Dat Denemarken in de halve finale van het EK staat, is niet alleen een kwestie van teamspirit, maar ook van uitstekende coaching. In de verte klinkt de echo van 1992 steeds luider.
Het lijkt wel of de UEFA er alles aan doet om Denemarken uit koers te slaan. Nadat de ploeg van Kasper Hjulmand eerst quasi verplicht werd om de wedstrijd tegen Finland af te werken terwijl de uitgevallen Christian Eriksen in het ziekenhuis herstelde van een hartaanval, moesten de Denen voor hun kwartfinale tegen Tsjechië naar Azerbeidzjan reizen.
Denemarken had in de poulefase wel de luxe dat het zijn drie wedstrijden kon afwerken in het Parkenstadion in Kopenhagen en de verplaatsing naar Amsterdam voor de 1/8 finale viel ook nog mee, maar meer dan 3000 kilometer reizen om in het bloedhete Bakoe te gaan voetballen, is voor niemand een pleziertrip. Spelers na een loodzwaar seizoen en op een afmattend toernooi nog onderwerpen aan urenlange vliegreizen, is niet alleen ongezond, maar ook unfair. Voor Engeland, de tegenstander woensdagavond in Wembley Stadium, is de halve finale de vijfde thuiswedstrijd. Alleen voor de kwartfinale tegen Oekraïne trok het naar Rome. Als het op frisheid aankomt, zijn de Engelsen straks dus misschien wel in het voordeel.
X-factor
Het sprookje van Denemarken blijft duren. Wat er met Eriksen gebeurde, heeft het team uiteindelijk sterker gemaakt. ‘Het was ongelooflijk om te zien hoe deze ploeg reageerde, hoeveel compassie en liefde ze elkaar gaven. Ze deden dat zonder dat het hen gezegd werd’, liet Kasper Hjulmand na de kwartfinale tegen Tsjechië optekenen. ‘Ik denk nog elke dag aan Christian’, vervolgde de Deense bondscoach. ‘Hij had er hier bij moeten zijn. We zijn blij dat hij het overleefd heeft. We droegen hem met ons mee naar deze match en zullen dat straks ook doen richting Wembley.’
De veerkracht van Simon Kjaer en zijn ploegmaats kan niet genoeg worden benadrukt. Al zouden ze de traumatische gebeurtenis tijdens hun eerste EK-wedstrijd willen vergeten, voor eventjes, het is onmogelijk. Want bij elke wedstrijd van de Denen rolt het van de tribunes: ‘Christian!’ ‘Eriksen!’ Het lijkt de Deense internationals brandstof te geven. Wat het ook is, er is iets bijzonders in de Denen gevaren. Ze spelen als een elftal dat niets meer te verliezen heeft. Het is moeilijk los te zien van Eriksen.
Søren Lerby, 67-voudig international en motor van het legendarische Deense elftal van de jaren tachtig, verwoordt het in Voetbal International als volgt: ‘Die jongens hebben iets megatraumatisch meegemaakt, en dat maakt ze nu sterker. Omdat het met Christian gelukkig relatief goed is afgelopen. Hij is bij ze langs geweest in het trainingskamp, dat heeft veel indruk gemaakt. Bij Ajax pakte het allemaal heel anders uit’, verwijst hij naar het drama met Abdelhak Nouri. ‘In ieder geval heeft dit Denemarken een x-factor die alleen nog maar groter wordt.’
Tactisch flexibel
Maar Denemarken drijft niet alleen op teamspirit, het heeft ook een coach die het verschil maakt. Na het drama met Eriksen gaf Kasper Hjulmand blijk van een sterk staaltje peoplemanagement en trad hij naar voren als een vader voor zijn spelers, zelfs voor het hele Deense volk. Hjulmand kende zelf een kortstondige spelersloopbaan en had als trainer geen ervaring aan de top. Hij deed het in eigen land leuk bij Nordsjælland, maar werd bij het Duitse Mainz snel ontslagen. Toch ontwaarde de Deense voetbalbond in hem de belofte van frivool veldspel en tactisch vernuft. Daarom volgde hij een goed jaar geleden de Noor Age Hareide op.
Ook Lerby is onder de indruk: ‘Hareide deed het eerder ook niet slecht, maar onder Hjulmand is het voetbal veel leuker geworden. En tactisch is de trainer ook sterk.’ Zo deinst de Deense bondscoach er niet voor terug om elke wedstrijd anders aan te pakken: de 4-3-3 tegen Finland werd een 3-4-3 tegen België en tegen Rusland.
Die tactische flexibiliteit past hij ook toe om een wedstrijd te beïnvloeden, zo bleek in de 1/8 finale tegen Wales. In de openingsfase werd Denemarken weggeblazen doordat de drie verdedigers voortdurend onder druk werden gezet door de Welshe aanvallers. Maar tijdens een blessurebehandeling in de dertiende minuut stuurde Hjulmand slim bij en veranderde hij van tactiek. De spelers van Wales leken daardoor ineens te zwemmen op het veld, de dynamische Denen namen het initiatief over en vonden steeds sneller de weg naar voren. Resultaat: twee goals van Kasper Dolberg. Later in de wedstrijd, met een comfortabele voorsprong, schakelde Hjulmand over op een 5-3-2, liet hij de bal aan Wales en loerde hij zo op de counter.
Denemarken is de tactische kameleon van dit EK. ‘Je moet zorgen dat je de controle krijgt. Als spelers je aanwijzingen niet oppakken, wordt het alsnog een zootje. Maar ons team is flexibel, dat is een grote kracht’, aldus Hjulmand. Zelfs zonder spelers te wisselen kan Denemarken tijdens wedstrijden zijn formatie aanpassen. Geen ander land heeft dat op dit EK zo frequent en succesvol gedaan.
Bij de tactische intelligentie van Denemarken past ook de sublieme uitvoering van spelhervattingen. Na de titel van dataclub FC Midtjylland – met 35 procent van de treffers uit standaardsituaties – wordt in de hele competitie veel aandacht besteed aan dit aspect. Het is geen toeval dat de inworpcoach van onder meer Ajax, Liverpool en RB Leipzig een Deen is. Bij de nationale ploeg zijn vrije trappen, corners en inworpen nadrukkelijk ingestudeerd. Geen ploeg heeft tijdens dit EK zoveel doelpogingen daaruit gehaald als Denemarken.
Euforie
Intussen gaat het in Denemarken weer volop over 1992, het jubeljaar in de nationale voetbalgeschiedenis. Er zijn wel degelijk parallellen te trekken: een hechte karakterploeg, startend vanuit een ogenschijnlijk kansloze positie; een Schmeichel in de goal…
Volgens Lerby is de stemming in zijn geboorteland alvast atypisch voor Denen. ‘Iedereen is euforisch nu. Zo heb ik het lang niet meer meegemaakt. Als je de gewone Deen vraagt naar zijn verwachtingen, zal die zeggen dat we Europees kampioen worden.’ Hijzelf weet wel beter, toch? ‘Ik geloof ook dat het kan. Zeker weten. Dat moet je ook geloven, dat is het mooie van een toernooi. Ik ben ook onder de indruk geraakt van deze sterke en dynamische ploeg. Die misstaat echt niet in een rijtje met 1986 ( toen Denemarken op het WK in Mexico in de 1/8 finales werd uitgeschakeld door Spanje, nvdr) en 1992. ‘
Door Geert-Jan Jakobs en Steve Van Herpe
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
