De dag dat De Gendt de Giro op zijn kop zette

Dag op dag acht jaar geleden zette Thomas De Gendt, toen 25, de strafste prestatie uit zijn carrière neer: solo winnen op de Stelvio.

‘Deze man schijft wielergeschiedenis. Op de flanken van de Stelvio. Daar ligt de streep. Daar staan de fotografen. Hij wint. Op de Stelvio. Ongelooflijk.’

Op 26 mei 2012 weerklinken deze woorden uit de mond van Renaat Schotte. Naast hem is José De Cauwer net twintig jaar ouder geworden. Thomas De Gendt wint op de Stelvio en doet daags voor de slottijdrit een gooi naar het podium in de Giro.

De eerste Belg die daarin slaagt na Johan Bruyneel in de Vuelta van 1995. En voorlopig ook de laatste (Jurgen Vandenbroeck haalde in 2010 het podium van de Tour na het schrappen van Alberto Contador en Denis Mensjov).

3476,9 km tot Stelvio

Dat Thomas De Gendt aan de start van de Giro verschijnt is op zich al een bijzonder toeval. Vacansoleil-DCM, zijn toenmalige ploeg, had de Oost-Vlaming namelijk in 2012 veel liever in de Tour gezien. Zeker na zijn knappe prestatie van het jaar ervoor in de Ronde van Frankrijk. De Gendt finishte zesde op L’Alpe d’Huez en wist in de laatste tijdrit ook nog een vierde stek weg te kapen.

Maar in 2012 laat hij Le Grand Boucle links liggen en kiest ie voor de Giro en de Vuelta. De reden? De Schorpioen van Semmerzake trouwt op 30 juni. En niemand die daar verandering in kan brengen.

3072,2 km tot Stelvio

Na drie ritten in Denemarken en met Taylor Phinney als maglia rosa zakt het peloton af naar Italië voor een eerste belangrijke test voor de favorieten op de eindzege. In Verona wacht een ploegentijdrit over 33,2 km.

Vooral de Italiaanse toppers Ivan Basso en Michele Scarponi trekken met een ei in hun broek de tijdrithelm aan, al blijft de schade beperkt tot respectievelijk 26 en 34 seconden. De ritzege is voor Team Garmin-Sharp met als kopman Ryder Hesjedal. Joaquim Rodríguez volgt op vijf seconden met zijn Team Katusja.

Thomas De Gendt eindigt met Vancansoleil-DCM op plek zeventien en moet 1’10’ prijs geven.

417 km tot Stelvio

De voorlaatste rit in lijn brengt het peloton van Treviso naar Alpe di Pampeago. Een tot dan toe spektakelarme Giro moet met een loodzwaar tweeluik voor de tijdrit helemaal ontploffen. De top vier, met Rodríguez in het roze en in zijn spoor Hesjedal, Basso en Scarponi, staan op dat moment nog binnen de twee minuten. Vooral de Spanjaard en de Canadees hebben de voorbije weken indruk gemaakt.

Thomas De Gendt kampeert op plaats negen. Hij volgt op 4’38’. Richting Alpe di Pampeago moeten vijf stevige hellingen beklommen worden. Roman Kreuziger is op de slotklim op weg naar de zege, terwijl een bedrijvige Scarponi in de achtergrond de Giro naar zijn hand probeert te zetten.

Tevergeefs. Na elfendertig demarrages en evenveel stoïcijnse counters van Hesjedal, is het uiteindelijk de Canadees zelf die een prik uitdeelt. Scarponi kan nog even mee, maar Rodríguez moet passen. Door een goede laatste kilometer kan de Spanjaard wel nog zijn roze trui redden.

En De Gendt? Die bolt een minuutje later over de streep. Nog niet wetend welke coup hij ’s anderendaags zal plegen.

219 km tot Stelvio

D-day voor de klassementsrenners. De laatste rit in lijn is meteen ook de koninginnenrit van de Giro d’Italia 2012. Een heuvelachtige aanloop over 150 km eindigt aan de voet van de steile Mortirolo. Maar dat is lang niet alles, want na de Mortirollo moet het peloton nog naar het dak van de Giro: de Passo dello Stelvio. 21,7 km klimmen met een gemiddeld stijgingspercentage van 7,2%.

Loodzwaar, maar toevallig ook de favoriete trainingsberg van een Oost-Vlaming uit Semmerzake. Al van bij de nieuwelingen komt Thomas De Gendt hier op stage. Een ritzege op zijn Stelvio is de ultieme droom.

Met een plan in het hoofd en met 5’40’ achterstand in het algemeen klassement staat de renner van Vacansoleil aan de start. Klaar om de Giro op z’n kop te zetten.

68,7 km tot Stelvio

De Mortirolo daagt voor het peloton op. Ivan Basso trekt bleek weg bij het aanzicht van de steile reus. Gemiddeld tien procent met enkele stroken boven de twintig. Ook De Gendt vreest voor het ergste, maar heeft, met Matteo Carrara, wel al een mannetje meegestuurd in de vroege vlucht.

Op de Mortirolo is het één grote chaos. De kopgroep spat volledig uit elkaar en in het peloton proberen enkele renners de oversteek te maken. Bij de favorieten is de speldenprik van Rodríguez slechts een voetnoot. Hesjedal geeft geen krimp en ook de andere klassementsrenners volgen nog goed.

56,6 km tot Stelvio

Er is een massa volk samengetroept op de top van de Mortirolo. Zij zien de Zwitser Oliver Zaugg hijgend en puffend als eerste boven komen. Achter hem is het een slagveld van jewelste. Christian Vande Velde en Andrey Amador volgen op een handvol seconden, Carrara nog wat verder.

Op 2’50’ rijdt een selecte favorietengroep voorafgegaan door, jawel, Thomas De Gendt. De Belg is net voor de top gaan aanvallen en heeft enkele meters voorgift vooraleer hij zich als een gek in de afdaling stort. Op zoek naar Carrara.

33 km tot Stelvio

Bij de start van de televisie-uitzending is De Gendt er al in geslaagd tot bij Amador te knallen. Vooral door Carrara’s berenwerk in de vallei heeft zich achter Zaugg nu een groepje van zes gevormd: De Gendt, Amador, Damiano Cunego, Jon Izagirre, Mikel Nieve en Tanel Kangert. Vande Velde en Carrara hebben voorin de rol dus moet lossen.

‘De Gendt is bezig met de Giro op zijn kop te zetten,’ roept Renaat in zijn micro. En inderdaad, de 25-jarige Belg is begonnen met een machtsontplooiing. Zijn achterstand op Rodriguez, 5’40’, is op dat moment al meer dan gehalveerd.

De groep stoomt richting de eenzame Zaugg, die langzaam van zijn pluimen aan het verliezen is. In de achtergrond zijn de mannen van Ryder Hesjedal aan het werken, want de Canadees ruikt onraad.

22 km tot Stelvio

De voet van de Stelvio, de speeltuin van Thomas De Gendt. Zaugg is inmiddels ingehaald en de voorsprong is gegroeid naar bijna vier minuten. Het zal u niet verbazen dat het de Belg is die als een gek aan de kop aan het sleuren is. Vechtend voor elke seconde, maar ook genietend van de verbeten blikken van de anderen in zijn wiel. Want dat is de reden waarom elke wielrenner begint te koersen: de anderen pijn kunnen doen. Net een tand groter kunnen trappen, net die tien watt meer.

De Schorpioen van Semmerzake kijkt niet meer om. Hij weet waar hij naartoe moet en hij weet vooral als geen ander hoe hij er naartoe moet. De groep der favorieten wordt nog steeds gemend door Team Garmin-Sharp. Al schiet daar niet zoveel meer van over. Het is nauwelijks nog een team te noemen. Enkel de kopman en zijn meesterknecht blijven over: Hesjedal en Vande Velde.

17,3 km tot Stelvio

Het beeld wijzigt nauwelijks. De man van Vancansoleil heeft inmiddels wel zijn truitje open geritst. In zijn wiel drie stervende zwanen: Cunego, Nieve en Amador. Kangert ziet het viertal voor zich steeds kleiner worden. Van Izagirre en Zaugg is al lang geen spoor meer.

De voorsprong bedraagt nog 3’30’. Te weinig, vindt De Gendt die nog eens furieus op zijn trappers gaat staan. Cunego verslikt zich haast in zijn eigen speeksel en ook Amador slaat bleek uit. Enkel Nieve kan in het spoor van de Belg blijven.

Met de ellebogen breed en krom over zijn stuur gebogen stoempt hijzich verder de geschiedenis in. ‘Partito,’ schreeuwt José. ‘Niet te doen, niet te doen,’ hijgt Renaat.

12,8 km tot Stelvio

Wielerminnend Vlaanderen zit op het puntje van zijn stoel. José vermoedelijk bijna op de schoot van Renaat, zijn neus tegen het scherm gedrukt. De voorsprong die in de hoek van het beeld wordt aangegeven loopt snel op. De kaap van de vier minuten wordt gerond. Vande Velde verliest meer en meer terrein en in zijn wiel ook alle favorieten.

Rodríguez lijkt niet onder de indruk en verschuilt zich achterin de groep. Basso is na de Mortirolo nog een schim van zichzelf. En Scarponi heeft geen ploegmaats meer. Voorin is Cunego weer komen aansluiten en dat is tegen de zin van De Gendt. Te veel ballast. En dus is er maar één oplossing: nog eens aanzetten. Dat Cunego geen antwoord meer heeft was te voorspellen. Maar ook Nieve blijkt een leeg geknepen tube tandpasta te zijn. De Gendt solo op de Stelvio.

10,2 km tot Stelvio

Voor het eerst kan De Gendt naar de top lonken. Ontelbare haarspeldbochten lachen de Belg toe. Zijn voorsprong groeit en rechts onderaan komt voor het eerst het virtueel klassement in beeld. De Gendt is opgeklommen naar plaats drie. Negen seconden voor Scarponi en op anderhalve minuut van roze trui Rodriguez. Nieve is niet meer in zicht. De Schorpioen van Semmerzake is moederziel alleen. En dat vindt ie goed.

Eerder dat jaar heeft hij in Parijs-Nice met een indrukwekkende solo zijn aanvallende capaciteiten al wereldkundig gemaakt. In een heuvelachtige rit van 219,5 kilometer was hij er samen met Rein Taaramäe vandoor gegaan. Op 55 kilometer van de streep liet De Gendt de Est voor wat hij was en stormde hij solo naar de finish.

De achterstand van Taaramäe aan de streep? Ruim zes minuten. U snapt waarom Hesjedal paniekerig om hulp begint te vragen in de groep der favorieten.

5,5 km tot Stelvio

U weet dat het spannend wordt als José over eten en drinken begint. En gelijk heeft-ie, want de voorsprong van De Gendt bedraagt 5’30’. De Belg is met andere woorden tien seconden verwijderd van virtueel roze.

In de groep van de favorieten is het ondertussen windstil. Een halve aanval van John Gadret heeft enkel Vandevelde geslachtofferd. Rodríguez blijft voorlopig nog zitten, hij lijkt niet te beseffen dat De Gendt ook nog een goede tijdrit in de benen heeft.

2,2 km tot Stelvio

Ryder Hesjedal realiseert zich dat hij de Giro vandaag kan verliezen en plooit zich dubbel over zijn stuur. In zijn zog is het opendeurdag. Basso weg. Uran weg. Gadret weg. Henao weg. Ze zijn nog met zijn drieën: Hesjedal, Rodríguez en Scarponi.

In de kop van de koers begint er tussen de muren van sneeuw stilaan wat verval te zitten op de sterke beer die De Gendt heet. Zijn verzet is wat kleiner, zijn omwentelingen wat trager. De rit is sowieso binnen, dat wel, maar hoe groot is zijn voorsprong? Is het voldoende om ’s anderendaags een gooi te doen naar eindwinst in een grote ronde? Renaat ziet het alvast helemaal zitten, José probeert hem met al zijn levenswijsheid te kalmeren.

0,1 km tot Stelvio

Een moegestreden De Gendt sleept zich richting de finish. De laatste hectometers van een onderneming van ruim 50 kilometer wegen bijzonder zwaar door. Na bijna zeven uur mag de Oost-Vlaming eindelijk zijn zegegebaar maken. Thomas De Gendt wint na een geweldige aanval de koninginnenrit in de Giro en lonkt richting het eindpodium. Al is dat misschien wel nog wat voorbarig, want in de achtergrond persen Scarponi, Rodríguez en Hesjedal nog alles uit hun lijf.

Één voor één druipen ze binnen. Helemaal leeg en met een achterstand van om en bij de 3’30’. Het roze is dus nog ver weg voor De Gendt, maar hij klimt wel naar plaats vier en volgt op 2’18’ van Joaquim Rodríguez.

-28,2 km tot Stelvio

De slottijdrit staat in de schaduw van de, tot dan toe, mooiste overwinning in de carrière van De Gendt. Maar dat wil lang niet zeggen dat hij er licht over gaat. Het verschil met Scarponi bedraagt immers slechts 27 seconden. Een kleine halve minuut is de Oost-Vlaming verwijdert van een historisch podium. En dus perst hij alles uit zijn vege lijf.

Met succes. De Gendt eindigt knap vijfde in de tijdrit en wipt over Scarponi in het klassement. Hesjedal doet trouwens nog hetzelfde met Rodríguez en wordt de eerste Canadees die de Giro op zijn naam schrijft.

Maar geen haan die ernaar kraait in het wielergekke Vlaanderen. Voor het eerst sinds Johan Bruyneel in 1993 eindigt een Belg op het podium van een grote ronde. ‘We hebben weer een ronderenner’, besluit José. Dat moeten we nuanceren. De Gendt blinkt inderdaad nog steeds uit in de grote rondes, maar hij zal na die epische Giro nooit meer een klassement najagen.

Het is wachten tot die kleine Remco hem aflost als laatste Belgische laureaat op het podium. Misschien dit najaar al? Kan dat? Of is dat te veel gevraagd?

Pieter Van Walleghem