Zaterdag krijgt Borussia Dortmund een nieuwe kans om kwelduivel Bayern München te temmen. Maar hoe groot is de rivaliteit tussen de twee topclubs en op welke manier hebben ze zich gepositioneerd in het Duitse voetballandschap?
Wie op de dag van de Champions Leaguefinale van 2013 in Londen het metrostation Wembley Park uitliep richting Olympic Way werd net niet verblind door een hemelsblauw billboard waarop de woorden El Clásico doorstreept waren en vervangen door Der Klassiker. Het reclamebord was een vette knipoog naar de Spaanse giganten Real Madrid en Barcelona die in de halve finales gestruikeld waren over Borussia Dortmund en Bayern München.
Maar de Duitse supporters zullen zich wellicht afgevraagd hebben waar Der Klassiker precies naar verwees. Want was de originele klassieker niet het duel tussen Bayern en Borussia Mönchengladbach die in de jaren zeventig acht van de tien titels onder elkaar hadden verdeeld? Toen de term Der Klassiker gelanceerd werd in de aanloop naar de finale, klonk het dus heel artificieel. Alsof het net van de band was gerold van een pr-fabriek.
Geproduceerd door dezelfde gewiekste strategen die in 2014 de film rond de WK-zege van Duitsland Die Mannschaft hadden omgedoopt om in de smaak te vallen bij buitenlandse voetbalfans. In de volksmond wordt Die Mannschaft nauwelijks gebruikt door Duitse voetbalfans. Zelfs in Duitsland, waar mensen niet meteen bekendstaan om hun levendige creativiteit, zou niemand het in zijn hoofd halen om de nationale ploeg de bijnaam ‘The Team’ te geven.
Bayern heeft in een straal van 200 kilometer geen enkele concurrent en ze hebben van die unieke geografische ligging geprofiteerd om grote sponsors binnen te halen.’
De rivaliteit tussen Borussia Dortmund en Bayern is iets van de laatste 25 jaar. Met als beginpunt de jaren negentig toen Dortmund halfweg dat decennium twee titels na elkaar won en in 1997 als eerste Duitse club triomfeerde in de vernieuwde Champions League. De Borussen bouwden toen een kleine voorsprong uit op de rest en waren op financieel vlak zelfs slagvaardiger dan Bayern. De spelers van beide teams konden elkaars bloed drinken, maar dat was veel minder het geval bij de supporters. Dortmund leeft van de Revierderby met Schalke 04, waarvan de eerste ontmoeting dateert van 1925, en bij Bayern zijn de traditionele rivalen 1860 München, Nürnberg en Kaiserslautern.
In tegenstelling tot andere landen is de clash tussen de twee grootste clubs van de Bundesliga niet gestoeld op politieke, sociale of religieuze tegenstellingen. Ze kunnen hoogstens een aantal conflicten inroepen die in de 19e eeuw plaatsvonden tussen Beieren en Pruisen.
‘De rivaliteit tussen Bayern en Dortmund is een redelijk recent fenomeen’, zegt Oliver Fitscher van Zeit Online. ‘Je mag ervan uitgaan dat de rivalen van Bayern om de zoveel jaar veranderen. Je had Mönchengladbach, tussendoor Werder Bremen, HSV en Bayer Leverkusen, en nu Dortmund. Binnen enkele jaren wordt Leipzig misschien de voornaamste concurrent van Bayern. Toen Jürgen Klopp nog trainer was van Dortmund was het een belangrijke gebeurtenis die heel het land beroerde. Zelfs niet-voetbalfans kozen een kamp. Acht jaar geleden zat er echt venijn in die wedstrijden. Dat is nu weggeëbd omdat Dortmund geen rechtstreekse concurrent meer is van Bayern.’
Internationale hub
De afgelopen tien jaar zijn de twee clubs een compleet andere weg ingeslagen. Bij Dortmund gebeurde dat noodgedwongen nadat het in 2005 maar net aan een faillissement ontsnapte. Dortmund verkoopt zichzelf als een coole start-up waar je als 17-, 18- of 19-jarig talent Champions League kan spelen. En tegelijk koesteren ze hun imago van arbeidersclub dat perfect ingebed zit in het Ruhrgebied.
Bayern is een internationaal topmerk zoals Juventus, Barcelona, PSG, Liverpool en Man United, met een simpele financiële strategie: maak geen schulden en neem geen geld aan van andere mensen of bedrijven. Een Russische oligarch genre Roman Abramovitsj komt er niet in bij Bayern. ‘Ze hebben aandelen van de club verkocht aan drie giganten uit het Duitse bedrijfsleven: Adidas, Allianz en Audi’, weet Julien Wolff van Die Welt. ‘Maar de club bezit het grootste deel van de aandelen. Otto Rehhagel zei ooit het volgende: money scores goals. En bij Bayern hebben ze meer geld dan wie ook in Duitsland.
‘Bayern heeft in een straal van 200 kilometer geen enkele concurrent en ze hebben van die unieke geografische ligging geprofiteerd om grote sponsors binnen te halen. Dortmund van zijn kant moet op een boogscheut van zijn wingewest afrekenen met Schalke 04, Borussia Mönchengladbach, FC Köln, Bayer Leverkusen en Bochum.’
Dortmund positioneert zich intussen meer en meer als een internationale hub voor toptalenten in de categorie U21. Erling Haaland en Jadon Sancho beschouwen de club als een opstapje naar een echte Europese topclub. Bayern kiest voor afgewerkte producten en heeft de financiële slagkracht om zijn toppers een jaarsalaris te geven van 15 tot 20 miljoen euro. Marco Reus moet het met de helft minder doen.
Het is vandaag zó gemakkelijk om voor Bayern te supporteren: je weet dat ze op het einde van het seizoen een, twee of drie prijzen zullen pakken.’
‘Je hebt uitzonderingen zoals Alphonso Davies, maar Bayern is in principe geen club die jonge talenten verder ontwikkelt. Ze kopen spelers die al een A-level hebben, voetballers van Atlético Madrid, Manchester City, Lyon, enzovoort’, aldus Fitscher. ‘Dankzij de enorme inkomsten die ze binnenrijven, kunnen ze een team samenstellen met toppers die in hun beste jaren zitten. Tien jaar geleden was het verschil tussen Bayern en de andere Duitse clubs bijlange niet zo groot. In de Champions Leaguefinale van 2012 tegen Chelsea stond ene Diego Contento aan de aftrap, die nu bij tweedeklasser Sandhausen speelt. Vandaag is het uitgesloten dat zo’n speler de wedstrijdselectie zou halen. Kijk wie een aantal maanden geleden op de bank zat tegen PSG: Lucas Hernandez, Corentin Tolisso, Philippe Coutinho, Benjamin Pavard… Vergelijk die twee ploegen van Bayern en je ziet hoe het voetbal geëvolueerd is.’
Vreemde wisselwerking
Uitgezonderd de Schalkefans, die getraumatiseerd zijn door de fiasco’s van de laatste jaren, zijn er maar weinig mensen die een diepe haat koesteren tegen Dortmund. Volgens een studie van Statista, een bedrijf dat gespecialiseerd is in marktonderzoek en consumentendata, noemde 22,8 procent van de respondenten zich supporter van Bayern en kon 21,7 procent zich identificeren met Borussia Dortmund. Terwijl Dortmund zich profileert als een sociale en inclusieve club, waar tifo’s gretig opgepikt worden door de marketingafdeling, hebben de ultra’s en diehards van Bayern moeite om hun stem te laten horen in een club waar wedstrijden uitgegroeid zijn tot commerciële events.
In tegenstelling tot andere landen is de clash tussen de twee grootste clubs van de Bundesliga niet gestoeld op politieke, sociale of religieuze tegenstellingen.
En blijkbaar is het mobilisatievermogen bij Dortmund vele malen groter dan bij Bayern. Voor de Champions Leaguefinale van 2013 kreeg de club 502.576 aanvragen binnen, bij Bayern werd maar net de kaap van de 250.000 registraties bereikt. Wellicht is er een vorm van verzadiging opgetreden bij de fans van Die Bayern. ‘Ik ken geen enkele voetbalsupporter die gelukkig is met de huidige situatie. Behalve die van Bayern’, zegt Thomas Hennecke van het magazine Kicker. ‘Het is vandaag zó gemakkelijk om voor Bayern te supporteren: je weet dat ze op het einde van het seizoen een, twee of drie prijzen zullen pakken.’
Sinds de eeuwwisseling is er wel een vreemde wisselwerking ontstaan tussen de twee grootmachten. Wanneer Bayern zich bedreigd voelt, slaan ze dubbel zo hard toe. Zo pakte Bayern de treble in het seizoen nadat BVB zijn tweede opeenvolgende titel had gewonnen.
Hennecke beweert dat 2012 een kantelmoment was in de recente geschiedenis van de twee clubs. ‘ Uli Hoeness kon het niet verdragen dat Dortmund zo machtig was geworden onder Klopp. Ze hebben dus gedaan wat ze altijd doen: de beste spelers kopen van de club die hen belaagt. Mario Götze, Robert Lewandowski en Mats Hummels halen, was een manier om Dortmund te verzwakken. Die tactiek hebben ze in het verleden ook toegepast met Borussia Mönchengladbach, Bayer Leverkussen en Stuttgart en dat heeft hen niet bepaald populair gemaakt in Duitsland.’
Monsterverbond
De transfers van judassen Götze, Hummels en Lewandowski zijn verteerd en de haat tussen de twee clans is gaan liggen. Op bestuursniveau lijken Dortmund en Bayern tot elkaar veroordeeld te zijn. Het is dus geen toeval dat de twee vijanden in de weken na de stopzetting van de competitie een monsterverbond afsloten om de voortzetting van de Bundesliga te garanderen. Met de hulp van boulevardkrant Bild, de meest verkochte krant in Europa, hebben ze de politici in Berlijn gepusht om het voetbal her op te starten.
De Bundesliga en de nationale ploeg zijn een belangrijk verkoopsargument voor Bild en zij hadden er ook alle baat bij om het seizoen uit te spelen. De politieke vrienden van de twee clubs deden de rest. Hans-Joachim Watzke, CEO van Dortmund en lid van de CDU, is close met Armin Laschet, die minister-president is van de deelstaat Noordrijn-Westfalen. Karl-Heinz Rummenigge is bevriend met Markus Söder, bijgenaamd de koning van Beieren.
‘Zowel Laschet als Söder worden getipt als toekomstig bondskanselier van Duitsland’, aldus Fitscher. ‘Gedurende de lockdown in maart, april en mei hebben Watzke en Rummenigge zitten lobbyen bij hun politieke medestanders en hun bevoorrechte relaties waren doorslaggevend in heel het project. Maar los daarvan heeft de Bundesliga sowieso veel politieke macht in Duitsland. Omgekeerd weten politici dat ze stemmen kunnen winnen door zich te outen als voetbalfan. Ik herinner mij dat Gerhard Schröder fan was van Dortmund, Hannover 96, Energie Cottbus… ( lacht)
‘Wat Rummenigge, Watzke en Bild voor elkaar hebben gekregen, was een politiek meesterwerk. En het zegt ook veel over de betrekkingen tussen Bayern en Dortmund. Bayern zou niet liever hebben dat Dortmund hen uitdaagt voor de titel. Ze weten dat het Duitse voetbal een probleem heeft indien ze alles blijven winnen. Maar Watzke gaat bewust op de rem staan als het aankomt op het uitspreken van zijn ambities. Hij heeft aanvaard dat Dortmund de nummer twee is in Duitsland.’
7 ‘klassiekers’ om nooit meer te vergeten
Eerste date met Beckenbauer 16 oktober 1965 Bayern 0 Dortmund 2
Twee jaar na de lancering van de Bundesliga staan de twee Duitse zwaargewichten voor het eerst tegenover elkaar in München. Bayern is net gepromoveerd vanuit de Oberliga Süd en is niet opgewassen tegen een leep Dortmund. Bij een 0-1 achterstand mist de 20-jarige Franz Beckenbauer een strafschop en zeven minuten voor tijd maakt Reinhold Wosab de klus af met zijn tweede doelpunt van de match.
Shoe Bomber 27 november 1971 Bayern 11 Dortmund 1
Eind 1971 maakt Bayern gehakt van Dortmund in het Grünwalder Stadion. Der FCB heeft de week ervoor zijn leidersplaats prijs moet geven aan Schalke 04 en moet dus iets goedmaken voor eigen publiek. Met vier treffers kroont Gerd Müller, der Bomber, zich tot man van de match en hij zou topschutter worden met een fenomenaal aantal van 40 doelpunten.
De huilbaby 19 april 1997 Dortmund 1 Bayern 1
Na een zoveelste tuimelpartij van Andreas Möller staat hij plots neus aan neus met Lothar Matthaüs. Die laatste snauwt Möller toe dat hij moet stoppen met janken en imiteert daarbij een huilende baby. Waarop Möller de valse tranen van zijn vriend en ploegmakker bij de nationale ploeg droog veegt. ‘We wisten allebei dat hij zich op het veld als een softie gedraagt’, vertelde Matthaüs aan de openbare omroep Deutsche Welle.
Karate-Kahn 3 april 1999 Dortmund 2 Bayern 2
Bayern ligt bijna tegen de touwen. Het staat 2-0 in het krijt en het moet na 36 minuten spelen met tien verder na rood voor Samuel Kuffour. Oliver Kahn kan het niet langer aanzien en gaat als een razende tekeer op het veld. Het eerste slachtoffer is doelpuntenmaker Heiko Herrlich, die maar net een beet van Kahn kan ontwijken. Na rust deelt een schuimbekkende Kahn een karatetrap uit aan Stéphane Chapuisat die tot verbazing van het Westfalenstadion onbestraft blijft. Bayern komt terug tot 2-2 en een kwartier voor affluiten pakt Kahn een strafschop van Lars Ricken.
Vuilste match uit de geschiedenis 7 april 2001 Dortmund 1 Bayern 1
De ontmoeting tussen de nummer twee en één in het klassement, die slechts een punt van elkaar verwijderd zijn, mondt uit in beschamend schouwspel. Er vallen in totaal 14 kaarten, waaronder drie rode kaarten. Op een bepaald moment zijn Roque Santa Cruz en Patrik Andersson de enige spelers van Bayern die niet in het boekje van de scheidsrechter staan.
Urinerende bij 11 april 2012 Dortmund 1 Bayern 0
Na de match in het Signal Iduna Park zorgt mascotte Emma voor de nodige opschudding wanneer ze betrapt wordt terwijl ze staat te urineren tegen de spelersbus van Bayern. Althans: ze beeldt het heel plastisch uit. In een eerste reactie laat Dortmund weten dat de poging van Emma om de bandendruk van de bus te meten mislukt is.
Geboorte van Der Klassiker 25 mei 2013 Dortmund 1 Bayern 2
Voor het eerst in de geschiedenis staan er twee Duitse clubs in de finale van de Champions League en dat leidt tot de geboorte van de Duitse variant van El Clásico. Bayern wint zijn eerste Europese beker sinds 2001 en neemt op gepaste wijze revanche voor de verloren titelwedstrijd van een jaar eerder.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
