Europa League maakt kennis met de Red Bull-revolutie

© REUTERS

RB Leipzig en RB Salzburg zitten in dezelfde poule in de Europa League. Een tussenbalans van het project Red Bull.

Brussel-Leipzig is een slordige 650 kilometer. Met de trammetjes rol je er door een stad vol nieuw elan op historische grond. Bach naast Porsche en Faust naast RB Leipzig. Een stad vol geschiedenis met de hedendaagse hippe schwung. Hier begint de revolutie die uiteindelijk resulteert in de val van de muur. En daar zijn ze trots op.

Hoeveel traditie heeft het voetbal nodig? Hoeveel commercie is nog gezond? Wij zijn blijkbaar een speerpunt in die discussie geworden.

Ralf Rangnick, trainer RP Leipzig

Voetbalgeschiedenis genoeg ook. Leipzig levert in het seizoen 1986/87 de laatste Europacupfinalist van Oost-Duitsland: Lokomotive Leipzig. Het verloor die finale met 0-1 van Ajax, doelpunt van Marco van Basten. Lokomotive Leipzig is intussen verdwenen als een zandkasteel bij vloed. Zoals zoveel is verdwenen. De brede straten en de DDR-poppetjes – met hoed – in de stoplichten herinneren nog aan de oude tijden, waarin de bewoners leven volgens de leer van Lenin en Marx. Stiekem luisteren naar de West-Duitse radio is al genoeg voor een paar jaar cel. In de stad zelf borrelt het verzet tegen het communistische bewind destijds al volop als lava onder een dunne aardkorst.

Twee jaar na die Europacupfinale staan inwoners van Leipzig aan de basis van wereldgeschiedenis. Steeds meer mensen lopen op maandagavonden mee in de stille tochten na de kerkdiensten in de kleine Nicolai Kirche. Geen spandoeken, geen leuzen, geen posters. Slechts een met de week groeiende massa. Als ze met velen zijn klinkt ineens: Wir sind das Volk. De Berlijnse muur tussen Oost en West valt en niet veel later gebruiken de nieuwe Duitsers hun eerste Marken voor een bezoek aan hun geliefde Hertha BSC, dat ze zolang niet hebben kunnen zien. Ze willen kapitalisme, dat kunnen ze krijgen.

Innovatie

Nu loop je vanaf de Nicolai Kirche in een half uur naar het fonkelnieuwe stadion, de Red Bull Arena. Hotels zitten vol met zakenmensen, toeristen en veel mannen die op het racecircuit met de nieuwste Porsches willen rijden. Het hoofdkwartier van Porsche is een van de vele bedrijven die in Leipzig zijn neergestreken. Net zoals de snelst groeiende club van Duitsland, hier speelt: RB Leipzig. De club die op 14 mei 2009 is begonnen op een oud trainingsveld tart nu al negen jaar alle voetbalwetten. RB Leipzig is een project, dat dagelijks blijft verwonderen.

Innovatie is het toverwoord. Voorbeeldje? Drie weken geleden zat de Duitse international Timo Werner weer verbaasd naar een Rad van Fortuin te kijken, dat in de kleedkamer is geplaatst. Naast de vakjes ‘geluk’ en ‘geen straf’, leest hij met stijgende verbazing de teksten in ieder vakje:

  • Een week lang alle ballen oppompen en wassen
  • Een stadionrondleiding geven aan bezoekers
  • Een hele week het gras van de oefenvelden maaien
  • Drie uur meewerken in de fanshop
  • Een week lang helpen opdienen in het spelersrestaurant
  • De truitjes wassen, ook voor een volledige week
  • De spelersbus inladen voor een wedstrijd
  • Voor elke medewerker van de club twee cadeautjes kopen

Ideetje van de Amerikaanse assistent van trainer/technisch directeur Ralf Rangnick als alternatief voor de aloude geldboetes. Die betalen de huidige miljonairs met de glimlach. Nu kost het ze tijd. Gaat je telefoon af in het stadion, dan mag je in de kleedkamer aan het rad draaien om je straf te bepalen.

Traditie sinds 2009

Red Bulleigenaar Dietrich Mateschitz wordt nog uitgelachen als hij als kersverse eigenaar van een vierdeklasser roept dat Duitsland hem op een dag zal feliciteren met de titel. Langzaam maar zeker verandert de hoon in ontzetting. De Oostenrijkse club in Oost-Duitsland dendert door alle divisies heen, breekt alle toeschouwersrecords en bereikt twee jaar geleden al een paar weken de koppositie boven Bayern en een tweede plaats in het eindklassement van een van de sterkste competities ter wereld.

Voetbal is nu niet bepaald de extreme sport waarmee Red Bull zich tot dusver heeft geprofileerd, maar het idee om vanaf de amateurliga op te klimmen en van daar uit Bayern München uit te dagen is de ultieme challenge. Een soort parachutespringen zonder parachute.

RB Leipzig is Bayern al voorbij als meest gehate club in Duitsland. For the record: RB staat natuurlijk voor Red Bull, maar vanwege de Duitse reglementen is het officieel RasenBallsport Leipzig. In het stadion, waar nu wekelijks 40.000 mensen aan de bar tussen tien soorten Red Bull kunnen kiezen en met Red Bullvlaggetjes zwaaien, hangt een spandoek met de tekst: traditie sinds 2009.

Buiten Leipzig denken ze daar heel anders over. Waar de club ook komt in Duitsland is er protest van de goed georganiseerde supporters, die zelfs een landelijk congres beleggen om de acties te coördineren.

In Berlijn krijgen de bezoekers een pamflet:

De tegenstander van vandaag belichaamt alles wat we niet willen. Een reclameproduct gedreven door financiële drijfveren, spelers met eurotekens in hun ogen. Met fans die gehersenspoelde consumenten zijn.

In München is er een demonstratie en hangen er gigantische spandoeken Bullen raus aus unserem sport.

In Jena werken de fans de hele week aan een tientallen meters lang spandoek met de tekst: Red Bull, de begrafenisondernemers van de voetbaltraditie. In Stuttgart voorkomen fans een vriendschappelijke wedstrijd tegen Leipzig.

En zo kunnen we nog wel even verder gaan. Ralf Rangnick die tot 2015 zowel technisch directeur van RB Salzburg als RB Leipzig is, doet zijn bijnaam De Professor eer aan en gaat de discussie niet uit de weg: ‘Ik kan me er makkelijk vanaf maken en erop wijzen dat Bayern München ook niet bij iedereen in de smaak valt. Maar ik geef toe dat onze club de lont in het kruitvat lijkt van een al veel langer lopend conflict. Hoeveel traditie heeft het voetbal nodig? Hoeveel commercie is nog gezond? Wij zijn blijkbaar een speerpunt in die discussie geworden.’

Rangnick wijst er graag op dat Leipzig een authentieke club is. Een club met een duidelijk plan en beleid. Een club die investeert in jeugd en goede scouting. Een club met traditie sinds 2009 inderdaad. Pioniers in de voetbalprairie.

Europa League maakt kennis met de Red Bull-revolutie

Stadion

Zijn wedstrijden speelt RB Leipzig in een fonkelnieuwe arena. Gebouwd voor het WK in 2006. Maar wat moet de stad met zo’n stadion na het toernooi? De hoogst spelende lokale club trekt op topdagen een paar duizend toeschouwers. Dat Red Bull niet alleen vleugels geeft maar ook een lange adem heeft, blijkt wel uit het contract voor de naamgeving van het stadion, dat al snel wordt getekend. Vijf wedstrijden vooruitdenken is voor veel clubs al lange termijn, maar een contract voor vijftig jaar is ongekend.

De deal is snel gesloten, aangezien niemand enig idee heeft wat er anders met het stadion moet gebeuren. Bijna niemand dan, want op het hoofdkantoor van Red Bull is voetbal net toegevoegd aan de al uitpuilende portefeuille van sportprojecten. Alle elementen voor een nieuwe club zijn aanwezig: stadion, achterland, verkoopmarkt.

Pionnen

Op 14 mei 2009 is het zover. De licentie van een amateurclub wordt overgenomen en na Oostenrijk, Ghana, Brazilië en de Verenigde Staten is de voetbaltak van Red Bull officieel geland in Duitsland. Voetbal is nu niet bepaald de extreme sport waarmee het energiedrankje zich tot dusver heeft geprofileerd, maar het idee om vanaf de amateurliga op te klimmen en van daar uit Bayern München uit te dagen is de ultieme challenge. Een soort parachutespringen zonder parachute.

In Leipzig wordt aan een voetbalverhaal geschreven dat afkomstig is van de tekentafels van adverteerders, die als enig doel hebben hun energiedrankje te promoten. Niet via ouderwetse shirtsponsoring maar met een wereldwijd concept, waarmee de befaamde slogan ‘Red Bull geeft je vleugels’ uitgedragen moet worden.

Europa League maakt kennis met de Red Bull-revolutie

Leipzig is in eerste instantie slechts een van de pionnen in het schaakspel waarmee de Oostenrijkse firma de voetbalmarkt wil veroveren. Net als de City Group (Abu Dhabi) en Aspire (Qatar) zet het bedrijf in op de globalisering van het voetbal. In Afrika en Zuid-Amerika worden talentenacademies opgericht.

Salzburg, São Paulo, Leipzig, Accra, New York. Het klinkt als een concerttour maar het zijn de punaises in de voetbalwereldkaart op het hoofdkantoor van de voetbalafdeling van Red Bull. Red Bull sponsort geen clubs, het bedrijf neemt ze over.

De clubkleuren, het logo, de stadionnaam. De transformatie van vereniging tot reclameobject leidde overal tot felle protesten, ook in de eigen achtertuin. Met een handtekening werd de lokale voetbalclub overgenomen. De supporters van de traditieclub Austria Salzburg waren hun club voorgoed kwijt. De violet-witte clubkleuren wisselde Mateschitz in voor de rood-blauwe blikjeskleuren. Het oude logo liet hij direct overal verwijderen. Ineens hingen er rode stieren.

In Salzburg klinkt het gemor van de nieuwe aanhang steeds luider. De Oostenrijkse kampioen blijkt immers niet meer dan een satellietclub te zijn van het naar de Bundesliga opgerukte Leipzig.

De nieuwe directie was glashelder. De supporters van Austria Salzburg mochten alleen nog binnen als ze de nieuwe kleuren zouden dragen. Iets wat de meesten weigerden. ‘Geen compromissen, dit is een nieuwe club. Er is geen traditie, er is geen geschiedenis en er is geen archief.’

Zonder de oude aanhang maar met de peperdure Lothar Matthäus en Giovanni Trapattoni op de bank, is meteen duidelijk in welke dimensies er wordt gedacht. Eigenlijk is Oostenrijk al snel te klein voor de ambities. De Oostenrijkse Bundesliga is sindsdien een koers met één paard, want Salzburg is sinds de overname in 2005 intussen al negen keer kampioen geworden. Veel nieuwe Red Bulldrinkers heeft dat kunstje niet opgeleverd.

Integendeel, in Salzburg klinkt het gemor van de nieuwe aanhang steeds luider. De Oostenrijkse kampioen blijkt immers niet meer dan een satellietclub te zijn van het naar de Bundesliga opgerukte Leipzig. Aan de andere kant van de Alpen ligt een veel groter afzetgebied. Daar in Duitsland, in het hart van het wereldvoetbal. Van vlaggenschip wordt Salzburg dan ook al snel bevoorradingsschip voor Leipzig. Bijna twintig spelers doen de route Leipzig-Salzburg.

‘We zijn geen opleidingsclub’, mopperde trainer Óscar García vorig seizoen al openlijk. Hij is intussen vertrokken. Verdediger Martin Hinteregger weigert zelfs als eerste de overstap te maken. ‘De manier waarop Salzburg door Leipzig kapotgemaakt wordt, vind ik jammer. Onder aan de streep zijn het toch twee verschillende verenigingen maar echt alles wordt weggehaald uit Salzburg, die club pakt wat ze wil.’ Niet veel later volgt een open brief van de Salzburgsupporters. Er is totaal geen begrip voor de overschrijvingen van de beste spelers: ‘Salzburg is geen lopend buffet voor Leipzig.’ Vanuit Leipzig wordt het afgedaan als ‘populistische onzin’.

Dayot Upamecano (links, Leipzig) en Xavier Schlager in een duel tijdens de EL-match van twee weken geleden.
Dayot Upamecano (links, Leipzig) en Xavier Schlager in een duel tijdens de EL-match van twee weken geleden.© belgaimage

Feit is dat Salzburg jaar in jaar uit er niet in slaagt om de Champions League te halen, Leipzig wel. Pas na maanden juridisch gehakketak geeft de UEFA groen licht voor deelname van twee teams van dezelfde eigenaar in Europa. Op de een of andere manier is het de juristen van Red Bull gelukt om de clubs op papier te ontvlechten.

Derby

Hoe de relaties bekoeld zijn blijkt afgelopen zomer wel als Ralf Rangnick gewoontegetrouw de opvolger van de naar Liverpool vertrokken Naby Keïta uit de Salzburg school wil halen. Daar staat zijn opvolger al klaar, maar supertalent Amadou Haidara blijkt ineens nog voor een paar jaar extra vastgelegd te zijn door Salzburg. Voorheen onderhandelde Rangnick altijd met zichzelf, aangezien hij directeur bij beide clubs was. Nu mag dat dus niet meer. En eigenlijk zouden ze niet verbaasd moeten zijn, want Dietrich Mateschitz staat erom bekend niet tevreden te zijn als hij ergens anders meer kan krijgen.

Afgelopen zomer lijkt alles even helemaal anders te gaan. Zowel Salzburg als Leipzig moet kwalificatiewedstrijden spelen om mee te mogen doen in Europa, Salzburg in de Champions League, Leipzig in de Europa League. Beide ploegen hebben in de heenwedstrijd 0-0 gespeeld en moeten het thuis afmaken. Salzburg lijkt nu eens echt de Champions League te halen. Na 67 minuten staat er 2-0 op het scorebord tegen Rode Ster Belgrado en is het feest in de Red Bull Arena. Twee minuten later staat het 2-2 en daar blijft het bij. Geen Champions League en weer Europa League.

In Leipzig staat het na 69 minuten 1-2 tegen Zorya Loehansk. De 2-2 volgt en in de negentigste minuut zorgt een strafschop alsnog voor een Houdini-achtige ontsnapping.

Met grote gevolgen. Want de beide ontknopingen zorgen voor de Red Bull derby. Die vond twee weken geleden plaats. En het werd een zoete overwinning voor RB Salzburg: 2-3. Een van de drie goals van de Oostenrijkers werd gemaakt door… Amadou Haidara.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content