Van PSG tot PSG 2.0: de nieuwe anatomie van een topclub

© Belga Image

Vijf jaar na de overname van Paris Saint-Germain is het duidelijk: de Qatari’s zijn er om te blijven. Een schets van de evolutie van PSG tot PSG 2.0.

De kaarten zullen wel toevallig zo verdeeld zijn. Vanavond neemt Paris Saint-Germain het op tegen Manchester City in de kwartfinales van de Champions League 2015/16. Een ontmoeting tussen twee clubs die weer op het Europese toneel zijn verschenen dankzij de overname door een investeringsfonds uit het Midden-Oosten.

De ene (City) vanuit Abu Dhabi in de zomer van 2008, de andere (PSG) vanuit Doha drie jaar later. De Citizens mogen dan wel hun plaats onder de zon hebben verworven in het uiterst concurrentiële Engelse voetbal, hun Europese leerproces heeft wat langer aangesleept.

Na het inloopseizoen 2011/12 (tweede in de Ligue 1, uitschakeling in de Europa League) rukt het Parijse project van Qatar Sport Investment (QSI) daarentegen onstuitbaar op richting het beoogde doel: de Champions League winnen. Meer nog: voor haar vierde kwartfinale op rij is de Parijse club licht favoriet en alle supporters hopen op een nieuwe halve finale, 21 jaar na de laatste halve eindstrijd.

‘In hun eigen land kun je beide clubs moeilijk vergelijken’, beweert Youri Djorkaeff, ex-speler van PSG en de Blackburn Rovers. ‘City moet opboksen tegen economische en sportieve grootmachten, terwijl PSG op een eiland zit. Aan de andere kant lijkt de visie van het bestuur van PSG samenhangender en duidelijker. Leonardo heeft vlug de basis gelegd in de eerste twee jaar en sindsdien trekken ze zo goed mogelijk nieuwe spelers aan, verbeteren ze hun fouten en nemen ze klippen. Hun parcours in Europa en hun wurggreep in de Ligue 1 pleiten voor hen.’

Fauteuilclub

Zondag 13 maart 2016. Vier dagen na de CL-kwalificatie op Stamford Bridge tegen Chelsea en twee dagen na het onwaarschijnlijke gelijkspel van Monaco op eigen veld tegen Reims (2-2) speelt PSG op verplaatsing tegen Troyes, de rode lantaarn van de Ligue 1, om de vroegste kampioen uit de geschiedenis te worden (op speeldag 30). Na winst (0-9) zet PSG Monaco op 25 punten op acht speeldagen van het einde.

David Luiz kopt
David Luiz kopt© Belga Image

De vraag circuleerde of de landskampioen niet gewoon genoegen zou nemen met een gelijkspel om de nieuwe titel de week erop te vieren in het eigen Parc des Princes tegen naaste achtervolger Monaco. Zozeer berust de strategie van QSI in hoofdzaak op het imago van de club, op de ongebreidelde groei van het ‘merk’ (dezelfde obsessie die overheerst bij Real Madrid en Manchester United) en op een even ontzagwekkend als doeltreffend businessplan.

Sinds 2011 zijn alle cijfers explosief gegroeid. Om te beantwoorden aan de door de UEFA vereiste Financial Fair Play zijn de mannen van Nasser al-Khelaifi, de voorzitter van PSG, een offensief in alle richtingen begonnen. De website is beschikbaar in meerdere talen, de club mikt bijna uitsluitend op sponsors van wereldniveau en voorafgaand aan het seizoen worden er alleen toernooien gespeeld in opkomende landen met een sterke afzetmarkt (VS, Azië).

‘Het project van de aandeelhouder is om van PSG een van de tien grootste sportmerken ter wereld te maken. Onze groei is internationaal georiënteerd, van Azië tot Noord-Amerika via het Midden-Oosten’, oppert Fabien Allègre, merchandisingdirecteur van de club.

‘PSG is een lifestylemerk, dat goed overeenstemt met ons imago en overal fans heeft’, vat Servane de Pompignan het samen, de directrice van Levi’s in Frankrijk, fabrikant van heren- en damesjassen voor PSG. ‘Het Parc des Princes is de plaats waar je gezien moet worden.’

Cotton club

Om de club te helpen verkopen had de vroegere eigenaar, het Amerikaanse pensioenfonds Colony Capital, zijn gedelegeerde voorzitter Robin Leproux gevraagd om de tribunes te ‘zuiveren’. Na de dood van twee supporters in 2006 en 2010 en talrijke confrontaties tussen rivaliserende groepen reorganiseerde de Parijse bestuurder de tribunes van het Parc door onder meer de abonnementen stop te zetten van de supporters van de tribunes Auteuil en Boulogne, de twee spionkoppen, de plaatsen willekeurig toe te wijzen en het samenscholen in verenigingen te verbieden. Het seizoen erop nam QSI de club over. In minder dan een jaar groeide de arena van de hoofdstad uit tot een spektakeltempel. ‘De veiligheid is hersteld en dat is heel goed’, zegt Alain Cayzac, een historische bestuurder en voorzitter van PSG tussen 2006 en 2008. ‘Een stadion, dat zijn vlaggen, gezangen, passie eenvoudigweg. Ik heb de indruk dat er een nieuwe politiek heerst met Jean-Claude Blanc, minder willekeurige abonnementen bijvoorbeeld. We gaan naar een versoepeling van de regels. We schuiven op in de goeie richting.’

Zlatan Ibrahimovic
Zlatan Ibrahimovic© Belga Image

‘Aangezien de abonnees de mogelijkheid hebben om via een intern platform een enkele keer hun plaats te verkopen, valt de club de oud-abonnees voortdurend lastig. We worden met mails gebombardeerd met voorstellen voor ongeveer alle producten van PSG’, vertelt Philippe (42), die niet meer naar het Parc gaat sinds 2011. In december deed Nasser al-Khelaifi in de kolommen van Le Figaro zijn beklag over het gebrek aan steun van de supporters: ‘Ik zal nooit aanvaarden dat het publiek zich vijandig opstelt tegen onze spelers. Wij geven onze tijd, ons hart, onze passie voor het publiek. We hebben onze supporters nodig. Ik zou willen dat ze achter ons staan, van de eerste tot de laatste minuut. De ploeg heeft de fans en de sfeer in het stadion nodig om zichzelf te overstijgen.’ Zoals alle bestuurders in het Franse voetbal droomt al-Khelaifi ervan het onmogelijke te bereiken: fans/klanten die heel veel betalen voor vaak schamele matchen en onvoorwaardelijk hun clubliefde uitschreeuwen. Onder hen bestempelen sommige voormalige ultra’s van Boulogne of Auteuil PSG als ‘Qatar Saint-Germain’. Ze zijn een beetje zoals de zwarten van de Cotton Club in Harlem in de jaren twintig, die wel mochten optreden maar aan wie de gewone toegang ontzegd werd: white only.

Culture club

Aan de vooravond van de terugmatch tegen Chelsea daagt Zlatan Ibrahimovic, embleem van het Qatarese project in de Franse hoofdstad, op de persconferentie op met de woorden: ‘Al mijn respect voor het verleden, maar de club is geboren de dag dat de Qatari’s gekomen zijn.’ Een provocatie? De uithaal van de Zweed veroorzaakte nauwelijks opschudding, mede door de kwalificatie in Londen.

Een belediging aan de geschiedenis van een club die vijf halve finales (en twee finales) in Europese bekers op rij heeft gespeeld en spelers in zijn rangen had als Djorkaeff, Dahleb, Bianchi, Susic, Rocheteau, Surjak, Fernandez, Ardiles, Bats, Weah, Ginola, Rai, Lama, Okocha, Ronaldinho, Pauleta, Makélélé en… Leonardo, de man die Zlatan haalde. Bij Marseille of Saint-Etienne zou zo’n verklaring heel wat stof hebben doen opwaaien. Niet bij PSG 2.0. ‘Je moet er niet te veel belang aan hechten’, nuanceert Djorkaeff. ‘De spelers van vandaag hebben niet de cultuur van de geschiedenis van het spel. Dat is zo. In een interview verklaarde Thiago Motta niet te weten dat PSG ooit de beker voor bekerwinnaars won.’

De Parijse bestuurders, die nooit twee keer dezelfde fout begaan, hebben hun lesje geleerd. Op het moment van de nieuwe titel in Troyes tonen de spelers, allicht gebrieft, een zes met hun vingers om het aantal titels van de Parijse club te boekstaven. ‘Nasser is een grote voorzitter, een strateeg die zich weet te omringen en hij ontwikkelt de club als nooit tevoren. Hij kent de geschiedenis van PSG en nodigt zowel oud-spelers als oud-bestuurders uit. Er wordt verkeerd geoordeeld’, geeft Alain Cayzac aan.

Club house

We investeren geen 300 miljoen euro om twee jaar later weg te lopen

Jérôme Rothen

PSG heeft al tien trofeeën onder QSI: vier opeenvolgende titels sinds 2013, één Franse beker, drie supercups en twee Ligabekers. Dat dankt het ten dele aan Leonardo, de architect van het oorspronkelijke project. Zijn vlotheid in de omgang, zijn netwerken, zijn intellectueel vermogen (en natuurlijk de Private World Elite MasterCard van de club) hebben de komst mogelijk gemaakt van spelers die tot dan buiten het bereik van de club lagen: Ibra, Thiago Motta, Thiago Silva, Cavani, Lavezzi, Beckham, Verratti… Als speler (1996-1997) mag hij een onuitwisbare indruk hebben achtergelaten, zijn passage als bestuurder was niet onverdeeld positief. ‘Leo was een heerlijke speler, meertalig, goedgemanierd. Na zijn passage bij AC Milan (als speler van 1997 tot 2003 en daarna als bestuurder en trainer tot 2010, nvdr) werd hij meer manipulator. In zekere zin was hij voorbestemd om niet lang in Parijs te blijven, hij is een man van impulsen’, beweert een van zijn naasten. Als PSG een hoge prijs heeft moeten betalen om aan te schuiven aan de tafel van de machtigen – Pastore (42 miljoen euro), Marquinhos (32), Lavezzi (31) of Cavani (64) – gebeuren de aanwervingen tegenwoordig met kleine pennentrekken (David Luiz in 2014, ÁngelDi María vorig jaar als ‘grote’ aanwinst).

Lucas Moura
Lucas Moura© Belga Image

De Qatari’s zijn er om lange tijd te blijven. In tegenstelling tot Bernard Tapie bij Marseille (1986-1995) of het PSG van Canal+ (1991-2006), die uitsluitend in de eerste ploeg investeerden, streeft QSI ernaar te bouwen op lange termijn. De club verhuist naar een nieuw trainingscentrum over één, maximaal twee jaar. PSG haalde daarvoor de mosterd bij Arsenal en Real Madrid. Het budget voor dit ultramoderne centrum zal tegen de 300 miljoen euro uitkomen. ‘We investeren geen dergelijk bedrag om twee jaar later weg te lopen’, verklaart Jérôme Rothen, een andere ex-speler van de Parijse club. ‘Sinds hun komst hebben de nieuwe bestuurders veel geïnvesteerd in de damesploeg (nog in de race in de Champions League dit jaar, nvdr), ze financieren een handbalteam en daar houdt het niet mee op. In het trainingscentrum zal er ook een topacademie zijn om jonge spelers te vormen. De regio Île-de-France is een van de twee of drie plaatsen in de wereld waar de meeste jonge goudhaantjes rondlopen. De Qatari’s moeten daar sowieso aan denken, temeer omdat het de eerste ploeg aan Franse spelers ontbreekt. Voor het imago van de club en de betrokkenheid van de fans zouden er beter wat meer zijn.’

Buena Vista Social Club

Sinds het vertrek van Leonardo is het management van PSG enigszins veranderd. Jean-Claude Blanc, de vroegere administrateur van Juventus, stuurt de strategische dossiers aan. De wereldkampioen van 1994 werd niet vervangen. Olivier Letang, zijn vroegere assistent, houdt zich bezig met de transfers in nauw overleg met Nasser al-Khelaifi en Laurent Blanc. Nasser is uitgegroeid tot de centrale figuur van de club. ‘Hij is een belangrijke figuur in het Europese landschap. Doordat hij beIn Sports leidt, kan hij alle actoren ontmoeten die ertoe doen’, vertelt Youri Djorkaeff enthousiast.

‘Leonardo vormde de eerste trap van de raket. In zekere zin zijn we vandaag in de tweede fase. Nasser heeft veel en vlug geleerd van de eerste twee jaar met Leo. Hij is discreet, tactvol, intelligent. Hij kan standvastig zijn en tegelijk de consensus zoeken’, redeneert Roche. ‘Niet zeker dat Nasser vandaag David Beckham zou verkopen’, vervolgt een bron dicht bij de club. ‘Sindsdien heeft hij de vertrekpogingen van Motta, Cavani of Marquinhos perfect aangepakt. Hij heeft Di María gehaald en perfect de verlenging van Verratti of Blanc onderhandeld, juist voor Chelsea. Knap werk!’

Cine-club

Buiten een eventuele kwalificatie, tegen Manchester City, voor de halve finales zal de toekomst van PSG zich na de zomer aftekenen rond het netelige geval Ibrahimovic. De ‘oude’ Nasser zou hem al langer vastgelegd hebben, de ‘nieuwe’ wacht liever af. Een vertrek van het alfamannetje van de Parijse club (evenals dat van Cavani, Sirigu en Maxwell, waarvan sprake, na de recente transfer van Lavezzi naar China) zou een nieuw tijdperk inluiden voor de referentieclub van het Franse kampioenschap. Ondertussen zou PSG, in geval van winst tegen de Citizens, sowieso een grootmacht van het Europese voetbal (Barça, Real of Bayern) treffen bij de laatste vier. Een kans om zijn ware plek in Europa te situeren, ver van de zuurstofarme Ligue 1, waar het op eenzame hoogte iedereen verplettert en waar Zlatan, zijn veronderstelde beste speler, nooit schittert. ‘Gezien het seizoen dat het gedraaid heeft, kan PSG nog dromen. Ik geloof dat we het potentieel hebben om de finale te halen. We zullen het gauw weten’, oppert Jérôme Rothen.

Door Ricco Rizzitelli

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content