WK veldrijden: een Van Aert-parcours in Van der Poel-land

© INGE KINNET

Voor de derde keer in veertien jaar vormt Hoogerheide het decor van de wereldkampioenschappen veldrijden. Veel, zo niet alles, heeft te maken met de roots van Adrie van der Poel. Wij brachten een bezoek aan het Nederlandse dorp, samen met de vader van Mathieu en David.

Bij het binnenrijden van het dorp, op een turborotonde aan de Scheldeweg, heten ze je welkom: drie veldrijders, uit staalplaat gesneden, elk in een verschillende pose. De ene met de fiets op de schouder een heuvel op lopend, een ander bergop fietsend en de derde zegevierend over de finish. Met dit cirkelvormige kunstwerk van de hand van Leon Vermunt, dat eind 2008 werd onthuld, presenteert Hoogerheide zich vanaf de eerste aanblik als veldritdorp.

Even verderop, langs dezelfde Scheldeweg, is de trap naar de woonblokken aan de Uilenberg al met de regenboogkleuren bekleed. Op de treden de aanleiding: ‘WK cyclocross 3, 4 en 5 februari 2023’. Boven op de trap: twee wapperende vlaggen met een afbeelding van Mathieu van der Poel, juichend in de regenboogtrui.

Aan de overkant van de weg kijkt Adrie van der Poel (63) uit over de nu nog vredige weilanden. Voor zijn zonen David (30) en Mathieu (27) wordt de regenboogstrijd een terugkeer naar de heimat van hun vader. ‘Ik ben geboren in Bergen-op-Zoom,’ preciseert Adrie, ‘maar heb bijna dertig jaar, of tot op heden bijna de helft van mijn leven, in Hoogerheide gewoond. Pas nadat ik mijn vrouw leerde kennen, zijn we naar de andere kant van de grens verhuisd, naar Kapellen.’

Geen geschenken

Het WK is de facto de 23e uitgave van de Grote Prijs Adrie van der Poel. De eerste editie, op zondag 20 februari 2000, was de afscheidscross van vader Van der Poel, die in Hoogerheide ook tot ereburger werd benoemd. ‘Een cameraploeg van de NOS met Jean Nelissen heeft me toen van bij het ontbijt tot ’s avonds gevolgd. Een paar uur voor de start ben ik met de fiets naar hier gereden. Toen ik hier aankwam, was er helemaal niemand. Nadat ik verkend had en me in de sporthal omgekleed, ging ik twintig minuten voor de start naar buiten. Ik wist niet wat ik zag: er stond in één keer meer dan 15.000 man. Echt gigantisch. En super leuk.’

In aanloop naar het belofte-WK in Hoogerheide had Van Aert aan Van der Poel een prikje uitgedeeld.

Die cross voor eigen volk was het sluitstuk van een wielercarrière die pas moeizaam op gang was gekomen – Van der Poel koerste al zes jaar en was al bijna zeventien jaar toen hij zijn eerste wedstrijd won – maar tot een schitterende erelijst leidde, zowel op de weg (Ronde van Vlaanderen, Luik-Bastenaken-Luik, twee Tourritten) als in het veld (wereldkampioen, eindstand Wereldbeker en Superprestige).

Wandelend langs de plek waar over een paar maanden de startboog van het WK zal worden neergepoot, kan Van der Poel de uitslag van zijn afscheidscross zo weer oproepen. ‘Bij dat soort gelegenheden worden weleens geschenken uitgedeeld, maar ik wilde dat niet. Ik wilde dat de mensen een mooie wedstrijd te zien kregen. Wereldkampioen Richard Groenendaal won in de spurt van Belgisch kampioen Sven Nys. Ik werd derde. Een, twee en drie voor Rabobank.’

Na die eerste succesvolle editie rijpten bij de organisatoren al snel plannen voor een vervolg, vertelt Van der Poel. ‘In eerste instantie was mijn afscheid niet in Hoogerheide voorzien, maar omdat ik al een jaar op voorhand had bekendgemaakt dat de winter van 1999-2000 mijn laatste zou zijn als beroepsrenner, had dat een aantal mensen uit het dorp op ideeën gebracht. Mensen die ik wel kende, maar ook niet meer of minder: supporters van mij of van René Pijnen (zesdaagsespecialist, nvdr) of van de wielersport in het algemeen. Die eerste editie was hun heel goed bevallen en ook de gemeente en de KNWU waren enthousiast. Ze wilden de wedstrijd verder proberen uit te bouwen, op één voorwaarde: dat ik zelf ook tot de organisatie zou toetreden. Vanaf de tweede editie ben ik ingestapt en meer dan twintig jaar later is een groot deel van de mensen van toen er nog steeds bij. Ik ben verantwoordelijk voor het parcours en een stukje sponsoring.’

Primeur voor David

Terugblikkend op die beginjaren kan Van der Poel alleen maar vaststellen dat de veldrit van Hoogerheide heel snel in de hiërarchie is opgeklommen: van nationale cross bij de eerste editie tot internationale cross categorie 2 en categorie 1 om al bij de vierde gelegenheid, in 2003, tot de Wereldbeker toe te treden. Al snel ook groeide de ambitie om de regenboogstrijd naar de Noord-Brabantse deelgemeente van Woensdrecht te halen. In 2006 moest de organisatie nog de eer laten aan Zeddam (Gelderland), waar Erwin Vervecken zijn tweede van drie wereldtitels zou behalen. Drie jaar later was het wel raak.

‘Voor de UCI was het belangrijk dat we ook na het WK nog wilden blijven organiseren’, verklaart Van der Poel. ‘Veel andere organisatoren houden er na de organisatie van een WK mee op. Dat wij dat níét zouden doen, was voor de internationale wielerunie een doorslaggevende factor. Bovendien hadden we natuurlijk al wat strepen verdiend door al een paar jaar de finale van de Wereldbeker te organiseren, met telkens goede UCI-rapporten.’

Het WK van 2009 ging de geschiedenis in als dat waarin de Nederlandse titelverdediger Lars Boom zichzelf van tevoren al tot winnaar had uitgeroepen, maar met slechte benen pas als twintigste eindigde op bijna twee minuten van solist Niels Albert. Daags voordien stond voor het eerst een van Adries zonen aan de start van een WK veldrijden: David van der Poel, achttiende bij de junioren op ruim een minuut van zijn landgenoot Tijmen Eising.

Een jaar later zou David als eerste Van der Poel het zegegebaar mogen maken op de ‘heilige’ Brabantse grond. ‘Als tweedejaarsjunior won hij de afsluitende manche van de Wereldbeker en het eindklassement’, kan vader Adrie zich nog herinneren. ‘David kreeg in de slotfase nog Danny van Poppel te pakken en klopte hem vervolgens in de sprint. Was Julian Alaphilippe derde? Nou, dat was ik al vergeten. Knap podium, zeg!’

Adrie van der Poel: ‘Mathieu vindt dit geen super mooi parcours. Het is niet technisch genoeg, zegt hij.’
Adrie van der Poel: ‘Mathieu vindt dit geen super mooi parcours. Het is niet technisch genoeg, zegt hij.’

Mijmerend over de velden rakelt Adrie van der Poel ook herinneringen op aan 2014, toen de mondiale titelstrijd voor de tweede keer neerstreek in zijn voormalige thuishaven en Zdenek Stybar na een steekspel met Sven Nys de oppergaai afschoot. Adries zonen kwamen toen bij de beloften uit. De jongste torste dan al de rol van topfavoriet, samen met Wout van Aert. Een WK waarin Mathieu en Wout even gelijke tred hielden, tot onze landgenoot met één razendsnelle ronde de wedstrijd in een definitieve plooi legde en Van der Poel voor het zilver ook Michael Vanthourenhout nog moest laten voorgaan.

In aanloop naar dat belofte-WK had Van Aert zijn opponent een prikje uitgedeeld door te insinueren dat het parcours in diens voordeel was uitgetekend. ‘Mathieu heeft geen inspraak gehad in het parcours? Officieel niet, nee’, verkondigde Van Aert. De parcoursbouwer met dienst? Adrie van der Poel. Toen al.

‘Het is Wouts woord tegen mijn woord, maar ik zeg van niet’, aldus Adrie zoveel jaar na datum. ‘Matje heeft thuis met zijn broer al weleens zitten tekenen: ‘Kijk, pa, je zou het zo en zo moeten doen.’ Maar dan zeg ik: ‘Dat gaat het niet worden, jongens.’ Je mag daar ook niet aan toegeven, hé. Hetzelfde in 2009: Lars Boom heeft toen ook gevraagd om bochten aan te passen zodat ze er harder door konden rijden. Ik zei: ‘Waarom zou ik dat doen? Maak dat je zelf goed bent en dan maakt het allemaal niet uit.’’

Koeien en stieren

Het dorp waar hij is opgegroeid, heeft nu een heel andere aanblik dan in zijn kindertijd, zegt Van der Poel. ‘De ouderlijke hoeve, hier vijf- à zeshonderd meter vandaan, staat er niet meer. Het ouderlijk huis van de boerderij naast ons staat er nog wel, maar alle gronden erachter, waarvan een deel eigendom was van de agrariër naast ons en een deel van ons, zijn nu volgebouwd. Er staan geloof ik 350 huizen op.’

Sinds Flanders Classics voor de organisatie van de Wereldbeker instaat, kunnen wij ons ding niet meer doen.’

ADRIE VAN DER POEL

Recent zijn ook de terreinen waarop de GP Adrie van der Poel jaarlijks plaatsvindt, van eigenaar veranderd. ‘Met het organisatiecomité hadden we dat weiland ginder opgekocht, maar alles is nu eigendom van Natuurmonumenten (Nederlandse natuurbeschermingsorganisatie, nvdr)’, wijst Adrie voor zich uit. ‘Vandaar dat alles nu is afgezet met draad voor koeien, stieren en schapen en dat ginds die grote poorten zijn gemaakt. Voor ons maakt het niet uit: het wordt netjes onderhouden en doordat er koeien en stieren rondlopen komt dat de grondstructuur alleen maar ten goede. Maar voor Natuurmonumenten creëert zo’n veldrit wel extra werk.’

De jongste Wereldbekerwedstrijd begin dit jaar was de eerste editie sinds de gronden van eigenaar veranderden. ‘Toen was het nog makkelijk, want door corona was er geen publiek. We moesten dus gewoon het parcours wat verleggen’, zegt Van der Poel. ‘Voor het WK daarentegen zal Natuurmonumenten een heel stuk van de omheining moeten afbreken. Die prikkeldraad moet weg, willen we de veiligheid van de renners en het publiek kunnen garanderen.’

Skyboxen

Komen er gewoonlijk voor de jaarlijkse Wereldbekermanche ongeveer 7500 toeschouwers naar Hoogerheide afgezakt, dan wordt op het aanstaande WK minstens het viervoud verwacht. ‘30 à 35.000 toeschouwers op zondag’, denkt Van der Poel. ‘We proberen voor het publiek de best mogelijke belevenis te creëren. In de loop der jaren hebben we de minder goeie kantjes steeds proberen te verbeteren. Door de vip achteruit te schuiven hebben we nu een heel groot plein voor het publiek gecreëerd. Een groot voordeel, want op een evenement als het WK gaan de oversteekposten tijdens de wedstrijden gewoon dicht. De mensen zullen bijna langs heel het parcours kunnen lopen zonder te moeten oversteken. In 2014 was dat nog niet het geval en in 2009 al helemaal niet.’

Een passage aan de finish in de Wereldbekercross voor vrouwen van vorig seizoen.
Een passage aan de finish in de Wereldbekercross voor vrouwen van vorig seizoen.

Ook de ‘dubbeldekker’ van 2014 zal opnieuw aanwezig zijn. Daarmee bedoelt Van der Poel de indrukwekkende viptent met skyboxen van waar je een prachtig overzicht hebt over het parcours. ‘In 2014 was dat een primeur voor het veldrijden. We hebben heel lang getwijfeld of we die investering opnieuw zouden doen, maar er was gewoon veel vraag naar.’ In totaal hoopt de organisatie op 4000 vips, zowat 500 meer dan op het vorige WK en goed 1000 meer vergeleken bij de jaarlijkse Wereldbekermanche.

Met de organisatie zal Hoogerheide straks een record neerzetten: samen met Luxemburg (1951, 1956, 1968), Heusden-Zolder (1970, 2002, 2016) en het Tsjechische Tábor (2001, 2010, 2015) zal het dorp het vaakst de wereldkampioenschappen veldrijden hebben ontvangen, al moet gezegd dat Tábor in 2024 al meteen weer een lengte voorsprong zal nemen.

Voor de GP Adrie van der Poel lopen alle contracten na het komende WK ten einde. Of de wedstrijd in de Wereldbeker verdergaat, valt nog te bezien, verklaart Van der Poel. ‘Sinds Flanders Classics voor de organisatie van de Wereldbeker instaat, kunnen wij gewoon ons ding niet meer doen, bijvoorbeeld op het vlak van sponsoring, vip en aankleding van het parcours. Ze maken er veel te veel een circus van. Er zijn ook altijd wat spanningen, waardoor het niet meer leuk werken is. Dat is dus wel een heikel punt. En buiten de Wereldbeker om organiseren is ook niet meteen een optie, want dan heb je geen goeie datum meer op de kalender.’

Blijven organiseren of niet, Wereldbeker of geen Wereldbeker: voorlopig zijn het slechts zorgen voor later. Alle aandacht gaat eerst uit naar het komende WK. ‘Begin januari beginnen we de bruggen te plaatsen’, zegt Van der Poel. ‘Van daaruit kunnen we heel het parcours opbouwen, daar beginnen we ongeveer twee weken op voorhand mee. We zijn daarvoor met tien man. Marc Dierickx staat met zijn equipe in voor het gedeelte met de palen en de touwen, ik doe met een man of drie het hekwerk op het parcours. Geen overdreven lange werkdagen: van negen tot halfvier. En ’s middags allemaal samen een hapje eten. (lachend) Het moet ook nog wat gezellig blijven, hé. ’

Organisatorisch staat Hoogerheide aan de top in veldritland, stelt Van der Poel onomwonden, terwijl hij terug wandelt naar zijn wagen. ‘Parcourstechnisch zul je hier weinig of niets op kunnen aanmerken. Dan bedoel ik qua veiligheid, parkeermogelijkheden, materiaalpost, breedte van parcours… Het is niet zo dat de renners hier na de start meteen in een flessenhals terechtkomen, er zijn voldoende passeermogelijkheden.’

Of het sportief de mooiste omloop is, daar valt voor de parcoursbouwer wél over te discussiëren. ‘Dat is ieder zijn eigen mening. Iedere renner of supporter beleeft dat anders. Matje bijvoorbeeld zegt ook dat hij dit geen super mooi parcours vindt. Het is niet technisch genoeg, vindt hij. Ik zou het leuker kunnen maken, maar omwille van de natuur mogen we niet door het bos rijden. Eigenlijk is dit parcours meer op het lijf geschreven van Wout van Aert. Kijk, dat alleen al geeft aan dat ik geen parcours maak voor Matje, toch?’

MVDP: ‘Het WK is mijn enige doel’

Jong geleerd, oud gedaan. Al op de afscheidscross van zijn vader, als jongetje van vijf, nam Mathieu van der Poel in Hoogerheide op het hoogste schavotje plaats. Geflankeerd door zijn drie jaar oudere broer en zijn ouders eigende hij zich tijdens de huldiging van zijn vader toen al de beker toe.

Het dorp van zijn vader zou hem ook gunstig gezind blijven. Behalve in Diegem (zes keer) mocht de Nederlander nergens vaker het zegegebaar maken bij de elite dan in Hoogerheide. Al bij zijn eerste beurt, in 2015, was het raak: zijn eerste van intussen vijf zeges op de Brabantse grond.

Alleen in 2017 miste Van der Poel, die in het Belgische ’s Gravenwezel (Schilde) woont, zijn afspraak met de roots van zijn vader compleet: 24e op ruim twee minuten van zijn landgenoot Lars van der Haar. ‘Matje kwam rechtstreeks van een stage en dat was hem een keer niet goed bevallen’, weet Adrie van der Poel nog. ‘Maar hij panikeerde niet. ‘Dit is slechts een momentopname,’ zei hij, ‘de conditie is goed en straks op het WK (in het Luxemburgse Bieles, nvdr) zijn we weer een week verder.’ Dat bleek ook, alleen waren er toen die lekke banden.’

De laatste deelname van Mathieu van der Poel aan de Grote Prijs van zijn vader dateert van twee jaar geleden. In 2021 ging de wedstrijd vanwege de pandemie niet door, vorig seizoen zat de crosscampagne van de viervoudige profwereldkampioen er wegens rugproblemen na anderhalve veldrit al op.

‘Ik ben van plan om deze winter tien à vijftien crossen te rijden, wat vorig jaar ook de bedoeling was voor ik met mijn rug begon te sukkelen’, vertelde Mathieu in de gebouwen van sponsor Deceuninck in Hooglede-Gits voor hij naar het weg-WK in Australië afreisde. ‘Welke crossen dat zullen zijn, moeten we nog bekijken, maar mijn enige doel deze winter is het WK in Hoogerheide. Door de switch naar de weg en het mountainbiken is het crossen een beetje op de achtergrond terechtgekomen en als je niet meedoet voor de klassementen, schiet eigenlijk enkel het kampioenschap over.’

Had het van zijn vader afgehangen, dan was Mathieu al aan zijn veldritcampagne begonnen. ‘Het liefste had ik gezien dat hij na zijn wegseizoen meteen het veld was ingedoken’, zegt Adrie. ‘Niet te veel rusten, gewoon doorgaan, niet wachten tot in december maar bijvoorbeeld eind oktober in Ruddervoorde al herbeginnen. Het is belangrijk dat Matje deze winter goed doorkomt, dan zal hij volgend jaar conditioneel veel stabieler zijn. Afgelopen jaar was zijn basis onvoldoende. Voor een korte periode lukte het nog wel, maar op langere termijn niet, hé. ’

Het WK praktisch

Vrijdag 3 februari

12.30 uur: gemengde estafette

Zaterdag 4 februari

11.00 uur: vrouwen junioren

13.00 uur: mannen beloften

15.00 uur: vrouwen elite

Zondag 5 februari

11.00 uur: mannen junioren

13.00 uur: vrouwen beloften

15.00 uur: mannen elite

Vr. 03/02: gratis

Za. 04/02: 21 vvk /25 euro

Zo. 05/02: 26 vvk / 30 euro

Lees meer over:
Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content