Hoe Arsenal vanuit een verloren positie volop meedoet voor een plaats in de Champions League

© GETTY

Na twee achtste plaatsen op rij doet Arsenal dit seizoen weer mee om een plek in de topvier. In tweeënhalf jaar tijd is het Mikel Arteta gelukt de cultuur binnen de club te veranderen.

Door Süleyman Öztürk (Voetbal International)

Met nog tien duels tot het einde van het seizoen heeft Arsenal de beste papieren om achter Manchester City, Liverpool en Chelsea het vierde Champions League-ticket te veroveren. Jaren geleden werd lacherig gedaan als Arsène Wenger trots terugkeek op een topvier-klassering. De vierde plek werd symbool voor het afglijden van de Noord-Londenaren. De Fransman sprak erover alsof het om een echte prijs ging en daarom werd plagerig gesproken over de Wenger-trophy.

Van 2006 tot en met 2015 eindigde Arsenal op de derde of vierde plaats. Tien seizoenen op rij en elk jaar werd de stemming in het stadion een beetje grimmiger. De hashtag #wengerout ging op een bepaald moment een eigen leven leiden. Op de meest curieuze plekken op de wereld kon je een gek tegengekomen die vond dat de Franse coach moest vertrekken. Na 22 jaar, in 2018, bleek de magie uitgewerkt en moest Arsenal zichzelf opnieuw gaan uitvinden.

Ondankbare taak

Dat proces heeft enige tijd in beslag genomen. Unai Emery had de ondankbare taak de eerste coach te zijn na het Wenger-tijdperk. Met de Spanjaard aan het roer bereikte de ploeg de finale van de Europa League. De vijfde plek in de competitie leek een prima uitgangspunt op weg omhoog. Daarna kwamen de twijfels en bleek het gat met de top toch te groot.

Bij zijn aanstelling zei Arteta dat hij een ‘culture’ wilde gaan installeren die vanzelf zou gaan leiden tot een ‘winning mentality’

Een kleine tweeënhalf jaar geleden – in december 2019 – legden The Gunners hun lot in handen van een jonge, ambitieuze manager. Mikel Arteta had als assistent van Pep Guardiola drieënhalf jaar ervaring opgedaan bij Manchester City en durfde de uitdaging aan bij de club waar hij als speler vijf seizoenen onder contract stond. Bij zijn aanstelling zei hij dat hij een ‘culture‘ wilde gaan installeren die vanzelf zou gaan leiden tot een ‘winning mentality‘.

Het zijn de standaardteksten van een trainer die bij een nieuwe club binnenstapt. Arteta wist dat het niet makkelijk zou gaan worden. Hij heeft onderweg fouten gemaakt, heeft grote teleurstellingen moeten verwerken en het scheelde niet veel of hij was vorig seizoen ontslagen. Begin dit seizoen werd de alarmklok opnieuw geluid. Het eerste competitieduel met Brentford ging met 0-2 verloren, daarna bleek Chelsea een maatje te groot en in derde wedstrijd walste Manchester City met 5-0 over de Londense ploeg heen. Nul punten, nul goals voor en negen goals tegen. Dan duurt een interlandperiode extreem lang.

Hoe Arsenal vanuit een verloren positie volop meedoet voor een plaats in de Champions League
© GETTY

Arteta bleef in die periode kalm en trouw aan zijn visie. Met de juiste veranderingen, een paar resultaten die goede kant opvallen en volharding in de eigen werkwijze moest er vanzelf een kentering komen. Hij had gezien hoe dat bij Guardiola werkte en was ervan overtuigd dat hij de leergierige, jonge knapen bij Arsenal tot een aardig elftal kon smeden.

Martin Ødegaard is zich de laatste weken aan het ontwikkelen tot een attractie van Bergkampiaanse allure

Een van die groeibriljanten is Martin Ødegaard. Afgelopen zomer voor 35 miljoen euro definitief overgenomen van Real Madrid, nadat hij eerst een half jaar op huurbasis voor de club was uitgekomen. De Noor is zich de laatste weken aan het ontwikkelen tot een attractie van Bergkampiaanse allure. Met zijn fluwelen balbehandeling, snelle denkwerk en ragfijne passes is hij de speler die voorzichtig doet terugdenken aan oude tijden.

Ødegaard is nog altijd maar 23 jaar en voetbalt in de Premier League in zijn eigen ritme. Hij kan het tempo bepalen door net naast het tempo te gaan zitten. Na zeven jaar finetunen en proberen, via huurperiodes bij onder meer SC Heerenveen, Vitesse en Real Sociedad, beleeft hij dit seizoen zijn grote doorbraak op het hoogste niveau. Bij een topclub.

Begin maart had de middenvelder een cameraploeg uit eigen land op bezoek. Tegenover de zender TV 2 was hij lovend over Mikel Arteta. ‘Ik ben nooit een manager tegengekomen die zo scherp is op de details en de kleine dingen in wedstrijden’, bekende Ødegaard. ‘Dat helpt me ontzettend. Ik vind het fascinerend en probeer zo veel mogelijk in me op te nemen. Ik had meteen een zwak voor hem. Voordat ik op huurbasis tekende, had ik een Zoom-gesprek met hem. Hij was toen heel precies in hoe hij me als speler zag, hoe hij me wilde gaan gebruiken en op welke manier hij mij kon helpen.’

Hoe Arsenal vanuit een verloren positie volop meedoet voor een plaats in de Champions League
© GETTY

Transformatie

Met Ødegaard is een van de nieuwe gezichten van de ploeg genoemd. Hij is lang niet de enige. Sead Kolasinac, Calum Chambers en Pablo Mari kwamen in actie tijdens de eerste drie competititieduels die begin dit seizoen verloren gingen. Alle drie komen ze inmiddels uit voor andere clubs. Arsenal staat dankzij het werk van Wenger voor initiatiefrijk en aanvallend voetbal.

De basis voor de huidige transformatie ligt achterin. Arteta stond er eind vorig seizoen op dat de defensie versterkt zou worden met spelers die beter pasten bij zijn kijk op het spel. Ben White kwam voor 58 miljoen euro over van Brighton & Hove Albion. Voor doelman Aaron Ramsdale betaalde Arsenal bijna dertig miljoen euro. De Japanner Takehiro Tomiyasu werd overgenomen van Bologna. De opbouw van achteruit is aanzienlijk verbeterd. De traptechniek van Ramsdale is bovengemiddeld. Vanuit het doelgebied fungeert hij als extra aanvaller. White was buiten Engeland een totaal onbekende speler wiens transfersom nogal wat verbazing opwekte. De samenwerking tussen hem en de Braziliaan Gabriel Magalhães verloopt goed en biedt houvast voor de toekomst.

Alle zes aankopen in de zomerse transferperiode waren 23 jaar of jonger. Een bewuste strategie

Het is hier en daar al eens opgemerkt dat Mikel Arteta werkt met de jongste ploeg in de Premier League. Alle zes aankopen in de zomerse transferperiode waren 23 jaar of jonger. Een bewuste strategie. Samen met de talenten uit de eigen opleiding moeten zij het geraamte gaan vormen van een herkenbare ploeg. Van een nieuw Arsenal dat de topclubs weer brutaal in de ogen durft te kijken.

Met de structuur die er nu ligt kan komende zomer gericht worden gezocht naar nieuwe versterkingen. Die aankopen hoeven niet per se jong te zijn, bekende Arteta in gesprek met Sky Sports. ‘Ik denk dat we iets flexibeler kunnen zijn op dat gebied. We hebben op dit moment de jongste selectie in de competitie. De balans moet kloppen, daar moeten we scherp op zijn. Maar soms hoeft het niet aan leeftijd gerelateerd te zijn. Je hebt spelers van 23 die de loopbaan hebben van iemand van 29 omdat ze heel jong zijn begonnen. Het gaat ook om persoonlijkheid. Leiderschapskwaliteiten die spelers op hun 22ste, hun 24ste of 34ste hebben. Daarop zijn we veel meer gefocust dan de leeftijd.’

Hoe Arsenal vanuit een verloren positie volop meedoet voor een plaats in de Champions League
© GETTY

Open cultuur

Op de achtergrond hebben bij Arsenal grote veranderingen plaatsgehad. De hele scoutingsstaf is vorig jaar vervangen en opnieuw ingericht. Toni Lima is verantwoordelijk voor de Spaanse markt, Romain Poirot is erbij gehaald om in Frankrijk op zoek te gaan naar verbogen pareltjes en James Ellis werd bij Fulham weggelokt om alle talenten in Engeland voor de club in kaart te brengen. Zij rapporteren allemaal aan Eduardo Gaspar, kortweg Edu, die sinds 2019 als technisch directeur de sportieve lijnen aanzet. Hij is de eerste td uit de clubgeschiedenis van The Gunners. De voormalige middenvelder van onder meer Arsenal en Valencia vindt het belangrijk dat er geen eilandjes ontstaan, dat scouts elkaar informeren en opgedane kennis met elkaar delen.

Spelers wijzen in interviews op de goede onderlinge sfeer en zeggen zich welkom te voelen. Het is de signatuur van Arteta

Arteta benadrukt dat er moet worden samengewerkt. Dat er een open cultuur is waarin met elkaar wordt gesproken en mensen eerlijk durven te zijn. Spelers wijzen in interviews op de goede onderlinge sfeer en zeggen zich welkom te voelen. Het is de signatuur van Arteta, die daar vanaf de eerst dag mee bezig is geweest. Hij liet zijn werkkamer verplaatsen om dichter bij de andere coaches en werknemers te zijn. Normaal zat de hoofdtrainer van Arsernal gescheiden van de rest. Arteta kijkt nu via de ramen uit op de trainingsvelden en is slechts een paar passen verwijderd van de mensen met wie hij de club weer omhoog moet stuwen.

Hij blijkt ook een liefhebber van motiverende teksten. Slogans die moeten bijdragen aan de cultuur waarover hij sprak tijdens zijn eerste persconferentie. Hij liet er een aantal op de muren aanbrengen ter inspiratie en herinnering. ‘Train to win‘, is zo’n quote die de spelers elke dag zien op weg naar het trainingsveld.

Spelers moeten het leuk vinden bij Arsenal te horen. Ze moeten graag komen trainen en zichzelf niet boven de groep plaatsen door uit te stralen dat bepaalde regels niet op hen van toepassing zijn. Arteta pikte het gedrag van Pierre-Emerick Aubameyang niet en zag zich genoodzaakt de aanvaller uit de selectie te zetten. De speler zelf verklaarde onlangs dat het puur een probleem van de trainer met hem was. Bij Barcelona is hij weer blij en bij Arsenal was hij dat niet.

Voor een coach is het lastig manoeuvreren met spelers die niet op dezelfde golflengte zitten. Arteta probeert bij Arsenal een familiaire sfeer te creëren. In een artikel op de website van de Evening Standard, een Londense krant, stond beschreven hoe een van de Arsenal-spelers eerder dit seizoen de kantine kwam binnenlopen en daar tot zijn verbazing Braziliaanse vlaggen zag hangen, personeel in gele kleding zag lopen en op tafel allerlei Zuid-Amerikaanse hapjes zag liggen. Themalunches zijn voor Arteta een manier om de jongens uit het buitenland een warm gevoel te geven. Om de spelersgroep dichter bij elkaar te brengen.

Hoe Arsenal vanuit een verloren positie volop meedoet voor een plaats in de Champions League
© GETTY

Hongerig en herkenbaar

Het verbeterde werkklimaat achter de schermen vertaalt zich naar het veld. Arteta heeft een jonge, ambitieuze en hongerige groep gecreëerd. Een elftal dat herkenbaar voetbal speelt en bij een beetje tegenslag niet meteen ver terugvalt. Thomas Partey krijgt een steeds belangrijkere rol als controleur naast Granit Xhaka. De twintigjarige Gabriel Martinelli is een opwindende speler op de linkerflank. Vorige week maakte hij grote indruk in de verloren topper tegen Liverpool. Keer op keer snelde hij langs Trent Alexander-Arnold alsof hij er niet stond. De Braziliaan heeft de afgelopen seizoen last gehad van blessures, maar is in potentie een wereldtopper. In een goed draaiend elftal kan hij de volgende stap zetten.

Zoals Bukayo Saka heeft geprofiteerd van de koersverandering. Hij is twintig jaar, international en sinds zijn zevende aan de club verboden. Hij begon onder Arteta als linksback, heeft linksbuiten gestaan en zelfs op 10 en is nu een vaste kracht op de rechterflank. ‘Het duurde een tijdje voordat ik had uitgevogeld wat voor speler hij was’, zei Arteta vorig jaar eens over hem. Alexandre Lacazette is als spits belangrijk als aanspeelpunt. Zijn trainer roemt zijn spelintelligentie en zegt dat hij de onderschatte kwaliteit bezit spelers om zich heen beter te laten renderen.

‘Vanaf nu moet de kwaliteit omhoog’

Een vierde plaats aan het eind van de rit zou een geweldige beloning zijn voor het werk dat de afgelopen twee jaar is verricht. Maar eigenlijk is dat pas het begin, weet ook Arteta. Wordt komende zomer net zo belangrijk als de vorige zomer?’, wilde een Sky Sports-verslaggever onlangs van hem weten. ‘Belangrijker’, meende hij. ‘Ik denk dat nu het moment is om naar een hoger niveau te komen. Het is ons gelukt de balans in de selectie te verbeteren. Financieel ziet er allemaal veel beter uit in de relatie tot de minuten die bepaalde spelers maken. De balans is nu veel beter verspreid over de hele selectie. Vanaf nu moet de kwaliteit omhoog.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content