Het falen van de favorieten: een analyse

© BELGAIMAGE

Voor Duitsland (winnaar 2014), Argentinië (finalist 2014) en Spanje (winnaar 2010) was dit een WK om snel te vergeten. Wat liep er fout en wat zijn de gevolgen? Een analyse.

De zorgeloosheid van Duitsland

Joachim Löw blijft dus toch. Uit een rondvraag die het Duitse weekblad Kicker na de WK-blamage van Duitsland deed, bleek dat 70 procent vond dat hij als bondscoach niet kon doorgaan. Een opmerkelijk resultaat, want eigenlijk werd Löw niet echt aan de schandpaal genageld. Ook al bleken een aantal analisten zich moeilijk te kunnen voorstellen dat Löw na deze ramp gewoon zou blijven zitten. Maar intimi wisten wel beter. Wat zou hij anders moeten doen? Een club trainen is niet meer aan hem besteed, Löw zou bezwijken onder de stress. Hij is bovendien vergroeid met de nationale ploeg. Twaalf jaar als bondscoach, in vijf grote toernooien minimaal de halve finale gehaald, dat duidt op vakmanschap. Dan kun je de ontgoocheling al eens wegspoelen.

De Duitse voetbalbond veegt gewoon verder met oude bezems.

Joachim Löw deed het. Hij trok zich na de pijnlijke uitschakeling drie dagen heel alleen terug in zijn woning in Freiburg, het heette dat hij verwikkeld was in een hard gevecht met zichzelf. Maar vanaf het moment dat de Duitse voetbalbond zijn vertrouwen in hem uitsprak, was de beslissing snel genomen. Löw, die 4 miljoen euro per jaar verdient en contractueel nog vastlag tot medio 2022, kondigde aan te blijven en de Mannschaft opnieuw op te bouwen.

Maar de wonden zijn niet geheeld. Wat was nu eigenlijk de reden van deze pijnlijke val op het WK? De verzadiging van een aantal (sleutel)spelers? De politieke kwestie rond Mesut Özil en Ilkay Gündogan die voor een foto hadden geposeerd met de Turkse president Erdogan? Of gewoon zelfoverschatting? De Duitse kwaliteitskrant Frankfurter Allgemeine ging een stap verder en vatte alles in één woord samen: zorgeloosheid. Een extreme zorgeloosheid van de technische leiding, Löw en manager Oliver Bierhoff voorop. Zij hadden als laatste tegenstanders voor het WK met Oostenrijk en Saudi-Arabië voor twee zwakke opponenten gekozen, voor teams van een veel minder kaliber dan de tegenstanders in Rusland. Zij hadden de ploeg ondergebracht in een hotel in Vatoetinki, omdat de spelers dan goed zaten voor de halve finale en de finale. Het vel van de beer bleek al verkocht voor hij geschoten was.

Ontzetting bij bondscoach Joachim Löw.
Ontzetting bij bondscoach Joachim Löw.© BELGAIMAGE

Die zorgeloosheid, zo gaat de krant verder, plantte zich over op de ploeg. De focus lag niet op de sport. Zo werd er een documentaire gemaakt over Toni Kroos en kregen de makers alle gelegenheid om tijdens het WK te filmen. Zo kreeg de manager van Özil en Gündogan toegang tot het spelerskwartier omdat die ook de raadgever is van Löw. Dat schaadde de geloofwaardigheid van de bondscoach. En het zorgde uiteindelijk ook voor een groeiende irritatie. Er werd Löw ook aangewreven doelman Manuel Neuer een voorkeursbehandeling te geven en de inzet van de jonge spelers op training niet te honoreren. Het resulteerde in tweespalt in de groep, in communicatieproblemen tussen de routiniers en de jongeren. Joachim Löw heeft in Rusland gewoon slecht werk geleverd. Maar in de twaalf jaar daarvoor deed hij zoveel goede dingen dat Löw zich dat kon veroorloven. Hij verdient, vonden ze zeker binnen de Duitse voetbalbond, respect en loyaliteit.

Tot een koerswijziging komt het dus niet. De dag na de pijnlijke 0-2-nederlaag tegen Zuid-Korea zou Löw nochtans hebben laten verstaan dat er voor hem geen basis was om door te gaan, maar toen al praatte de voorzitter van de voetbalbond, Reinhard Grindel, op hem in om verder te doen. Omdat er geen plan-B was? Omdat de fantasie ontbrak om een goede opvolger te vinden? Op een afgang op het WK had niemand gerekend.

Zo veegt de voetbalbond dus verder met oude bezems. Ook manager Oliver Bierhoff blijft gewoon zitten. De fricties die er tussen beiden even waren, zijn uitgepraat. Het duo gaat zich beraden over de invulling van de trainersstaf. Er wordt gesproken over een nieuwe energie, maar woorden volstaan nu niet. Hoe een trainer die de nationale ploeg twaalf jaar lang naar zijn beeld vormde, voor vernieuwing moet zorgen, is voor velen een raadsel. Niet voor Löw zelf. Hij weet nu, zegt hij, op welke spelers hij kan rekenen en op welke niet. En hij kan in wezen met iedereen verder, want op dit moment is er geen enkele international die ermee wil stoppen. Toch zal Löw een aantal van die spelers op wie hij in het verleden bouwde, pijn moeten doen. Dat was tot dusver niet bepaald zijn sterkste punt.

Iniesta, Silva en Busquets speelden liever met Aspas in de spits, maar werden niet gehoord.

Hoe dan ook moet Joachim Löw, die zich voor het WK nog een visionair noemde, zichzelf in vraag stellen. Hij heeft de Duitse nationale ploeg stijl en een bepaalde voetbalcultuur bijgebracht, maar is zijn op balbezit gebouwd spel nog wel de juiste tactiek? En het belangrijkste is: spelers beoordelen op hun prestaties en niet op hun verleden en verdiensten.

Tijdens het WK is Duitsland begonnen aan een nieuwe episode. Op 6 september volgt de eerste wedstrijd voor de nieuwe Nations League, tegen Frankrijk. Meer dan welke andere bondscoach ook zal Joachim Löw met veel scepsis worden gevolgd. Hij heeft zichzelf onder een gigantische druk geplaatst. Nieuwe nederlagen dreigen zijn status, los van de schade die ook aan de nationale ploeg wordt toegebracht, helemaal te verbrokkelen. Dat standbeeld zou overeind gebleven zijn indien hij zelf was opgestapt.

De tweespalt bij Spanje

‘De wedstrijd waar ik in mijn carrière het meest van genoten heb, was de finale van het EK 2012 tegen Italië. En toen speelden we zonder nummer 9. ‘ Het is een recente uitspraak van Xabi Alonso, die u vorige week kon lezen in dit blad. De oud-international vat daarmee de discussie samen die al jaren als een splijtzwam de Spaanse nationale ploeg verdeelt. Op het WK 2010 in Zuid-Afrika, waar Spanje uiteindelijk wereldkampioen werd, ging Xabi Alonso samen met Xavi en Sergio Busquets bij Vicente del Bosque pleiten om met een mannetje meer op het middenveld te spelen, om het spel vloeiender te maken. Dat betekende wel dat Fernando Torres, de nummer 9 en de held van het EK 2008, naar de bank moest. De bondscoach luisterde en de gevolgen zijn bekend: Spanje won het WK 2010 én het EK 2012. In beide finales speelde het zonder een echte diepe spits, met een ‘valse 9’. Maar op het WK 2014 koos Del Bosque, tegen de mening van zijn middenvelders in, voor Diego Costa in de punt. Met hem in de ploeg verloor La Roja met 1-5 van Nederland en met 0-2 van Chili. Op het WK in Rusland speelde het met de genaturaliseerde Braziliaan in de ploeg gelijk tegen Portugal, Marokko en Rusland, en won het, na een lucky goal van Costa, met 1-0 van Iran. Veel succes leverde de tactiek met de bonkige spits in de basiself dus niet op.

Fernando Hierro troost Sergio Ramos.
Fernando Hierro troost Sergio Ramos.© BELGAIMAGE

Nochtans waren er in de oefenwedstrijden van Spanje in aanloop naar dit WK al voortekenen dat het met Costa in de ploeg heel moeizaam voetballen was. Het beste voetbal van Spanje zagen we in de tweede helft van de oefenmatch tegen Argentinië. Een swingend La Roja maakte toen in 45 minuten vier goals en won met ruime 6-1-cijfers. De lichtjes geblesseerde Diego Costa had tijdens de rust plaats moeten ruimen voor Iago Aspas. Een aantal anciens in de ploeg, zoals Andrés Iniesta, David Silva en Busquets, hoopten dat die prestatie bondscoach Julen Lopetegui het geweer van schouder zou doen veranderen. Ze lieten hem ook weten dat ze liever niet met Costa speelden en dat ze een voorkeur hadden voor Aspas, maar ze botsten op een muur. Toen de voorbereiding op het WK goed en wel begon, werd het hen helemaal duidelijk dat Lopetegui voluit de kaart Costa wilde trekken en dat hij de ploeg in functie van hem wilde laten voetballen. De twee delen misschien niet toevallig dezelfde makelaar: Jorge Mendes.

Toen de clan anti-Costa voelde dat Lopetegui niet te vermurwen was, raakte ze ietwat gedemotiveerd, zo schrijft El País. Het ontslag van de bondscoach twee dagen voor de eerste wedstrijd van Spanje op het toernooi leek voor een aantal spelers dus eerder een godsgeschenk. Hun enthousiasme werd echter al snel in de kiem gesmoord toen ook Fernando Hierro hun wens om met Aspas voorin te spelen naast zich neerlegde. Bovendien werd de interim-bondscoach wat wantrouwig, want waren zij die niet akkoord gingen met de manier van spelen nog wel gefocust genoeg? Het was in ieder geval opvallend dat Andrés Iniesta in de achtste finale tegen Rusland op de bank begon.

Roman Zobnin probeert een schot van Andrés Iniesta af te blokken.
Roman Zobnin probeert een schot van Andrés Iniesta af te blokken.© BELGAIMAGE

Natuurlijk mag het plotse ontslag van Lopetegui, drie dagen voor de wedstrijd tegen Portugal, ook niet onderschat worden. Saúl Ñíguez liet zich tijdens het WK al ontvallen dat het niet het goede moment was en Koke zei na de uitschakeling tegen Rusland: ‘Ze namen onze leider weg.’ Want hoe je het ook draait of keert, Lopetegui had de kern samengesteld. Hij had spelers geselecteerd met een bepaald idee in het achterhoofd. Het gros van hen kende hij ook door en door omdat hij al met hen samenwerkte bij de U19 en de U21. Denk maar aan Thiago, Isco, Koke, Rodrigo, Carvajal, Asensio, De Gea… Dat hij plots moest breken met die jongens, was een slag in hun gezicht. Maar zijn positie was onhoudbaar. Want hoe kun je je spelers verbieden om met contractonderhandelingen en transfers bezig te zijn in aanloop naar het WK om dan zelf achter de schermen een overstap naar Real Madrid te bekonkelen? En hoe kun je als toekomstig trainer van de Koninklijke een nationale selectie leiden? Dat Luis Rubiales, de kersverse bondsvoorzitter, Lopetegui meteen ontsloeg, hoefde niet te verbazen. De bondscoach had blijkbaar ook nagelaten om de bond op de hoogte te brengen van zijn gesprekken met Real.

Jorge Sampaoli weigerde na de uitschakeling van een mislukking te spreken.

Wie er nu met de vinger gewezen moet worden na het fiasco van La Roja op dit WK, is nog altijd niet duidelijk. Nochtans lag de weg naar de finale voor Spanje open, omdat het aan de ‘goede kant’ van de tabel was terechtgekomen. Hierro zei na afloop dat hij een ‘zuiver geweten’ had. Veel kun je hem ook niet verwijten. Hij probeerde de door Lopetegui uitgestippelde lijn verder te trekken, maar botste op een verdeelde kleedkamer. Nu Iniesta zijn afscheid van de nationale ploeg heeft aangekondigd, zijn de twee architecten van de successen van 2008 tot 2012 er niet meer bij. Xavi hield het na het WK in Brazilië al voor bekeken. Misschien moet Spanje zijn voetbalfilosofie herzien. De nieuwe bondscoach zal op zijn minst enige tactische flexibiliteit in de groep moeten brengen.

De geruchten bij argentinië

Hij had zich beter dan ooit voorbereid op het WK. Na 2006 (kwartfinale), 2010 (kwartfinale) en 2014 (finale) wist Lionel Messi, op 24 juni 31 geworden, dat het nu of nooit zou zijn voor hem. Hij werd ook geholpen door de omstandigheden: in de Champions League werd FC Barcelona begin april uitgeschakeld door AS Roma, de finale van de Copa del Rey werd al op 21 april gespeeld en FC Barcelona was al eind april kampioen. In de laatste twee wedstrijden van het seizoen speelde Messi nauwelijks: tegen Levante (de enige competitiematch die verloren ging, met 5-4) zat hij niet in de selectie en tegen Real Sociedad viel hij in op 23 minuten voor het einde. Ook privé stelde de Vlo alles in het werk om topfit aan het WK te beginnen. Hij verbouwde een deel van het gymnasium in zijn huis zodat hij aan kickboksen kon doen. Die sport helpt bij de coördinatie en versterkt veel spiergroepen. Hij volgde een dieet en had dagelijks contact met de kinesist van de nationale ploeg. Bondscoach Jorge Sampaoli deed er bovendien alles aan om het hem naar de zin te maken. Zo bood hij hem enkele dagen vakantie aan voor hij zich bij de selectie voegde, maar Messi weigerde. Hij wilde als kapitein het goede voorbeeld stellen en vloog daarom meteen na de laatste competitiewedstrijd van Barça naar Buenos Aires.

Bondscoach Jorge Sampaoli met bondsvoorzitter Claudio Tapia.
Bondscoach Jorge Sampaoli met bondsvoorzitter Claudio Tapia.© BELGAIMAGE

De voorbereiding van Argentinië werd overschaduwd door allerhande insinuaties en geruchten. Zo ontstond er een schandaal rond Sampaoli. De bondscoach zou zich vergrepen hebben aan een vrouwelijk lid van het keukenpersoneel in het sportcomplex in Buenos Aires waar de nationale ploeg zich klaarstoomde voor het WK. Een officiële klacht kwam er nooit, maar het nieuws ging al snel viraal. Bondsvoorzitter Claudio Tapia reageerde verontwaardigd: ‘Elke dag gebeurt er iets om de selectie te beschadigen. Ik vind het vooral vervelend omdat de mensen die geviseerd worden, ook familie hebben. Ze hebben kinderen en echtgenotes en aan hen wordt niet gedacht wanneer die leugens naar buiten worden gebracht.’ Ook Messi kwam tijdens de zogeheten beschadigingscampagne in het vizier. Net één jaar na zijn huwelijk zou er een serieuze haar in de boter zitten tussen hem en zijn vrouw en jeugdliefde Antonella Roccuzzo. Dat werd echter al vrij snel ontkracht door Antonella zelf. Voor de laatste groepsmatch tegen Nigeria reisde ze zelfs speciaal af naar Rusland met de drie kinderen om haar man een hart onder de riem te steken. Ze postte ook een gezinsfoto op Instagram met de boodschap: ‘Altijd samen en nu meer dan ooit bij jou’.

Ook sportief verliep de voorbereiding niet van een leien dakje. De grootste aderlating was het uitvallen van eerste keeper Sergio Romero. Dat bleek des te meer toen zijn vervanger Willy Caballero in de tweede poulewedstrijd tegen Kroatië vreselijk in de fout ging. Hij speelde te kort in op een ploegmaat en Ante Rebic kon van de blunder profiteren. Sampaoli greep in en zette tegen Nigeria derde keeper Franco Armani in doel. Een wedstrijd op leven en dood met een doelman die zijn debuut maakt bij La Albiceleste, geef toe: je moet maar durven.

Ontlading bij de Argentijnen nadat Gabriel Mercado hen op een 1-2-voorsprong zette tegen Frankrijk. Van links naar rechts: Cristian Pavón, Angel Di María, Lionel Messi en Mercado.
Ontlading bij de Argentijnen nadat Gabriel Mercado hen op een 1-2-voorsprong zette tegen Frankrijk. Van links naar rechts: Cristian Pavón, Angel Di María, Lionel Messi en Mercado.© BELGAIMAGE

Wat opviel tijdens het WK, was hoe de bondscoach nog elke wedstrijd aan zijn ploeg leek te sleutelen. Hij stuurde vier keer een ander basiselftal de wei in en vaak dan ook nog eens in een andere opstelling. Het waren evenveel pogingen om Messi zo goed mogelijk te omringen, want ‘dit is Messi’s Argentinië, niet het mijne’, zei Sampaoli al voor het WK. Na de uitschakeling in de achtste finale tegen Frankrijk werden dan ook niet zozeer de spelers geviseerd, maar vooral de bondscoach én de mensen bij de bond die verantwoordelijk waren voor zijn aanstelling. Dat zijn bondsvoorzitter Claudio Tapia en Daniel Angelici. Die laatste, de voorzitter van Boca Juniors, wordt beschouwd als de sterke man achter de schermen. Zij kondigden vorige week aan dat ze zouden gaan samen zitten met Sampaoli, die de handdoek nog niet in de ring wil gooien. Na de uitschakeling weigerde hij immers van een ‘mislukking’ te spreken, hij noemde de vroegtijdige aftocht van Argentinië eerder een ‘frustratie’. Hij zou graag doorgaan tot de Copa América in 2019. Een ontslag zou de financieel noodlijdende Argentijnse voetbalbond ook handenvol geld kosten. Maar in hoeverre is de positie van Sampaoli nog houdbaar? En wat met zijn geloofwaardigheid naar spelers als Gonzalo Higuaín en Paulo Dybala, die amper van de bank af kwamen? Verwacht wordt dat Tapia en Angelici toch zullen proberen Sampaoli ervan te overtuigen zelf op te stappen. Als opvolgers doen de meest onmogelijke namen de ronde: van Diego Maradona tot Pep Guardiola.

De vraag is ook wat er nu met de ploeg gebeurt. Javier Mascherano (34) en Lucas Biglia (32) gaven al aan dat ze stoppen, Sergio Agüero (30) wil doorgaan, wie er ook aan het hoofd komt van de nationale ploeg. Het grote mysterie is Lionel Messi. Die hult zich, zoals steeds, in stilzwijgen. Volgens sommigen zou hij al voor het WK beslist hebben om te stoppen bij La Albiceleste, maar het is wachten tot hij dat ook officieel uitspreekt. Kapt hij ermee, dan kan dat bevrijdend werken. Voor hem – een enorme last valt dan van zijn schouders – maar ook voor de ploeg. Kijk maar naar wat er met Zweden gebeurd is sinds Zlatan Ibrahimovic er de brui aan gaf…

29

In zijn drie poulewedstrijden samen maakte Duitsland slechts 29 overtredingen. Dat is het laagste aantal van alle deelnemende landen aan het WK.

70

In vier matchen schoot Spanje 70 keer op doel. Alleen België en Brazilië deden beter (allebei 77).

6

Zoveel doelpunten maakte Lionel Messi op in totaal vier WK’s. Daarmee is hij slechts de vierde Argentijn op de ranglijst, na Gabriel Batistuta (10), Diego Maradona (8) en Guillermo Stábile (8).

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content