In Duitsland, waar men een zwak heeft voor degenen die de ruimte domineren en stormenderhand veroveren, vindt Axel Witsel een gevaarlijk werkterrein. Zal zijn hoofd in staat zijn om de gebreken van zijn benen te compenseren?
Alle politici zullen het je vertellen: wanneer er een peiling gehouden wordt, kan elke stem doorwegen. En als ze met 81.360 zijn, dan vraagt dat zeker een bijzondere aandacht. Wanneer ze neerdalen van de tribunes van het Signal Iduna Park om de Schwarzgelben naar voren te stuwen, hebben de Dortmundse stemmen behoorlijk wat kracht. Over heel het Oude Continent staan ze daar om bekend en dus kunnen die kiezers niet genegeerd worden bij het bepalen van het soort voetbal dat hun uitverkoren elftal moet spelen.
Aan El País vertelde Jürgen Klopp ooit over zijn komst naar het Ruhrgebied: ‘Als 80.000 mensen om de twee weken naar het stadion komen en op het veld wordt vervelend voetbal geserveerd, dan moet één van beide – de ploeg of het publiek – van stadion veranderen.’ In het begin van de jaren 2010 deed de huidige coach van de Reds uit Liverpool die oude geel-zwarte reus weer heropleven met voetbal vol energie, snelheid en ritme. Het resulteerde in twee landstitels die veroverd werden op Bayern (de enige twee die de Rekordmeister sinds 2009 liet liggen) en een finale van de Champions League, verloren tegen alweer de boeman uit Beieren.
Lucien Favre zal zich wel kunnen aanpassen aan Axel Witsel en Witsel zal zich weten aan te passen aan Favre.
Thomas Tuchel zorgde voor nog twee geslaagde seizoenen, zij het met slechts één nationale beker op het palmares, maar nadien konden noch Peter Bosz noch Peter Stöger Dortmund die krachtige stuwing geven die altijd al het winnende voetbal van geel-zwart gekarakteriseerd heeft. Nu krijgt Lucien Favre zijn kans, die enkele jaren geleden naar Nice vertrok nadat hij de Duitse harten veroverd had met Borussia Mönchengladbach. Wat men daar van de Zwitser onthoudt, is een moeilijk te ontwrichten blok dat in staat is om in enkele seconden tijd het veld over te steken om het net van de tegenstander te doen trillen, vooral dankzij de snedige rushes van de jonge Marco Reus. Die twee treffen elkaar opnieuw bij Dortmund en hun beider stijlen vormen nu al een geslaagd huwelijk.
Twijfels bij Dortmund
Bij dat duo voegde zich Axel Witsel. Voor de Rode Duivel is omschakeling in een voetbal van hoog niveau bijna een mysterie geworden. Bij de nationale ploeg werd Chaloupe bijna doorlopend gecast in de rol van buitenwipper, die aan de poort van de verdediging moest blijven post vatten om zorgvuldig te selecteren wie mocht passeren en wie niet. Of zijn ploeg de bal nu heeft of niet, Witsel is vandaag de dag veeleer een voetballer die het moet hebben van positiespel dan van beweging. Een troef die, paradoxaal genoeg, heel wat waard kan zijn in een ploeg die graag met een hoge snelheid speelt. Want wanneer iedereen rent om te scoren, is het interessant om over een middenvelder te beschikken die altijd één oog op de achteruitkijkspiegel gericht houdt.
Bij de Borussen is die functie van wachtpost sinds de jaren van Tuchel weggelegd voor de jonge Julian Weigl. De Duitse belofte, bijgenaamd de computer, is op voetbalvlak zowat een dubbelganger van Sergio Busquets. Waardevol wanneer het balbezit van zijn team moet geprogrammeerd worden, maar fysiek te frêle wanneer de ruimte die hij verdedigend dient te bestrijken, groter wordt. Een profiel dat alleen bestaansrecht heeft in een ploeg die zich met de bal op de vijandelijke helft posteert. Omdat ze niet extreem genoeg waren in die aanpak, zagen zowel Bosz als Stöger Julian Weigl verzuipen met de rest van het geel-zwarte schip. Ze werden alleen gered door de goals van Michy Batshuayi en de wederopstanding aan het einde van het seizoen van Reus, die een ticket voor de Champions League wisten af te dwingen.
Wanneer hij de balans van het afgelopen seizoen opmaakt, zoekt Hans-Joachim Watzke eerder naar excuses dan naar complimenten. De CEO van de club heeft het dan over ‘vijf spelers van wereldklasse die we op twee jaar tijd verloren’. Zo rechtvaardigt hij het statusverlies van een club die recent moest leren overleven zonder goalgetter Pierre-Emerick Aubameyang, nadat enkele maanden ervoor ook al Ousmane Dembélé, IlkayGündogan, Mats Hummels en Henrich Mchitarjan vertrokken waren. Op dit moment lijkt BVB zijn rol als voornaamste uitdager van het oppermachtige Bayern te hebben neergelegd en wordt het in de hiërarchie voorafgegaan door clubs als Schalke 04, Hoffenheim en RB Leizpig.
‘De laatste jaren hebben we te veel belang gehecht aan de voetbalkwaliteiten van de ploeg en onvoldoende aan andere zaken’, gaat Watzke voort. ‘We hebben altijd geprobeerd om spelers aan te trekken die technisch heel sterk waren, maar misschien niet degenen met de beste mentaliteit of kenmerken van leiderschap.’
Snelheid en leiderschap
Witsel wordt voorgesteld als een van de tactische leiders van de Belgische nationale ploeg, die op het voorbije WK vaak de plaats van zijn ploegmaats moest innemen bij omschakelingen. Hij gaat dus naar Dortmund met enkele troeven die zijn gebrek aan snelheid in de eerste meters kunnen compenseren, iets wat nochtans in het DNA zit van Borussia. Het cv van de ex-speler van Standard toont ook dat hij bij elke nieuwe club veel speeltijd vergaart. ‘Me kunnen aanpassen aan elke nieuwe trainer, dat is een van mijn kwaliteiten’, vertelde de nummer 6 van de Rode Duivels aan Sport/Voetbalmagazine na de zege tegen Japan.
Nu komt hij dus terecht in het voetbal van Lucien Favre, waarin de snelheid van handelen, die hij bij balbezit zo vaak probeert te temperen, een vast gegeven zal zijn. De Zwitserse coach vertelde trouwens al aan de Franse krant Le Point, die hem vroeg naar de sleutels van zijn succes in het begin bij Nice: ‘Voortdurende beweging is mijn visie, met snelheid als motor van het geheel. Tegenwoordig gaat alles sneller in de wereld: het internet, de treinen, de auto’s… Er is geen enkele reden waarom het voetbal aan die tendens zou ontsnappen.’
Favre weet zich aan te passen aan zijn manschappen. Nadat hij de precieze lange ballen van zijn landgenoot Granit Xhaka benutte om van zodra het kon de aanvallen van zijn Borussia Mönchengladbach te versnellen, draaiden bij Nice zijn ideeën rond balbezit, waardoor de kwaliteiten van middenvelder Jean-Mickaël Seri in de verf werden gezet. In het Signul Iduna Park zou Witsel zich kunnen wegcijferen ten gunste van de infiltraties van Thomas Delaney of de sporadische flitsen van Mario Götze. Favre zal zich wel kunnen aanpassen aan Witsel en Witsel zal zich weten aan te passen aan Favre.
Axel en de ruimte
Om weer op het podium van de Bundesliga te klimmen en Bayern in de ogen te kijken zonder er een stijve nek van te krijgen, zal het voetbal van BVB veelzijdiger moeten worden. Lucien Favre heeft dat goed begrepen en zegt over de verschillende aspecten die hij wil invoeren in het Ruhrgebied: ‘Mijn wens is natuurlijk dat heel de ploeg, vertrekkend bij de doelman, kan bijdragen aan het rondspelen van de bal en dat we slimme wegen vinden naar het doel van de tegenstander.’
Het is de wens om wat geduld toe te voegen aan de deugden van de Borussen, zonder evenwel de fundamenten van hun voetbal te vergeten: ‘We willen hoog staan op het veld en we moeten ook kunnen counteren. Een ploeg die niet kan counteren is geen grote ploeg.’ Overal waar hij gewerkt heeft, prees de Zwitser de verdiensten van de tegenaanval, niet enkel op tactisch gebied, maar ook uitgaande van het esthetische aspect. En in de Gelbe Wand, misschien nog meer dan elders, durft men mekaar al eens in de armen te vallen bij een offensieve omschakeling met grote en snelle passen.
Ondanks zijn verblijf in China leek het Axel Witsel in de Russische zomer nooit aan het nodige ritme te ontbreken om de golfbewegingen op het veld te verteren. Het probleem ligt eerder in zijn favoriete ecosysteem, dat meer is aangepast aan positiespel dan aan bewegingsvoetbal. Tijdens het WK blonk de Belgische nummer 6 vooral uit tegen Brazilië, op de momenten dat de Seleção aan het drukken was om de achterstand op te halen en zo de Duivels ertoe verplichtte zich in hun laatste dertig meters te verschansen. Daar zorgde Axel voor intercepties, het afsnijden van passlijnen en het wegwerken van enkele gevaarlijke ballen. Maar zijn actieradius was beperkt doordat de ruimte binnen het Belgische blok klein bleef.
In de Bundesliga, bij uitstek de competitie van de bliksemsnelle counters, zal de ruimte die hij moet bestrijken veel groter zijn. En wanneer de ruimte groot wordt, is Witsel ver verwijderd van een specialist in het genre zoals Casemiro. In de halve finale van het WK, toen Frankrijk terug plooide om ruimte te scheppen in het Belgische blok, zag Axel af op de momenten dat Antoine Griezmann het ritme van het duel omhoog dreef. Geen enkele geslaagde tackel, geen enkele interceptie en slechts één blok in negentig minuten frustratie. Verontrustende statistieken, als je bekijkt welk scenario Dortmund het vorige seizoen vaak meemaakte. Om zo’n afgang te vermijden zal Axel Witsel de hulp nodig hebben van Lucien Favre. Misschien meer dan andersom.
EEN NIEUW RECORD
Over enkele weken wil Hans-Joachim Watzke, de topman van Borussia Dortmund, een nieuw record bekendmaken: dan zal de begroting van de club gestegen zijn naar 500 miljoen euro. Dat is zeven keer zoveel als in 2005 toen Watzke bij Borussia in dienst trad. Op economisch gebied staat de club uit het Ruhrgebied er beter voor dan ooit te voren. Op sportief vlak wordt er gewerkt aan de nodige verbeteringen in een versterking van de kern. De komst van Axel Witsel past hierin.
Na een woelige periode waarin Borussia Dortmund aan de rand van de afgrond stond, zorgde sportieve continuïteit voor een ommekeer. Zeven jaar werkte Ottmar Hitzfeld bij geel-zwart, zes seizoenen had Jürgen Klopp het voor het zeggen. Maar met Lucien Favre is nu de vierde trainer aangetrokken in vijftien maanden. Of de 60-jarige Zwitser past in een project op lange termijn zal moeten blijken.
Lucien Favre predikt compact voetbal. Zijn ploeg mag de tegenstander geen ruimte geven. Voorbij moet de tijd zijn dat er een kloof ligt tussen verdediging en aanval. Meer evenwicht tussen het defensieve en het offensieve, heeft Favre al bij herhaling benadrukt. Hij spreekt van een powervoetbal waarin de tegenstander moet gedestabiliseerd worden, maar op hetzelfde moment wil hij ook verschillende stijlen op het elftal overplanten. Er moet, zo zegt hij, ook op de counter kunnen gespeeld worden. Een ploeg die daartoe niet in staat is, is volgens hem geen ploeg.
Het probleem is dat dit niet echt bij Borussia Dortmund past. De ruim 80.000 toeschouwers schreeuwen de ploeg vooruit. Ze willen spectaculair voetbal zien, acties, doelpunten. Zo was het bijvoorbeeld niet toen de Oostenrijker Peter Stöger in december 2017 de ontslagen Nederlander Peter Bosz opvolgde. Borussia Dortmund staat voor engagement, het is de trots van een arbeidsstad, de uitlaatklep van een regio die nog altijd gebukt gaat onder een grote werkloosheid. Geen elftal in de Bundesliga dat zoveel loopt als Borussia Dortmund. Verdedigers die aanvallen, aanvallers die verdedigen, met moed en lef, alsof hun leven ervan afhangt. Zo was het in de tijd van de mythische Jürgen Klopp, zo moet het blijven. Lang zat de mentaliteit van de stad verankerd in de ziel van de club: liever kracht en loopvermogen dan finesse en frivoliteit. Dat is intussen wel veranderd. Maar technisch onderlegde spelers worden alleen getolereerd als ze renderen.
Ook in die zin komt Axel Witsel in Dortmund in een nieuwe wereld terecht. Op en naast het veld. Hij zal de adem van het publiek in zijn nek volgen, voetballen tegen een achtergrond van een gele muur, de Südtribune, met 25.000 staanplaatsen de grootste ter wereld. Die tribune heeft de werking van een stofzuiger: spelers worden er als het ware naartoe gezogen. De Südtribune is het absolute merkteken van Borussia. Het is een symbool voor passie.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
