Voorlopig elf en straks meer semiprofscheidsrechters moeten vanaf komend weekend de arbitrage meer ‘respect’ bezorgen. Het Belgische scheidsrechterskorps wil zijn imago opkrikken. Doel: ooit weer iemand bij de Europese elite krijgen.
Een Belg die een topper in de Champions League fluit, dat zal niet binnen de twee jaar lukken, zegt Bertrand Layec. Layec, een Bretoen, begeleidde de voorbije tien jaar de Franse refs. Onder meer Clement Turpin, een van besten in zijn land en al tien jaar wereldtop. In mei volgde hij Johan Verbist op als baas van de Belgische refs. Layec: ‘Zo’n scheidsrechter naar de top begeleiden, dat is een verhaal van tien jaar en meer. Eden Hazard kwam er ook niet par hasard ( per toeval, nvdr). Hij ging nu naar Real, maar ik ken hem al tien jaar…’
Een scheidsrechter moet het verhaal van de wedstrijd niet schrijven. Dat is voor de spelers.’
Geduld, predikt hij. Geduld en respect. Vertrouwen. Openheid ook. Op de laatste dag van de driedaagse stage van de refs in Tubeke mochten de media zijn slottoespraak tegenover zijn korps bijwonen. Even later schoof hij aan voor een babbel. Deze week worden nog eens alle reglementswijzigingen uitgelegd en later op het seizoen wil hij dat elke ref bij minstens één profclub langsgaat voor verdere kennismaking. Beter onderling begrip en communicatie moeten leiden tot een betere arbitrage, is de achterliggende reden.
Nieuwe regels
Wat is de opvallendste nieuwe regel, vroegen we hem. Layec: ‘Elke wijziging is belangrijk, maar de meest opvallende is allicht die rond handspel.’ Sinds 1 juni is dat door IFAB, het orgaan dat de spelregels bepaalt, beter omschreven:
Hands bega je als de voetballer de bal met de hand raakt terwijl hij van zijn lichaam een ‘onnatuurlijk silhouet’ maakt. Het lichaam breder maakt met de arm, vrij vertaald. Raakt de bal de hand boven schouderhoogte, dan is het fout. Van hands is er niet meer sprake als een bal afwijkt op de arm of als de bal een arm raakt die wordt gebruikt als steun.
Layec: ‘Het verschil met vroeger is: voor 1 juni had je gewoontes, regels die eigenlijk niet op papier stonden. Vandaag is dat allemaal uitgeschreven. De grijze zone werd verkleind. Dat zou in principe het werk van de refs moeten vergemakkelijken, al zal er altijd wel een grijze zone zijn.’
De tweede verandering die in zijn ogen het meeste impact zal hebben, is het omgaan met coaches en bank. Layec: ‘Tijdens de play-offs hebben we een paar keer zaken kunnen constateren, bewegingen, uitlatingen, die excessief waren. In België gewone kost, hoor ik, maar geen goeie, vind ik. Ik ben zeer gevoelig voor het imago van het voetbal. Als ik voor de tv zit en ik zie 25 man druk doen voor een bank, dan vind ik dat geen goed beeld. De nieuwe regels, sneller een trainer kunnen waarschuwen of uitsluiten ( door middel van gele of rode kaarten, nvdr), zijn een wapen dat verstandig kan worden gebruikt.’
Daarnaast zijn er wat minder opvallende wijzigingen, die wel impact gaan hebben op het spel. Geen aanvaller meer in de muur (gedaan met het trekken en duwen), een bal die bij een doeltrap niet meer uit de zestien moet komen, spelers die bij een vervanging ook aan de overkant het veld kunnen verlaten. Allemaal veranderingen om het spel sneller te laten gaan. Layec: ‘Een goeie verbetering vind ik dat een speler op wie een fout wordt gemaakt en die snel het spel met een vrije trap hervat, waaruit eventueel een doelpunt volgt, nu niet meer wordt bestraft met het afkeuren van die goal en het verplicht hernemen van die vrije trap. Voor 1 juni moest de scheidsrechter, als die de fout wilde bestraffen met een sanctie, dat snelle hervatten verhinderen, tot de kaart was gegeven. Dat druist in tegen de ethiek van de sport. Nu kan de ref a posteriori die sanctie geven.’
VAR
Komaf werd ook gemaakt met de kritiek dat de refs in het busje van de VAR ‘gebuisde refs’ zijn. Het zijn, op vraag van de UEFA, vandaag allemaal actieve scheidsrechters. Schrik dat zij het vervelend vinden om hun ‘collega’s’ te corrigeren, moeten we niet hebben, denkt de scheidsrechterstop. Frank De Bleeckere: ‘Naar wie gaan mensen wijzen als er een foutje gebeurt? Niet naar de man op het veld, wel naar de man in het busje: heeft die dat niet gezien met al die beelden!?’
Nog eens ter herinnering. Wanneer mag de VAR tussenbeide komen? Volgens IFAB bij een ‘ clear and obvious error‘ of een ‘ serious missed incident‘ in verband met: a) goal of geen goal; b) strafschop/geen strafschop; c) een directe rode kaart (niet bij geel of een verwittiging); d) een verkeerde identiteit (als de ref de verkeerde speler van het veld zou sturen).
Layec: ‘In principe zeer duidelijk én een zeer goeie zaak voor het voetbal. Maar tegelijk ook een gevaar. Op dit moment zitten we een beetje tussen de twee. We hebben heel hard gewerkt met de refs, om de lat van de interventie hoog te leggen. Dat wil zeggen: niet te veel tussen komen als het niet echt duidelijk is. Op zich niet makkelijk: er is nog te veel grijze zone tussen wat voor de ene duidelijk is en voor de andere niet. De richtlijnen waarop we heel hard hebben gewerkt om iedereen op dezelfde lijn te krijgen, gaan we binnenkort voor het grote publiek en de clubs op een platform zetten. Vergeet niet: dit is een systeem dat nog maar twee jaar werkt. De grootste fouten hebben we eruit gehaald, maar er zullen situaties blijven waarin sommigen wél een VAR tussenbeide willen zien komen en anderen niet.’
In zijn slotrede tegenover de refs hamerde Layec op respect. Wil hij een meer autoritair korps? Layec: ‘Neen. De autoritaire arbitrage heeft afgedaan. Ik wil meer respect voor de scheidsrechter, waarbij de fout in eerste instantie bij hem zelf kan liggen. Zijn management, zijn persoonlijkheid, af en toe een glimlach: zo moet het. Leadership. Communicatie. Tijdens de wedstrijd, met de sleutelspelers, de aanvoerders, maar ook met de trainers. Tegelijk moet het respect ook van buitenaf komen. Wie elke dag wordt belaagd of bekritiseerd, kan niet meer presteren. Een scheidsrechter is een mens, geen machine. Alleen zij die vertrouwen voelen, kunnen presteren. Ik ben niet naïef, uiteraard zal er soms wat oorlog worden gevoerd tussen beide partijen, maar daar moet je strategie onderscheiden van respect. Bonne guerre noem ik dat.’
Strenge straffen
Opnieuw, al zo’n jaar of twintig, horen we dat sleutelspelers, artiesten, talenten, beter moeten worden beschermd. Hoelang voor dat weer afvlakt? Layec: ‘Ik begrijp u. We gaan daar blijven op hameren, bij elke ontmoeting. Ik heb de media de beelden niet willen tonen, maar tijdens de play-offs was ik verbaasd over de manier waarop met goeie spelers werd omgegaan. Intern heb ik die beelden wél getoond. Ik wil ook dat ze in het slot van de wedstrijd zéér oplettend zijn. Dan moet de focus nog omhoog, vooral in het strafschopgebied. Een fifty-fifty strafschop fluiten in de 43e minuut of in de 95e is heel anders. Een scheidsrechter moet het verhaal van de wedstrijd niet schrijven. Dat is voor de spelers.’
