Mohamed Ihattaren: van wonderkind tot probleemkind bij PSV

© BELGAIMAGE
Mayke Wijnen Medewerker van Sport/Voetbalmagazine.

Nederland kneep zijn handen dicht toen Mohamed Ihattaren Oranje boven Marokko verkoos. Het ‘grootste talent in tijden’ zou op het EK dé verrassing kunnen worden, klonk het. Maar twee jaar na zijn debuut bij PSV is hij na een nieuw incident aan zijn laatste kans bezig. Portret van een straatschoffie.

Bij PSV zijn ze de vragen over Mohamed Ihattaren ondertussen een beetje beu. Al sinds het begin van het seizoen is er een hoop te doen rond de negentienjarige speler en niet, zoals voorheen, in positieve zin. Het kroonjuweel van de jeugdopleiding werd de afgelopen jaren zo de hemel in geprezen dat zijn val keihard aankomt. Hoe heeft het zover kunnen komen?

Zestien jaar is hij pas wanneer Mark van Bommel hem begin 2019 laat debuteren bij PSV. Zijn rugnummer 52 verraadt dat hij van ver komt – hij kwam zelfs nog niet uit voor het belofte-elftal. Ihattaren is daarmee de op vier na jongste debutant bij de Eindhovenaren en de eerste ooit die eerder zijn opwachting in het eerste dan in Jong PSV maakt.

Aanvankelijk posteert Van Bommel hem op de flank, maar al snel krijgt Ihattaren zijn geliefde nummer-10-positie toegewezen. De spelmaker komt dat seizoen aan twaalf duels voor PSV en wordt overladen met complimenten. Er gaan stemmen op dat hij voor Oranje moet worden opgeroepen en de vergelijkingen met de grootste spelers op aarde buitelen over elkaar. Eerlijk is eerlijk: dat is niet gek. Binnen het team van Van Bommel is hij niet de speler die in een draaiende ploeg rustig wordt gebracht, hij is de olie die de haperende machine weer doet draaien. En dat als – inmiddels – zeventienjarige.

Mo’tje voor en Mo’tje na

De superlatieven bij PSV en het grote publiek zijn niet nieuw voor Ihattaren. Zijn hele leven al is het Mo’tje voor en Mo’tje na. Bij zijn jeugdclub SV Houten in Utrecht hoor je de standaardverhalen: al na twee minuten hadden ze daar genoeg gezien, deze jongen zou niet lang bij een amateurclub blijven. Het wordt een topclub. Mohamed is acht jaar wanneer hij naar PSV vertrekt.

Ik ben blij dat Schmidt niet de trainer van Maradona is geweest, want dan hadden we nooit de echte Maradona gezien.’

Makelaar Mino Raiola

Aanvankelijk traint hij één dag in de week in Eindhoven. Wanneer dat er meer worden, zegt één van zijn broers zijn baan als leraar geschiedenis op om hem te kunnen brengen. Naast zijn chauffeur is hij ook zijn begeleider – zoals alle familieleden nauw betrokken zijn bij de carrière van de jongste telg.

Na drie jaar slaat Ihattaren een elftal over en omdat het aantal trainingen opnieuw toeneemt, stelt de club voor dat hij voortaan met de trein van Utrecht naar Eindhoven zal reizen. Moeder Saffia reageert dat hij dan niet meer komt: ‘Mijn zoon is elf, ‘ zegt ze volgens haar zoon in een gesprek met Andy van der Meijde, ‘die gaat niet alleen met de trein. Dan gaan we naar Amsterdam.’ De club regelt daarop een huis voor het gezin, dat voor zijn droom naar Eindhoven verhuist. De stap van smeltkroes Kanaleneiland in Utrecht naar de rust van een nieuwbouwwijk is groot, maar zijn familie heeft alles over voor dat ene doel: zorgen dat Mohamed slaagt.

Verwend

In het gezin Ihattaren heeft Mohamed-Amine, zoals zijn volledige naam luidt, dan ook een aparte status: als jongste van zes is hij de benjamin van het stel. Zijn vader, moeder, broers en zus behandelen hem ook zo. ‘Ik hoefde me nergens zorgen om te maken. Voetballen en slapen, dat is waar het in mijn leven om draaide’, zegt Ihattaren daarover in een interview in Voetbal International. ‘Ik doe alles voor mijn familie, dat is de enige manier waarop ik ze kan terugbetalen voor al hun steun.’

Hij is verwend en ondeugend, maar omdat hij zijn streken begeleidt met een guitige blik en een olijke lach komt hij ermee weg. Sterker nog: hij krijgt er alles mee gedaan. ‘Mohamed weet dat heel slim uit te spelen’, zegt zijn broer Youssef Ihattaren in 2019 in PSV Magazine. ‘Hij is ons kleine broertje en wanneer hij van één van ons iets niet mag, gaat hij van de een naar de ander, net zolang tot iemand groen licht geeft. Dan staan wij met onze mond vol tanden. Ook met verjaardagen wordt hij overladen met cadeaus.’

Mohamed Ihattaren is verwend en ondeugend, maar omdat hij zijn streken begeleidt met een guitige blik en een olijke lach krijgt hij er alles mee gedaan.
Mohamed Ihattaren is verwend en ondeugend, maar omdat hij zijn streken begeleidt met een guitige blik en een olijke lach krijgt hij er alles mee gedaan.© BELGAIMAGE

Waar Mohamed in de voetbalwereld lieflijk Mo wordt genoemd, is en blijft hij voor zijn familie Mohamed-Amine. Zijn broer spreekt hem één keer met zijn bijnaam aan, maar daar is de jongste niet van gediend. Die naam is er enkel voor de mensen in de voetbalwereld: zijn broer moet hem gewoon met zijn volledige naam aanspreken. ‘Mohamed heeft echt een eigen wil’, zegt Youssef lachend.

Ihattaren kan niet anders dan dat beamen: ‘Op straat wilden de beste voetballers met mij spelen, maar ik zei tegen hen: ‘Met jullie speel ik niet.’ Dus werd er niet gevoetbald tot ik met de minderen in een team stond. Van de besten winnen, dát was de uitdaging. (…) Ik wilde alle ballen krijgen, winnen en dan stoppen. Op het hoogtepunt’, zegt hij in datzelfde interview.

Straatschoffie

In Kanaleneiland, een achterstandswijk in Utrecht, staat de deur van de familie Ihattaren altijd open. Mensen lopen in en uit, iedereen kan blijven eten en wanneer er iets overblijft, wordt dat gedeeld met anderen. Het is een gezellige bedoening en iedereen kent elkaar.

Mohamed kennen ze als de spring-in-’t-veld die iedereen in de buurt aanspoort om te voetballen, altijd en overal. Wanneer er niemand buiten is, roept hij ze stuk voor stuk bij elkaar en als de jongens geen zin hebben en als alibi wijzen op hun nieuwe stappers, haalt hij hun voetbalschoenen hoogstpersoonlijk thuis op. Tegen Mohamed zeg je geen nee.

Wanneer Ihattaren in de winter van 2019, hij is dan zestien, mee op trainingskamp mag met de selectie van PSV, zegt hij tegen zijn familie: ‘Ik ga erheen en ik ga niet meer weg bij het eerste.’ Zo geschiedde. Typerend voor Mohamed, zeggen ze. Hij kent geen twijfel, geen angst.

Ihattaren is een straatschoffie en een spraakwaterval. Hij is rad van tong en blaakt van het zelfvertrouwen. Niet onterecht: wanneer hij de bal beroert brengt hij anderen in vervoering. En omdat hij buiten het veld net zo’n bravoure toont, maar ook zijn charmes in de strijd gooit, wordt hij al gauw de lieveling van iedereen.

Verlies van zijn vader

Maar de altijd vrolijke Ihattaren is het lachen inmiddels vergaan. In plaats van die ondeugende kop, krijgen we vaker een boze blik te zien. Het jaar van zijn doorbraak gaat dan ook gepaard met het grootste dieptepunt in zijn leven: in oktober 2019 verliest Ihattaren zijn vader na een ziekbed.

Iedereen heeft er alles aan gedaan om hem te helpen. Hij zal nu zelf moeten veranderen. Het ligt aan hem of hij nog voor PSV zal uitkomen.’

PSV-coach Roger Schmidt

Mustapha Ihattaren is tot dan zijn grootste supporter. Hij is degene die ’s ochtends het ontbijt voor zijn zoon klaarzet, die glunderend langs de lijn staat en die nóóit zal zeggen dat hij slecht heeft gespeeld. Pa Ihattaren verdedigt zijn zoon altijd. ‘Toen ik voor de jeugdteams van Nederland speelde, stond hij te stralen. Zijn zoon in Oranje, dat vond hij fantastisch’, zegt Ihattaren in gesprek met VI ruim een jaar geleden. Wanneer er kort na het overlijden van zijn vader steeds harder door de Nederlandse en Marokkaanse bond aan hem wordt getrokken, heeft hij zijn keuze al gemaakt. ‘Mijn vader heeft zich er nooit over uitgesproken, maar op zijn ziekbed zag ik het al aan zijn ogen. Ik wist hoe trots hij was wanneer ik voor Nederland speelde. Het was voor mij daardoor heel simpel.’

Het verlies van zijn vader heeft hem uiteraard enorm aangegrepen. ‘Af en toe ben ik gewoon op. Fysiek en in mijn hoofd. Ik kom soms moeilijk in slaap, dan blijf ik er maar aan denken. Het heeft grote invloed op me.’ In datzelfde interview zegt hij dat het leven in een ander perspectief is komen staan, voetbal in het bijzonder. ‘Ik ben er de afgelopen maanden achter gekomen dat voetbal eigenlijk niet heel belangrijk is. Het gaat in het leven om familie, vrienden en mensen. Al ken ik je niet, dan sta je voor mij boven voetbal. Ik moet straks trainen, maar als er nu iets met jou gebeurt, ga ik met je mee naar het ziekenhuis. Laat het voetbal dan maar, mensen zijn het belangrijkste. Zo heb ik het van mijn vader geleerd.’

Mohamed Ihattaren is een van de grootste talenten die de jeugdopleiding van PSV voortbracht.
Mohamed Ihattaren is een van de grootste talenten die de jeugdopleiding van PSV voortbracht.© BELGAIMAGE

De klad erin

Niet wetende hoe groot het leed is dat zich achter de voordeur Ihattaren afspeelt, zien ze op het veld dat hij nog altijd het beste van zichzelf geeft. Nederland knijpt zijn handen dicht dat het na het mislopen van Sergiño Dest – die voor de VS koos – dit talent vermoedelijk wél op het EK zal zien. Bondscoach Ronald Koeman maakte zich er zelfs persoonlijk hard voor en staat bekend ‘moeilijke’ jongens te kunnen raken.

Maar het EK wordt verschoven, Koeman vertrekt naar FC Barcelona en langzaam komt de klad erin bij Ihattaren. Tegen VI zei hij nog dat hij door Van Bommel anders naar voetbal was gaan kijken. ‘Het draait niet alleen om talent, maar juist om werken en extra investeren. Toen dat kwartje bij me was gevallen, ging ik soms om acht uur ’s ochtends naar de club om extra meters te maken.’

Zijn nieuwe flirt met Ajax is na alle ophef rond zijn persoon olie op het vuur.

Wanneer hij zich begin dit seizoen meldt bij PSV is Van Bommel echter al een tijdje weg. Interim-trainer Ernest Faber is inmiddels vervangen door Roger Schmidt en voor de Duitser staan werkethiek en ploegbelang voorop. Ihattaren begint te zwaar aan het seizoen en op trainingskamp laat hij het meermaals lopen. Hij wordt zelfs door zijn teamgenoten bij de lurven gepakt om hem bij de les te halen.

Wanneer Schmidt zijn nummer 10 herhaaldelijk op de bank zet, maakt hij hem nog maar eens duidelijk dat hij niet kan rekenen op privileges. Over zijn talent is geen twijfel, maar zijn houding zet de relatie tussen de twee op scherp: ongedisciplineerd trainen, ongezond eten en een spierblessure op een vrije dag wijten aan het werk bij een personal trainer, die hem al anderhalve maand niet blijkt te hebben gezien… het is slechts een greep uit een lijst met incidenten. Zelfs zijn grote voorbeeld en ‘broer’ Ibrahim Afellay ( zie kader) – zeker geen fan van Schmidt overigens – uit zijn zorgen. In het tv-praatprogramma Studio Voetbal zegt de oud-speler van PSV: ‘Mijn voetbalhart huilt. Zoveel potentie… Hij moet nu de handschoen oppakken. Het is aanhaken of afhaken.’

Eind vorig jaar hebben de trainer en het talent een goed gesprek en Schmidt looft de reactie van zijn middenvelder, die hem na zijn eerste goal van het seizoen tegen FC Utrecht half december zelfs opzoekt langs de lijn. Na een nieuwe treffer een week later zegt hij na afloop glunderend: ‘Je ziet het, ik lach alleen maar en ik geniet. Ik ben fit en blij. Ik voel me weer de Mo van vorig jaar. Ik ben de trainer dankbaar natuurlijk. De gehele staf. De tijd en de hulp die zij me hebben gegeven, en die ik nog steeds krijg, dat zal ik niet vergeten.’ Ihattaren lijkt het licht te hebben gezien.

Laatste kans

Na het duel met Olympiakos in de Europa League, eind vorige maand, gaat het echter weer mis. Ihattaren is voor de derde keer dit seizoen ziek geweest en begint zodoende op de bank. De middenvelder kan zijn teleurstelling niet voor zichzelf houden en begint zich negatief naar anderen te uiten. ‘Hij toonde een totaal gebrek aan discipline, professionaliteit en motivatie. Volledig onacceptabel’, aldus Schmidt.

Het jaar van zijn doorbraak gaat gepaard met het verlies van zijn vader.

Wanneer het niet gaat zoals Ihattaren het wil, wil hij weleens de kont tegen de krib gooien, zo was hij als jeugdspeler al. Het verhaal van de materiaalman die tegen de zin van de voetballer – die nog vrije trappen wil nemen – de lichten al uitdoet, is exemplarisch. Ihattaren komt niet veel later binnen met een leeg net en zegt tegen de beste man dat hij de tien ballen in de bosjes kan gaan zoeken.

Na de Europese wedstrijd voegt hij nog een nieuw hoofdstuk toe aan zijn fratsen. Terwijl zijn ploeg tegen Olympiakos uit Europa wordt geknikkerd, deelt Ihattaren likes uit aan bevriende Ajaxspelers die zich wél plaatsen voor de volgende ronde van de Europa League. Onhandig, misschien ook niet meer dan dat voor een teleurgestelde speler van zijn leeftijd, maar het is niet voor het eerst dat hij met Ajax flirt. Na alle ophef rond zijn persoon en het feit dat zijn contractverlenging op zich laat wachten, gooit hij met zijn laatste actie nog wat olie op het vuur. Het is voor PSV zelfs reden om een officieel statement de deur uit te doen: ‘De volledige staf, spelersgroep en directie heeft er de afgelopen periode alles aan gedaan om Ihattaren te ondersteunen en van waarde te laten zijn voor PSV. Die mogelijkheid heeft hij niet aangegrepen.’

Mohamed Ihattaren vliegt trainer Roger Schmidt in de armen na zijn treffer tegen FC Utrecht.
Mohamed Ihattaren vliegt trainer Roger Schmidt in de armen na zijn treffer tegen FC Utrecht.© BELGAIMAGE

Ihattaren wordt buiten de selectie gelaten voor de topper met Ajax en Schmidt gaat nog maar eens in op de situatie van zijn nummer 10. Hij geeft aan dat hij nu écht aan zijn laatste kans bezig is. ‘Iedereen heeft er alles aan gedaan om hem te helpen. Hij zal nu zelf moeten veranderen. Het ligt aan hem of hij nog voor PSV zal uitkomen.’ Pakt hij die kans niet, dan gaat hij op de transferlijst, zo klinkt het binnen de club – een flinke aderlating voor een van de grootse talenten die PSV ooit grootbracht. Zelfs zijn teamgenoten zouden nu wel klaar met hem zijn, een lezing die zijn zaakwaarnemer Mino Raiola overigens tegenspreekt. ‘Deze trainer is de weg kwijt’, zegt hij in De Telegraaf. In VI voegt hij daar nog aan toe dat hij blij is ‘dat Schmidt niet de trainer van Maradona is geweest, want dan hadden we nooit de echte Maradona gezien.’

Hoe dan ook: de onverschrokkenheid die Mohamed Ihattaren al op zo’n jonge leeftijd zo ver heeft gebracht, heeft hem inmiddels achterhaald. Zijn bravoure en sterke eigen wil zijn nu zijn grootste valkuilen. Is hij met zijn mentaliteit ongeschikt voor topvoetbal, of blijkt hij nog gewoon een jongen van negentien te zijn die worstelt met zichzelf? Het antwoord zal van hemzelf komen. Afgelopen weekend speelde hij in elk geval weer twintig minuten mee tegen Fortuna Sittard.

Mo en Ibi

Bij zijn jeugdclub SV Houten wordt Mohamed Ihattaren al gauw Mo Afellay genoemd, een verwijzing naar Ibrahim Afellay. De vergelijking is niet gek: beiden zijn van Marokkaanse afkomst, groeien op in de straten van Utrecht en zijn begiftigd met een ongekende techniek die ze op de nummer-10-positie etaleren. Wanneer Afellay in de zomer van 2019 terugkeert bij PSV, kan Ihattaren zijn geluk niet op. Mo en Ibi zitten naast elkaar in de kleedkamer en de oudste ontfermt zich als een broer over het toptalent.

Na een jaar neemt Afellay alweer afscheid van PSV en toevallig of niet, maar zonder zijn ‘grote broer’ blijkt Ihattaren het lastig te hebben in de veranderde omstandigheden. De twee hebben zelfs geen contact meer, zo zei Afellay half oktober in een uitzending van Studio Voetbal: ‘Hij heeft mijn nummer en kan me altijd bereiken, maar ik ga me niet opdringen. Zijn omgeving is hierin nu cruciaal. Hij moet mensen om hem heen hebben die hem aan zijn oor trekken en zeggen: ‘Hey luister, grote vriend. Nu ga je heel gauw normaal doen.’ Hij heeft genoeg broers en die zullen dat ongetwijfeld tegen hem zeggen.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content