optrekken aan de aanwezigheid van zijn broer Patrick en moeder Tineke. De twee waren eerst niet van plan om naar Zuid-Duitsland af te zakken, maar hoewel ze wisten dat Michel niet in de basis zou staan, beslisten ze alsnog om de lange reis naar Sandhausen te maken. ‘We hadden met papa de eerste competitieweek in Ulm doorgebracht om alle groepsmatchen bij te wonen. Daarna zijn we naar huis teruggekeerd. De ochtend van de match tegen Duitsland zijn mama en ik spontaan de auto in gesprongen om Michel te gaan aanmoedigen. Papa kon niet mee omdat oma net was overleden, maar achteraf gezien was het een goed idee om naar Michel toe te gaan. Na de match heeft hij een uur lang bij mij staan uithuilen. Ik weet nog dat ik zowel Michel als Nouri heb moeten troosten.’
Ondanks het penaltytrauma hield Vlap aan dat EK een bijzonder record over. Het toernooi was een soort testcase voor de UEFA en de International Football Association Board (IFAB) om de vierde wissel in de verlengingen te introduceren. Toen Vlap in de 106e minuut inviel tegen Duitsland, werd hij de eerste speler ooit die als vierde wissel op het veld werd gebracht.
