Over het succes van de Londense clubs: ‘Rond Arsenal en Chelsea hangen vooral veel vraagtekens’

Met Arsenal en Chelsea in de Europa League en Tottenham en Liverpool in de Champions League staan vier clubs uit Engeland in de Europese finales. Sport/Voetbalmagazine trok naar Londen en sprak er onder meer met Jonathan Wilson, gevierd sportjournalist van The Guardian, over de redenen voor dat succes.

Jonathan Wilson is een gerespecteerd columnist voor The Guardian, waar hij geldt als de expert inzake tactische beschouwingen, en richtte acht jaar geleden ook The Blizzard op. Een driemaandelijks e-zine van en voor echte voetbalbeesten, met verrassende verhalen vanover heel de wereld.

De Britse sportjournalist heeft ook al vijf boeken op zijn actief. Zijn Inverting the pyramid, een boek over de tactische evoluties binnen het mondiale voetbal, werd in 2009 bekroond met de prijs van Football Book of the Year.

Jonathan Wilson mag dus gerust betiteld worden als een autoriteit aangaande tactische analyses. Sport/Voetbalmagazine sprak met hem af in Londen voor een gesprek over het succes van de Engelse clubs in Europa. Met focus op de drie ambassadeurs uit Londen: Chelsea, Arsenal en Tottenham.

‘Bij de tien rijkste clubs ter wereld zitten er zes uit Engeland’, begint Wilson zijn betoog. ‘Het heeft dus niet zozeer met filosofie te maken, zoals Italië met het catenaccio in de jaren zestig, of Nederland met het totaalvoetbal in de jaren zeventig.’

Die rijkdom van de Engelse clubs is echter niet van gisteren, waarom dan nu pas dat Europese succes? Dan komen we volgens Wilson toch bij het tactische uit, en bij de figuur van Pep Guardiola, waar Wilson vorig jaar nog een boek over uitbracht.

‘De Premier League is sinds zijn komst minder fysiek en minder slopend geworden. Vergeleken met vorig jaar werden er tot 25 procent minder tackles uitgevoerd – al blijft de Engelse competitie op dat vlak koploper in Europa.’

‘Bovendien wordt er door de topploegen nu veel meer op balbezit gespeeld. Tussen 2003 en 2006 gebeurde het zelden dat een ploeg meer dan zeventig procent balbezit had, terwijl dit seizoen elke zes wedstrijden telkens minstens één team meer dan 67 procent balbezit behaalde. Er wordt dus minder aan een constant hoog tempo gevoetbald.

‘Dat heeft te maken met de kapitaalkracht van de topclubs – de top zes is zich gaan afscheiden van de rest – alsook met de impact van Guardiola en zijn Manchester City. De kleinere teams zijn zich in een afwachtende rol gaan schikken: de tegenstander laag opvangen en af en toe mikken op een counter.’

Lees verder onder de foto

Een volgende reden voor de hoogconjunctuur is de stabiliteit bij de topclubs. Wilson: ‘Klopp, Pochettino en Guardiola konden iets opbouwen. En Unai Emery heeft de rare specialiteit om uit te blinken in de Europa League. Kijk naar de periode rond 2015, toen de Engelse ploegen het niet goed deden in Europa: er was simpelweg te veel verandering onder de trainers.’

De journalist van The Guardian gaat wat specifieker in op de clubs en begint met een bedenking. ‘De CL-finale dit jaar is eigenlijk een gekke affiche: Tottenham heeft al sinds 1961 geen titel meer gewonnen en Liverpool sinds 1990. Een echt ‘kampioenenduel’ kun je dit dus niet noemen.

‘Het succes van Liverpool zat er wel aan te komen, vorig seizoen verloren ze eigenlijk onterecht van Juventus. Dat van Tottenham is verrassender, en je moet eerlijk durven zeggen: het heeft in deze CL-campagne wel het nodige geluk gekend, zowel tegen Dortmund, Man City als Ajax.’

De Spurs staan bekend omwille van hun verzorgde passing game, maar volgens Wilson schuilt er achter de voetbalfilosofie van architect Mauricio Pochettino een ander basisidee. ‘Pochettino vertelde onlangs in El País over de Europese halve finale van 1975 tussen Leeds en FC Barcelona, met Cruijff en Neeskens. Leeds had een oude, afgeleefde ploeg, maar won toch. Puur op karakter en geestdrift. Voor Pochettino is dat duel het bewijs dat het mentale primeert op het tactische of technische. Die uitspraak komt dus van de man die constant tactisch varieert’, lacht Wilson. ‘Maar kijk naar zijn aanpak in de tweede helft tegen Ajax, dat was lange ballen en rechttoe-rechtaanvoetbal. Wat ik zo mooi vind aan Tottenham is dat ze het vaak met Engelse jongens doen.’

‘Als de Spurs de CL winnen, zullen ze serieuzer genomen worden door de rest van Europa. Want tot nog toe had Tottenham een beetje de reputatie van losing team, altijd net niet. Met de meest prestigieuze trofee op de schouw zal dat veranderen. Bovendien worden ze dat interessanter voor potentiële topspelers. Grote talenten zullen meer en meer kiezen voor de Spurs in plaats van Chelsea bijvoorbeeld.’

Naast grote fan en kenner van Pep Guardiola heeft Jonathan Wilson ook een zwak voor Jurgen Klopp. ‘Hoe knap Man City ook voetbalt, het spel van Liverpool begeestert mij meer. Liverpool excites me, Man City I admire. City probeert vroeg te scoren en dan de match te doden door de bal rond te tikken. Toen Klopp in Liverpool arriveerde, zei hij: ik wil het Engelse voetbal teruggeven aan de Engelsen. Dat idee van de tegenstander opjagen is interessant om te zien en werkt nog ook. Klopp erkende in een interview dat hij voor zijn befaamde gegenpressing de mosterd haalde bij het Engelse voetbal uit de jaren tachtig. Hij verwees daarbij naar het fysieke spel van Aston Villa, Liverpool en Nottingham Forest. Heel energiek, een beetje anti-intellectueel, want in feite hadden de Engelse ploegen van toen geen idee waarmee ze bezig waren. (lacht) We hanteerden wel hoge pressing, alleen benoemden we dat niet zo en deden we dat gewoon zonder veel nadenken.’

‘Chelsea was dit seizoen te afhankelijk van Eden Hazard. In het begin dachten we: wauw, misschien kan Sarri hier al in zijn eerste seizoen brengen wat hij deed bij Napoli. Achteraf bekeken was die sterke start toch vooral te danken aan Hazard, die zijn WK-vorm nog enkele maanden aanhield’, analyseert Wilson het seizoen van de Blues. Sinds het debacle in de League Cup, met dat Kepa-incident, doen ze het eigenlijk behoorlijk. Terwijl ik dacht dat het toen gedaan zou zijn voor Sarri.’

‘Ik, en vele fans, zitten met veel vragen wanneer het over Chelsea gaat. Wat zijn hun plannen? De club heeft nooit uitgeblonken in een duidelijke visie. Meestal kijken ze buiten de landsgrenzen wat werkt en nemen ze dat over. Nu wilden ze het sensationale Napoli van Sarri kopiëren, maar ze lieten hem niet de spelers kiezen die daarbij horen. Hij moest recent ook weer via via vernemen dat ze Pulisic hadden gekocht als vervanger voor Hazard. Sarri moet een team kunnen bouwen, maar Chelsea heeft de gewoonte om een trainer die geen prijs haalt al na een jaar buiten te zwieren.’

Al is ook Sarri niet vrij van zonden, stelt de Britse journalist. ‘Ik snap niet goed wat hij deed met Kanté, in principe zijn beste middenvelder. Door de komst van Jorginho speelt Kanté nu hoger, maar daar rendeert hij minder. Bovendien zit je dan met een middenveld dat amper kan scoren: Jorginho, Kanté, Kovacevic. Voorin loopt met Higuaín bovendien een spits die te oud is geworden. Alles moét dus van de bevliegingen van Hazard of de vrijschoppen van Willian komen. De jonge Engelse middenvelder Loftus-Cheek zou eigenlijk veel meer moeten spelen, hij is de toekomst van Chelsea.’

Ook wat die andere Londense club in de Europa League-finale betreft, zit Wilson met een boel onduidelijkheden. ‘Het is moeilijk om iets zinnigs te vertellen over Arsenal’, beweert de analyticus van The Guardian. ‘Ik ontwaar immers niet in één typisch kenmerk in het spel van Arsenal dit seizoen. Soms spelen ze dominant, soms op de counter. Soms briljant, soms vechtend voor een resultaat. Er zit totaal geen lijn in. De enige constante is dat Emery op een of andere manier toch weer sterk presteert in de Europa League. Een heel rare specialiteit is dat. (lacht)

‘Zijn probleem is dat hij niet graag met twee spitsen speelt, terwijl zijn twee beste spelers wel allebei spits zijn: Aubameyang en Lacazette. Özil gebruikt hij liever ook niet, terwijl dat zijn meest creatieve speler is, maar defensief te weinig en niet gedreven genoeg.

‘Ik vind dat Emery de zwakste kern heeft van de teams uit de top zes in de Premier League’, besluit Wilson. ‘Hoe ze verder evolueren in het post-Wèngertijdperk zal in grote mate afhangen van wie ze deze zomer bijhalen – ze moeten dringen verjongen en de kern in de breedte versterken – , maar de voorzitter heeft al meermaals aangegeven dat ze niet te veel geld willen uitgeven. Niemand weet ook over welk budget ze beschikken. Er hangt een waas van mist rond Arsenal.’